Trắng trợn "xẻ thịt" khu bảo tồn

 

Để mục sở thị nạn phá rừng tại Kim Hỷ, chúng tôi đã đến xã Côn Minh - một trong những “điểm nóng” - vào những ngày đầu tháng 10 này. Trên con đường cấp phối từ trung tâm xã đến khu rừng nghiến thôn Chè Cọ, Lủng Pảng... những cây gỗ nghiến bị chặt hạ, xẻ chưa hết nằm ngổn ngang.

 

Sau gần 1 giờ leo rừng, chúng tôi đến được khu rừng núi đá giáp ranh giữa thôn Lủng Pảng và Chè Cọ. Chỉ chưa đầy 500m2 tại khu vực rừng thôn Chè Cọ, có tới 12 cây gỗ nghiến, 2 cây gỗ dâu và 1 cây gỗ chàm bị chặt hạ. Những cây nghiến mới bị chặt hạ còn đỏ tươi, lá còn xanh, ngổn ngang bìa bắp, có những gốc cây phải vòng tay người lớn ôm mới xuể. Cứ mỗi một cây bị chặt hạ là cả khoảng cây rừng gẫy đổ theo.

 

Gỗ còn vứt ngổn ngang trong rừng. Ảnh: M.Q

 

Anh Trung - người dẫn đường - cho biết, những cây nghiến này mới được chặt cách đây vài ngày.

 

Những cây gỗ nghiến sau khi bị chặt hạ được xẻ thành các hộp có chiều dài 1,7m, rộng 25 cm dầy 6 cm, rồi kéo xuống cửa rừng và được đội quân chở thuê bằng xe máy chờ sẵn, chở ra trục đường chính trung tâm xã, mỗi chuyến xe chở 2 hộp gỗ.

 

Theo phản ánh của người dân, gỗ sau khi tập kết ra đường chính được bán cho ông Nguyễn Quốc Lập (tên thường gọi là Ngoạn) - Chủ nhiệm Hợp tác xã Công Nghiệp Côn Minh và một số “đầu nậu” khác.

 

Tại sân trụ sở Hạt kiểm lâm khu bảo tồn thiên nhiên Kim Hỷ ngổn ngang những đống gỗ nghiến, đường kính lên đến gần 0,5m! Anh Hà Xuân Minh - kiểm lâm viên Hạt kiểm lâm khu bảo tồn cho biết: Số gỗ này là tang vật mà Hạt vừa thu trong các vụ phá rừng gần đây. Trước kia, người dân phá rừng bằng phương tiện thủ công, gần đây, họ dùng cưa xăng. Những cây gỗ người ôm không xuể chỉ cần vài phút là bị hạ gục.

 

Theo thống kê của Ban quản lý khu bảo tồn thiên nhiên Kim Hỷ, 9 tháng đầu năm nay, lực lượng kiểm lâm đã phát hiện gần 40 vụ vi phạm Luật bảo vệ và Phát triển rừng, trong đó khai thác trái phép 6 vụ, còn lại là vi phạm về tàng trữ, mua bán, vận chuyển trái phép...

 

 

Quá trình thâm nhập vào rừng Khu bảo tồn thiên nhiên Kim Hỷ, chúng tôi bắt gặp một xưởng xẻ công khai hoạt động giữa vùng lõi khu bảo tồn. Đó là xưởng xẻ của ông Nguyễn Quốc Lập - Chủ nhiệm Hợp tác xã Công Nghiệp Côn Minh.

 

Theo phản ánh của người dân thôn Chè Cọ, do sử dụng chung đường điện nên mỗi khi xưởng xẻ hoạt động đã ảnh hưởng nghiêm trọng tới sinh hoạt của người dân: Quạt điện gần như không quay, nấu cơm bằng nồi cơm điện không chín được... Rất nhiều lần, người dân có ý kiến đề nghị các cơ quan chức năng buộc xưởng xẻ di dời đi nơi khác nhưng tất cả đều chìm trong im lặng(?!).

 

Ông Nguyễn Duy Quyến - Trạm trưởng trạm Kiểm lâm số 1, 2 xã Côn Minh thanh minh: “Đây là xưởng xẻ do Sở Kế hoạch - Đầu tư tỉnh Bắc Kạn “cấp phép” nên chúng tôi không có quyền đình chỉ”.

 

Lâm tặc đang chở gỗ khai thác trái phép đi tiêu thụ. Ảnh: M.Q

 

Được biết, HTX Công Nghiệp Côn Minh được Sở Kế hoạch - Đầu tư tỉnh Bắc Kạn cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh số 1307000004, ngày 26/11/2007, với đa ngành nghề, trong đó có nghề khai thác, chế biến và kinh doanh lâm sản, do ông Dương Văn Thế - Trưởng phòng Đăng ký kinh doanh (Sở Kế hoạch - Đầu tư) ký.

