Tìm lại một số "thần đồng" (kỳ 1): Hết "đồng" hết cả... "thần"

Những năm gần đây báo chí thường xuyên đăng tải về những “thần đồng” với các khả năng siêu việt như 3 tuổi đã biết đọc, biết viết, biết tính toán đến con số hàng nghìn hay biết đọc cả tiếng Anh. Mới đây, chúng tôi đã tìm lại các “thần đồng” thuở trước để biết họ bây giờ ra sao...

Thần đồng ngôn ngữ: Diễn đạt như “gà mắc tóc”

Phó Đức Bình An từng được nhắc đến như là một “thần đồng” về ngôn ngữ và toán học khi mới tròn 3 tuổi. Lúc đó, với việc phát lộ những khả năng đặc biệt này, Bình An trở thành tâm điểm của mọi chú ý, không chỉ các hộ ở khu tập thể Quân khu Thủ Đô mà còn của nhiều người hiếu kì khác.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Phúc Giác Hải nói rằng, bé Phó Đức Bình An là một trường hợp đặc biệt đáng lưu ý. Song theo ông, để đưa ra những kết luận cụ thể, chính xác, các nhà khoa học cần phải có quá trình theo dõi lâu dài.

Một ngày cuối tháng 7/2008, 3 năm sau ngày bé Bình An “phát lộ” những khả năng đặc biệt nói trên, chúng tôi đến nhà và tìm hiểu về “thần đồng”. Vẫn là căn hộ 302 nhỏ nhắn nằm trong khu tập thể Quân khu Thủ Đô ngày ấy, căn hộ mà để đặt chân vào đó phải đi qua những bậc cầu thang ẩm thấp và hơi tối, nhưng “thần đồng” thì đã lớn hơn rất nhiều. Ngày Chủ nhật, mẹ bận đi diễn tập nên chỉ có ba bố con, anh em Bình An ở nhà.

Hỏi chuyện “thần đồng” ngày ấy bây giờ ra sao thì bố Bình An ngắt lời: “Ối dào, đó là chuyện ngày trước chứ bây giờ cháu nó bình thường thôi mà, có gì đâu!”. Khi bố gọi Bình An ra ngồi nói chuyện, ban đầu cậu bé tỏ ra rất dát, nhưng sau vài câu trò chuyện, cu cậu đã ngồi vào lòng tôi. Tôi hỏi: Thế Bình An học có giỏi không? “Dạ giỏi!”. Sau câu trả lời khá tự tin này, cu cậu thò tay vào túi áo móc chiếc điện thoại di động của tôi và chạy ù vào nhà. Anh Điền (bố Bình An - PV) bảo: “Nó lấy để chơi điện tử đấy. Nghiện lắm! Tôi phải cất máy vi tính, nếu không là cu cậu suốt ngày ngồi lì với các trò chơi mà không chịu học hành gì cả”.

Về việc học tập, anh Điền cho biết Bình An vẫn học tốt môn toán, nhưng… ít khi được điểm tối đa. Lý do theo anh Điền là bởi cháu trình bày rất bẩn và cẩu thả, sửa mãi mà chẳng được. Còn môn Tiếng Việt thì Bình An rất kém, cả về phát âm lẫn về cách diễn đạt ngôn từ rất lộn xộn, câu chẳng ra câu, ý chẳng ra ý.

Anh Điền còn kể rằng, nhiều lúc Bình An nói rất khó nghe, khó hiểu vì phát âm không chuẩn, không biết cách diễn đạt ý của mình muốn nói gì. Còn cháu Phó Đức Bình, anh trai của Bình An thì nói: “Nó lười học lắm, nhiều lúc cháu đem các bài toán mẹo, các bài toán thử IQ ở mức độ trung bình dành cho độ tuổi từ 9 đến 14 thì em có ít câu trả lời đúng, riêng ở mức khó thì tuyệt đối không trả lời được câu nào”. Vào phòng học, lần dở những trang vở của Bình An, quả đúng như lời anh Điền nói, cu cậu trình bày bài vở một cách rất tuỳ tiện, gạch xoá lung tung. Còn khi tôi tìm vở Tiếng Việt thì cậu đã nhanh tay giấu mất tăm. Có lẽ nhìn vào học lực hiện nay, không ai bảo trước đây Bình An là một “thần đồng” có khả năng đặc biệt về ngôn ngữ và toán học.

