Lưu lạc 5.800 km từ Mèo Vạc sang tận Pakistan: Hành trình 'giải cứu' Vừ Già Pó

Trao đổi với Thanh Niên, ông cho biết: “Tôi gửi thư cho một người Pakistan, là người quen của một người bạn tôi, đang lái xe cho Đại sứ quán VN ở Islamabad, với hy vọng anh ta sẽ chuyển thư cho những người có trách nhiệm trong sứ quán để có thể giúp việc này. Lúc đó tôi cũng không chắc anh ta (Wu Ta Puma) là người Việt hay không?”.

Manh mối từ một tấm ảnh

Cũng thời điểm đó, tờ báo Dawn của Pakistan có một bài viết ngắn của phóng viên Naqash về trường hợp bối rối của cảnh sát ở Athmuqam và vị khách bất đắc dĩ của mình. Tờ báo cũng đăng một tấm ảnh Vừ Già Pó được phóng viên chụp tại đồn cảnh sát Zila Neelum - nơi anh đang bị giữ. Tấm ảnh từ bài báo này là manh mối duy nhất để Đại sứ quán VN tại Pakistan và các cơ quan chức năng trong nước tìm kiếm. Nó được gửi bằng email đi khắp các xã thuộc các huyện ven biên giới của các tỉnh miền núi phía bắc để nhờ nhận diện. Bí thư Đảng ủy xã Khâu Vai, Mèo Vạc, Hà Giang, cho biết: “Hôm ấy đúng là ngày chúng tôi họp HĐND nên anh em cán bộ các cấp khá đông, văn phòng báo là nhận được tấm ảnh nhờ nhận diện. Khi in ảnh ra và đưa mọi người xem thì nhiều người đang có mặt tại cuộc họp lập tức nhận ra Vừ Già Pó chính là người ở địa phương. Sau đó tôi làm công văn báo cáo lên H.Mèo Vạc, xác nhận Pó”. Cuối cùng, “cái kim” Wu Ta Puma đã được tìm ra tại vùng cực bắc của VN, cách nơi anh đang ở gần 6.000 km.

Công tác “giải cứu”

Ngày 28/3/2014, Đại sứ quán VN tại Islamabad (Pakistan) có thư trả lời Thanh Niên về các công tác ngoại giao mà sứ quán đã và đang tiến hành nhằm giải cứu Vừ Già Pó. Nội dung thư như sau:

“Về trường hợp công dân VN Vừ Già Pó đang bị cảnh sát Pakistan giam giữ tại đồn Zila Nellum, Đại sứ quán VN tại Pakistan xin thông báo như sau:

1. Anh Vừ Già Pó bị cảnh sát Pakistan bắt giữ do nhập cảnh trái phép lãnh thổ Pakistan, cụ thể là khu vực biên giới Kashmir - nơi đang có tranh chấp giữa Pakistan và Ấn Độ, rất nhạy cảm về an ninh.

2. Ngay sau khi được tin, Đại sứ quán VN tại Pakistan đã tích cực phối hợp với các bên liên quan của bạn và cơ quan chức năng trong nước tiến hành các thủ tục pháp lý để có thể giải cứu và đưa anh Vừ Già Pó hồi hương.

3. Đại sứ quán VN tại Pakistan đã tổ chức tiếp xúc lãnh sự với công dân Vừ Già Pó tại nơi đang bị giam giữ. Anh Pó cho biết, được đối xử nhân đạo, tình trạng sức khỏe và tinh thần bình thường và rất muốn sớm được hồi hương.

4. Đến thời điểm này, về phía VN, mọi thủ tục pháp lý và bảo hộ công dân đối với anh Vừ Già Pó đã hoàn tất. Cục Xuất nhập cảnh (Bộ Công an VN) đã đồng ý cấp giấy thông hành (thay thế hộ chiếu) cho Vừ Già Pó. Cục Lãnh sự (Bộ Ngoại giao VN) cũng đã đồng ý để đại sứ quán ứng tiền từ Quỹ bảo hộ công dân để mua vé máy bay đưa anh Pó về nước. Theo quy định hiện hành, anh Vừ Già Pó không thuộc diện chi không hoàn trả của Quỹ bảo hộ công dân nên phải hoàn lại số tiền vé trên. Đại sứ quán được thông báo là Quỹ bảo hộ công dân đã nhận được khoản tiền đặt cọc theo quy định từ gia đình anh Vừ Già Pó.