 

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Tiến Dũng – Phó giám đốc Ban quản lý khu bảo tồn thiên nhiên Kim Hỷ cho biết: Việc Sở Kế hoạch - Đầu tư cấp giấy phép kinh doanh cho Hợp tác xã Công Nghiệp Côn Minh nằm trong vùng lõi khu bảo tồn thiên nhiên Kim Hỷ, là vi phạm quy định pháp luật. Theo Quyết định 168/QĐ-CP ngày 14/8/2006 cuả Thủ tướng Chính phủ quy định về quản lí, bảo vệ rừng tại chương 2, điều 18 nêu rõ: “Trong phân khu bảo vệ nghiêm ngặt của vườn quốc gia và khu bảo tồn thiên nhiên, nghiêm cấm những hoạt động làm ảnh hưởng đến đời sống tự nhiên của các loài động, thực vật hoang dã hoặc loài được bảo tồn”.

Khu bảo tồn thiên nhiên Kim Hỷ rộng hơn 14.700ha, nằm trên địa bàn các xã: Vũ Muộn, Cao Sơn (Bạch Thông); Lương Thượng, Ân Tình, Côn Minh... (Na Rì); là nơi lưu giữ được hiện trạng nguyên sơ của thiên nhiên cùng những giá trị sinh học phong phú, đa dạng. Khu bảo tồn được các nhà khoa học trong nước và thế giới đánh giá cao; là nơi còn bảo tồn được những loài động, thực vật quý hiếm có nguy cơ bị tuyệt chủng toàn cầu như loài voọc má trắng, sóc, khỉ; nhất là loài dơi (được coi là đa dạng thành phần cao nhất Việt Nam)...

Được biết, theo thống kê chưa đầy đủ thì chỉ riêng xã Côn Minh hiện có 5 xưởng xẻ, đóng đồ gỗ và khoảng trên 50 máy cưa. Có thể nói, trong một địa bàn nhỏ mà “lực lượng” xưởng xẻ và cưa máy hùng hậu như thế thì rừng bị phá cũng chẳng có gì khó hiểu.

 

Sau khi nhân dân tố cáo nạn phá rừng, lực lượng kiểm lâm tỉnh Bắc Kạn đã vào cuộc điều tra thống kê số gỗ bị chặt hạ trái phép. Tại đỉnh đèo Gốc Phát, thôn Bản Cào, xã Côn Minh, huyện Na Rì, Đội kiểm lâm cơ động và phòng cháy chữa cháy rừng số 2 (Chi cục Kiểm lâm Bắc Kạn), do ông Vũ Minh Mẫn làm đội trưởng, đã phát hiện một đống gỗ khế rừng có khối lượng 11,7m3 gỗ xẻ đang chờ ô tô chở đi tiêu thụ. Tuy nhiên, gỗ sau bị bắt (được coi là tang vật vụ án) đã được “hợp thức hoá” bằng cách xử lý hành chính và bán lại cho “lâm tặc” với giá chỉ có 1,2 triệu đồng/m3, thấp hơn nhiều giá thị trường.

 

Không những vậy, trong quá trình xử lý có nhiều khó hiểu. Trong tất cả các biên bản kiểm tra, hoá đơn bán tài sản tịch thu cho lâm tặc, Đội kiểm lâm cơ động và phòng cháy chữa cháy rừng số 2 đều ghi: “Số gỗ khai thác trái phép bị bắt là gỗ khế rừng, thuộc nhóm VI”. Trong khi đó, cũng tại thôn Bản Cào, Giấy phép khai thác tận thu, tận dụng số 81/UBND-GPKT, ngày 30/6/2008, do ông Hoàng Văn Giáp – Phó chủ tịch UBND huyện Na Rì ký cấp cho chủ rừng là ông Lục Văn Bảy - Trưởng thôn Bản Cào lại ghi rất rõ: “Gỗ khế rừng thuộc nhóm IV”.

 

Theo bảng giá khởi điểm lâm sản tịch thu sung quỹ Nhà nước của Quyết định số 2249/QĐ-UBND tỉnh Bắc Kạn ngày 22/9/2005, giá chênh lệch 1m3 gỗ nhóm từ IV đến nhóm VI là 200.000 đồng.

 

Trong biên bản kiểm tra hiện trường tại khu rừng thôn Bản Cào, ngày 28/8/2008, của Đội kiểm lâm cơ động và phòng cháy chữa cháy rừng số 2 kết luận: Không phát hiện cây rừng bị chặt hạ trái phép!

 

Tuy nhiên, theo sự dẫn đường của ông Sằm Duy Cách - Trưởng công an xã Côn Minh, chúng tôi leo rừng chưa đầy 10 phút từ đỉnh đèo Gốc Phát, thôn Bản Cào – nơi phát hiện 11,7m3 gỗ xẻ khai thác trái phép, đã đến được nơi những cây rừng bị chặt hạ trái phép. Một khoảng rừng rộng chưa đầy 400m2 mà đã có 4 cây khế rừng, mỗi cây có đường kính từ 0,7 đến hơn 1m bị chặt hạ. Hiện trường còn lại chỉ là gốc, vỏ và cành cây...

