Khên Lền tựu trường sau lũ dữ

Sách vở, bút mực và cả nhà mới... đã được xã Công Bằng chuẩn bị sẵn sàng để đón các em quay trở lại trường.

Bàng hoàng ngày lũ đến

Hai tháng trôi qua, nhưng vết tích của cơn lũ vẫn còn hằn trên gương mặt em Bàn Thị Khe, 13 tuổi. Một vết thâm tím to vẫn còn in gần hết trên thái dương bên trái của em. Khe vẫn chưa hết bàng hoàng khi nhớ lại buổi sáng định mệnh ngày 4/7. Khe run run kể: “Lúc đó em và chị gái đang ngủ ở nhà ngoài thì thấy đất, đá, nước ở trên núi đổ xuống ầm ầm. Chưa kịp hiểu chuyện gì xảy ra thì cả hai chị em cùng tấm phản làm giường đã bị cuốn phăng ra ngoài nhà, trôi trượt theo đất, bùn. Khi tỉnh dậy, em thấy hai chị em đang nằm ở gốc chuối, khắp người bị trầy xước”.

Trận lũ lịch sử đó đã cướp đi bố mẹ và 2 người em, đẩy Khe và chị gái là Bàn Thị Bết rơi vào cảnh mồ côi, không nhà cửa. Em Bết sụt sùi: “Bố mẹ không còn, nhà cửa bị lũ lấy mất, tài sản chẳng còn gì, em chưa biết chị em em sẽ ăn và học như thế nào trong năm học mới?!”.

Cô bé đã biết tự lo cho bản thân và chăm người bà già yếu. Giờ đây, Nái sống trong sự đùm bọc của bà con hàng xóm. Ai cũng khen Nái học giỏi và ngoan ngoãn. Nhưng Nái thì chẳng nói gì nhiều về bản thân, ngoài ánh mắt buồn rười rượi.

Ngày trở lại trường

Thầy giáo Lường Văn Hải – Phó hiệu trưởng Trường tiểu học Công Bằng, Bí thư chi bộ nhà trường là người quay lại trường đầu tiên sau cơn lũ dữ. Cơn lũ đến khi trường đang nghỉ hè. Mãi đến ngày 6/7, thầy mới có thể quay trở lại điểm trường. Dãy nhà 3 phòng học hôm nào với đầy đủ đồ dùng, tư trang của giáo viên giờ đã sạt lở mất 1 lớp, khắp nơi lênh láng bùn đất, lấp đầy bàn ghế.

Nhìn trường tan hoang, thầy Hải không cầm được nước mắt: “Cơn lũ khủng khiếp quá, tôi chưa từng được chứng kiến trong đời mình. Ngay lúc đó, việc làm đầu tiên của tôi là đi tìm kiếm học sinh. Tôi đến các điểm dân sơ tán tìm các em. Tin dữ đầu tiên là em Bàn Thị Chuống, học sinh lớp 3 của điểm trường đã bị lũ cuốn mất. Em chết khi đang ngủ. Tiếp sau đó là nhiều học sinh mất cả cha lẫn mẹ, đứng trước nguy cơ bỏ học. Đến 8/7 thì tôi kiểm tra đầy đủ số học sinh của mình. 69 em, giờ còn 68 em, các em còn lại đều được sơ tán đến nơi an toàn”.

Người dân đang ở nhờ trong lớp học của Trường tiểu học Công Bằng.

Dân ở đâu, trường học theo đó

Chúng tôi về Pắc Nặm sau đúng 2 tháng trận lũ lịch sử vừa quét qua. 12 hộ gia đình mất nhà cửa và nằm trong vùng nguy hiểm của con suối đã và đang ở tạm trong Trường tiểu học Công Bằng. Lớp học giờ trở thành nơi sinh sống tạm thời của các hộ dân. Mỗi hộ dân này đều được xã và các đơn vị tài trợ xây dựng 1 ngôi nhà trị giá 50 triệu đồng cùng với 1.500m2 đất để bắt đầu cuộc sống mới. Bà cháu em Triệu Thị Nái cũng được cấp một căn nhà như thế để ổn định cuộc sống.

Ông La Văn Lìu, Phó phòng Giáo dục huyện Pắc Nặm cho biết: “Tại điểm trường Khên Lền, những người dân ở vùng sạt lở đã dạt ra vùng xung quanh. Sau lũ, một số hộ gia đình đã chuyển tới vùng giáp ranh với huyện Yên Thổ, tỉnh Cao Bằng nên 4 học sinh đã theo cha mẹ học tại trường Yên Thổ, Bảo Lạc, Cao Bằng.

Có 4 em học sinh đã học lên lớp 4, lớp 5, có thể học nội trú đã được trường đón lên học tại trường chính ở trung tâm xã Công Bằng. Một số sang đỉnh đèo Khâu Slôm, xã Khâu Hiệu cũng thuộc huyện Pắc Nặm nên học sinh cũng sẽ chuyển sang học ở xã này. Việc di chuyển này đã khiến những lớp ghép ngày xưa giờ đủ học sinh, các em đã được học lớp đơn với đúng bậc học của mình. Những học sinh còn lại, theo gia đình chuyển sang vùng vốn là nương rẫy trước đây để dựng nhà. Dân đi đâu, trường học theo đó. Do vậy, chúng tôi đã huy động dân quân, bộ đội, đoàn thanh niên... ngay lập tức dựng một điểm trường mới ngay chỗ người dân định cư để ngày 5/9, các em có thể đến trường với bao bạn bè trên cả nước”.

Điểm trường mới dựng tại Phya Đeny – Núi đá đỏ, nằm cách xa điểm trường cũ 2km. Để đến được nơi xây dựng điểm trường mới, phải đi qua một thác nước có tên là Bèng Thây – Thang Đá – có một ghềnh đá rất nguy hiểm, đường đi vô cùng khó khăn. Chỉ có 2km thôi nhưng người giỏi đi ở đây cũng phải đi mất cả giờ đồng hồ. Chưa kể phải mang vác vật liệu xây dựng lên. “Nhưng khó khăn bao nhiêu cũng phải làm được phòng học mới. Đó không chỉ là nhiệm vụ của ngành, mà là nhiệm vụ chính trị quan trọng”, thầy La Văn Lìu khẳng định. Lớp học mới sẽ có 13 học sinh tiểu học, 9 em học mầm non và 2 giáo viên.

Năm học mới này Trường tiểu học Công Bằng sẽ gặp nhiều khó khăn. Học sinh phải học 2 ca vì dân vẫn chưa thể di dời đi. Giáo viên phải dốc sức vào xây dựng điểm trường mới. Ngoài ra, các giáo viên nơi đây phải chuẩn bị tinh thần để vận động học sinh quay lại trường lớp vì nguy cơ học sinh bỏ học do hoàn cảnh khó khăn là rất cao. Những năm trước, giáo viên phải đến vận động những em học sinh bỏ học đến 4 lần. Việc nghỉ học một, hai ngày trong tuần là thường xuyên. Năm nay, công tác này sẽ phải quán triệt hơn để giáo viên chuẩn bị tinh thần, quyết tâm không để học sinh nào bỏ học.

Minh Hằng