Thần đồng đất mỏ: Dấu hiệu của bệnh tự kỉ

Rời Hà Nội, chúng tôi về đất mỏ Quảng Ninh tìm lại 2 “thần đồng” Trần Nam Sơn và Lê Thị Mai. Cách đây 15 năm, Sơn cũng được phát hiện là cậu bé có những khả năng đặc biệt: Biết đọc khi chưa biết nói. Ngày đó Sơn là tâm điểm của báo chí, của những người hiếu kỳ và của các nhà nghiên cứu. Chúng tôi đến nhà Sơn ở phường Hà Lầm - TP Hạ Long thì chị Ngà (mẹ Sơn - PV) còn có vẻ nuối tiếc khi nhớ về những ngày đó.

Liệu ước mơ trở thành cử nhân tin học của Sơn có thành hiện thực ? Ảnh: K.T

Khi những tư chất thiên bẩm của Sơn được nhiều người biết đến, chị Ngà đã nhận được không ít thư từ góp ý về các phương pháp nuôi dạy “thần đồng” để Sơn phát triển được những khả năng đặc biệt của mình. Thế nhưng vì điều kiện nhiều khó khăn nên chị không thể làm theo.

Cũng như bố của Bình An, khi chúng hỏi còn hay không những khả năng đặc biệt ở Sơn, mẹ Sơn nói: “Cháu nó giờ không có khả năng gì đặc biệt cả. Sau một vài năm, cháu trở lại như các trẻ bình thường”. Không những không thể phát huy được những khả năng thiên bẩm của mình mà theo chị, Sơn ngày càng tỏ ra có gì đó không bình thường.

Điều dễ nhận thấy nhất là tính nhút nhát. Sơn rất ít khi đi chơi, không thích đến những nơi đông người. Ngày còn nhỏ gần như cậu không có bạn, đến lúc lớn cũng chỉ chơi với một vài người. Còn nữa, Sơn rất kén ăn, đến năm lớp 9 mà mẹ vẫn còn phải chăm như chăm một cậu bé mới học lớp 1.

Về cái tính lơ đãng, hay quên này của Sơn, mẹ cậu cũng cho biết: “Nhiều lần đi chơi về, tôi hỏi con đi đâu về đấy? Có khi hỏi đến câu thứ 3 nó mới gãi đầu, gãi tai lí nhí: Để con nhớ đã mẹ ạ!”. Chị cũng bảo rằng, cô giáo chủ nhiệm lớp 10 phản ánh, giờ ra chơi cậu thường leo lên đồi ngồi trầm ngâm một mình thay vì nô đùa cùng các bạn.

Giờ Sơn đã lớn, không còn là cậu bé như ngày nào, nhưng khi tiếp xúc với Sơn như có một rào cản vô hình nào đó khiến cậu không thể mở lòng trò chuyện cùng chúng tôi. Đang học lớp 11, Sơn chỉ thích học vi tính, cậu ước mơ sau này sẽ trở thành một cử nhân tin học. Lâu nay cậu thường xuyên viết và vẽ các bộ truyện tranh, nhiều lần cậu ngỏ ý nhờ mẹ tìm và gửi hộ các bộ truyện tranh của mình lên các nhà xuất bản.

Lật tìm trong những trang sách của Sơn, bắt gặp sự cẩu thả trong cách ghi chép, trình bày, cho thấy gần như việc học không phải là niềm đam mê của cựu “thần đồng” này. Trên nhãn vở Văn, Sơn ghi như sau: “Trường: Không tên tuổi, Lớp: Vô danh” còn nội dung bên trong, có trang cậu ghi tới 3 môn Văn, đại số, Hình học. Lồng trong nội dung bài học là chi chít những hình vẽ về các nhân vật trong truyện tranh với dao kiếm hãi hùng, hầu như rất hiếm để tìm thấy một quyển vở được ghi chép một cách cẩn thận, sạch đẹp.

Những hình ảnh hãi hùng trong vở ghi của Sơn. Ảnh: K.T

Cũng ồn ào xuất hiện trên báo chí hồi đó như Sơn, cũng khiến nhiều người phải ngả mũ kính phục vì “khả năng đặc biệt”, nhưng giờ đây gặp lại, một cựu “thần đồng” khác ở đất mỏ là Lê Thị Mai nói với chúng tôi rằng: “Hai chữ “thần đồng” đã đánh cắp tuổi thơ tôi”. Câu chuyện buồn vẫn còn tiếp diễn…  

(Còn nữa)

Kiên Tâm