5. Như vậy, cho đến nay, các thủ tục pháp lý, bảo hộ công dân và các thủ tục cần thiết khác để giải cứu và đưa công dân Vừ Già Pó hồi hương về phía VN đã được thực hiện. Đại sứ quán VN tại Pakistan đang khẩn trương làm việc với Bộ Ngoại giao, Bộ Nội vụ Pakistan để giải quyết các thủ tục theo luật pháp Pakistan, nhằm giải cứu anh Vừ Già Pó. Khi phía bạn chấp thuận, đại sứ quán sẽ tổ chức một chuyến công tác tới đồn cảnh sát nơi giam giữ anh Pó, đưa anh Pó về Islamabad, sau đó về Hà Nội” (hết trích).

Theo tìm hiểu của chúng tôi, về phía địa phương, sau khi cấp ủy, chính quyền xã Khâu Vai biết tin Pó đang ở Pakistan, UBND huyện, Sở Ngoại vụ tỉnh Hà Giang đã mời chị Ly Thị Lía (vợ Pó) cũng như gia đình lên thông báo về tình hình của Pó. Xã đã ứng trước 17 triệu đồng để nộp cho Sở Ngoại vụ nhằm mua vé máy bay cho Pó từ ngày 6/3/2014. Hiện gia đình đã nộp tiền hoàn trả cho xã sau khi đi vay mượn của anh em bạn bè xung quanh.

Như vậy, tới thời điểm bài báo của chúng tôi lên trang, tình hình của Vừ Già Pó đã khả quan hơn rất nhiều. Tất cả mọi việc bây giờ đang phụ thuộc vào phía Bộ Nội vụ, Bộ Ngoại giao Pakistan có đồng ý không truy cứu hình sự Pó về hành vi xâm nhập bất hợp pháp hay không? Theo nguồn tin của chúng tôi từ phía Pakistan thì tình hình có vẻ khả quan. Hy vọng là câu chuyện ly kỳ về người đàn ông Mông lưu lạc hơn 5.800 km của chúng tôi sẽ sớm có hồi kết thật đẹp.

Ngày 29/3/2014, Thanh Niên đã nhờ ông Mukhtar Qureshi mang tấm ảnh chụp vợ và con gái thứ hai của Pó đến đồn cảnh sát Zila Neelum cho Pó. Ông cho biết: “Lúc đầu khi thấy tấm ảnh, Gia Po (tên ông Mukhtar gọi Pó sau khi biết tên thật của anh) rất vui mừng và ra hiệu rằng đấy là vợ con mình. Nhưng một lúc sau thì anh ta khóc nức nở. Tôi đã đề nghị tất cả mọi người trong phòng, kể cả cảnh sát đi ra ngoài để anh ta trấn tĩnh lại. Bây giờ thì anh ta rất vui vẻ rồi vì chắc biết mình có thể được về nhà đoàn tụ”.

Ông Mukhtar Qureshi nói thêm: “Có lẽ số phận đã mang cho tôi người bạn lạ lùng này. Tôi vẫn thăm anh ta thường xuyên trong mấy tháng qua, cố gắng trò chuyện bằng ngôn ngữ cử chỉ với anh ấy. Tôi là bạn thân nhất của anh ấy ở vùng Neelum này, tôi có thể nói chắc chắn thế. Hy vọng các cơ quan ngoại giao và các bạn báo chí VN sớm giúp anh ấy trở về với gia đình. Cám ơn các bạn đã tích cực để giúp Già Pó, người đàn ông cô đơn nhất hành tinh của Ðức Allah này”.

Những dòng chữ của ông Mukhtar thật giản dị và đầy tình cảm. Chúng tôi thực sự may mắn vì đã được người đàn ông Pakistan nhân hậu, nồng nhiệt ấy giúp đỡ thông tin ngay từ khi bắt tay vào thực hiện loạt bài. Nhưng chắc chắn không có sự may mắn nào bằng những may mắn mà Vừ Già Pó đã gặp được trên chặng đường hàng ngàn dặm của mình băng qua bao nhiêu vùng đất. Câu chuyện vẫn còn là bí ẩn ấy, chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin đến bạn đọc khi Vừ Già Pó về tới VN.