Thảm họa nói và viết ngọng

Bài viết của một học sinh tiểu học sai chính tả be bét vì ngọng. Ảnh: IT

Sai do phương ngữ rất khó sửa

“Mẹ ơi, từ này viết là “ra vào” hay “da vào?”; “Còn từ “buổi chưa” viết thế này đúng hay sai?”. Đó là một trong vô số câu hỏi mà cháu Khôi Nguyên (Phú Đô, Từ Liêm, Hà Nội) hỏi mẹ. Năm nay, Khôi Nguyên học lớp 1. Trong các bài luyện chữ luôn luôn có ghép vần nhưng mẹ cháu không phân biệt được “l”, “n”, “tr”, “ch” nên các bài tập viết của cháu được mẹ kèm ở nhà thường bị cô giáo đánh dấu sai lỗi chính tả.

Vợ chồng chị Minh Xuân (Khu tập thể cơ khí điện tử, Thanh Xuân Bắc, Hà Nội) thường xuyên phải công tác vắng nhà, hầu hết việc học của con gái được chị giao cho cô em chồng hoặc cháu tự học. Gần đây, phát hiện thấy một số vở luyện chữ tiếng Việt lớp 1 sai chính tả be bét, chị Xuân vô cùng bức xúc: “Lứa tuổi tiểu học cần bộ chính tả chuẩn nhưng nếu chúng tôi phó thác cho nhà sách thế này thì hỏng cả chữ nghĩa của các cháu. Nếu kéo dài và không bị phát hiện ra, các cái sai này vô cùng khó sửa”.

Cách đây không lâu, nhiều phụ huynh chuyền tay bức ảnh một học sinh tiểu học viết sai chính tả be bét để rút kinh nghiệm. Chưa kể đến sai sót về độ cao thấp, dài ngắn, nét cong, nét thẳng, nhiều lỗi viết sai trong bài viết là do ngọng mà ra: “Chưa tròn bóng nắng/Su bé ngủ xay/Giữa chưa oi ải”  (Trưa tròn bóng nắng/Ru bé ngủ say/Giữa trưa oi ả); Hoặc: “Sẻ thịt chim xẻ (xẻ thịt chim sẻ), mưa như chút nước (mưa như trút nước)”, “chanh neo lóng” (chanh leo nóng)…

Cô Lê Thị Chung, giáo viên Trường tiểu học Nam Trung Yên (Hà Nội) cho rằng, học sinh ở nội đô Hà Nội thường ít ngọng, nhưng với học sinh những vùng ngoại ô như Từ Liêm, Đông Anh, Sóc Sơn và các huyện thuộc Hà Tây cũ, tình trạng ngọng như ở trên rất phổ biến do ảnh hưởng của phương ngữ. Trường hợp sai do ảnh hưởng của phương ngữ thường rất khó sửa và phải tách đối tượng ra khỏi cộng đồng ngọng mới có thể sửa dễ dàng. Đặc biệt, cách phát âm của giáo viên và chữ mẫu trong sách giáo dục vô cùng ảnh hưởng đến học sinh vì đây là những căn cứ để các em lấy làm chuẩn.

Cô Vân Anh, giáo viên tiểu học tại một trường chuẩn ở quận 3 (TPHCM) cho biết, quy tắc chữ viết của học sinh bây giờ khác với ngày xưa. Vì vậy, không có cách gì khác ngoài việc học sinh phải lấy chữ mẫu làm chuẩn, cùng với những kiến thức cô giáo dạy trên lớp để viết đúng. Chẳng hạn, để viết đúng nét khuyết trên thì độ cao phải là 2,5 ô li, còn các nét cong bằng 1/2 ô li nhỏ, các nét móc có độ cao là 1/2 ô li nhỏ. Độ rộng của các con chữ là 0,5 ô li, còn khoảng cách giữa các chữ là 1,5 ô li. Các nét chữ hiện nay cũng được viết liền nhau, không có khoảng cách ở giữa như trước đây. Đặc biệt, khi ghép vần, học sinh đọc liền “ao = táo”, “eo = mèo”, trong khi trước đây đọc ghép vần theo kiểu “e - o = eo”, “a - o = ao”. Chỉ cần vở mẫu sai một chữ trong đó, học sinh đã viết sai quy chuẩn hoặc ghép vần sai hoàn toàn.