 

Để tìm hiểu rõ hơn sự việc, chúng tôi tìm đến nhà của Lục Văn Kiên - một trong 5 đối tượng đứng ra nhận là chủ sở hữu của số gỗ trái phép đã bị kiểm lâm bắt. Theo Biên bản vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý rừng, bảo vệ rừng và quản lý lâm sản số 21363 do Đội kiểm lâm cơ động và phòng cháy chữa cháy rừng số 2, lập ngày 5/9/2008 tại thôn Bản Cào, có ghi: Trong số gỗ khai thác trái phép bị bắt, anh Kiên có 15 hộp, với tổng khối lượng 2,141m3.

 

Ngoài ra, trong biên bản ghi lời khai ngày 5/9/2008, tại Trạm kiểm lâm Côn Minh không chỉ anh Kiên mà cả 4 đối tượng còn lại đều khai: Số gỗ trái phép bị kiểm lâm bắt là gỗ “nhặt được” ở trên rừng. Song khi chúng tôi hỏi anh Kiên về số gỗ khai thác trái phép bị bắt, số tiền đã phải nộp phạt, và tiền mua lại 1m3 gỗ bao nhiêu, anh cũng không trả lời được, vì: “Vụ việc xảy ra cách đây gần 1 tháng nên không còn nhớ”!

 

Tại nhà ông Lục Văn Bảy - Trưởng thôn Bản Cào, ông Bảy cho biết: Đa phần các hộ trong thôn đều là hộ nghèo, tiền ăn chưa đủ lấy tiền đâu ra nộp phạt, sở dĩ 5 đối tượng có gỗ khai thác trái phép bị bắt có tiền nộp phạt và mua lại gỗ đều do bà Hà Thị Yến, xã Côn Minh ứng trước, sau đó trừ vào tiền bán gỗ.

 

Ông Sằm Duy Cách không giấu được sự bất bình: “Việc phá rừng Khu bảo tồn thiên nhiên Kim Hỷ diễn ra âm ỉ từ vài năm nay, nhưng chỉ bùng phát mạnh gần đây do việc xử lý các vụ phá rừng theo kiểu “đánh bùn sang ao”. Việc Đội kiểm lâm cơ động và phòng cháy chữa cháy rừng số 2 (Chi cục Kiểm lâm Bắc Kạn), do ông Vũ Minh Mẫn làm đội trưởng, bắt được 11,7m3 gỗ xẻ trái phép sau đó lại “hợp thức hoá” bằng cách xử lý hành chính và nhanh chóng bán lại cho “lâm tặc”. Việc xử lý vụ việc theo kiểu này sẽ không ngăn chặn được nạn phá rừng, trái lại còn “khuyến khích” lâm tặc phá rừng”.

 

Ông Nông Minh Cương – Bí thư Đảng uỷ xã Côn Minh, bức xúc: “Chúng tôi biết, việc để xảy ra tình trạng phá rừng, nhất là việc ông Hoàng Đức Toàn – Bí thư chi bộ, Trưởng thôn Lủng Pảng, chỉ vì quá tích cực trong việc giữ rừng đã bị “cô lập”, phải viết đơn xin từ chức, có một phần trách nhiệm của địa phương. Tuy nhiên, đây là vụ phá rừng rất nghiêm trọng, do vậy, chúng tôi mong muốn các cơ quan chức năng điều tra làm rõ, không để sót người, lọt tội và nếu địa phương chúng tôi sai đến đâu chúng tôi sẽ chịu trách nhiệm đến đó”.

 

Chính quyền địa phương đã nhận thấy một phần trách nhiệm của mình trong việc để khu bảo tồn Kim Hỷ bị ngang nhiên “xẻ thịt”. Còn lực lượng kiểm lâm thì sao? Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm khu bảo tồn, Nông Xuân Lanh phàn nàn: “Hạt Kiểm lâm chỉ có 11 kiểm lâm viên, bố trí ở 5 trạm, trung bình mỗi người quản lí trên 1.000ha nên việc quản lý bảo vệ rừng gặp rất nhiều khó khăn, không thể bao quát hết được”.

 

Dẫu sao, cũng đã đến lúc các cơ quan chức năng của Bắc Kạn phải nhanh chóng vào cuộc giải quyết triệt để vấn nạn này, để rừng ở khu bảo tồn khỏi bị “chảy máu”, để phép nước được giữ nghiêm.

 

Ngày 2/10/2008, ông Hoàng Đức Toàn (ảnh) – Bí thư chi bộ, Trưởng thôn Lủng Pảng, xã Côn Minh, huyện Na Rì (Bắc Kạn), đã đơn gửi Đảng uỷ, UBND xã Côn Minh xin từ chức Bí thư chi bộ, Trưởng thôn Lủng Pảng.   Theo ông Toàn, nạn phá rừng trên địa bàn thôn diễn ra gần 1 năm trở lại đây, hiện 95% số hộ trong thôn có người đi phá rừng. Nhiều hộ không có tiền mua cưa xăng (mỗi cưa giá hơn 10 triệu đồng) còn được đầu nậu ứng tiền trước, sau đó trừ dần vào tiền bán gỗ. Ông Toàn đã nhiều lần có phản ánh nạn phá rừng lên các cơ quan chức năng, song mọi việc vẫn chìm trong im lặng?!