Kết quả kiểm toán năm 2010: Xuất hiện tình trạng “mẹ khỏe, con yếu”

Ngày 30/8, Kiểm toán nhà nước đã công bố kết quả kiểm toán năm 2010 về niên độ ngân sách năm 2009. Theo đó, Kiểm toán nhà nước đã chỉ ra một số sai phạm của các đơn vị kinh tế, đồng thời có những kiến nghị cụ thể...

 

Kiến nghị tăng thu

 

 

Theo ông Lê Minh Khái, Phó Tổng kiểm toán nhà nước, năm 2010, Kiểm toán nhà nước tiến hành kiểm toán 16 bộ, cơ quan Trung ương; 32 tỉnh, thành phố; 28 dự án đầu tư; 4 chương trình mục tiêu, dự án quốc gia; 4 chuyên đề; 28 tập đoàn, tổng công ty và các tổ chức tài chính ngân hàng; 17 đơn vị thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh; 10 Tỉnh ủy; Ban Cơ yếu chính phủ; báo cáo quyết toán ngân sách tại Bộ Tài chính và Bộ KH&ĐT.

 

Đánh giá chi tiết các số liệu thu thập được, Kiểm toán nhà nước đề nghị tăng thu 4,904 ngàn tỷ đồng, trong đó tăng thu ngân sách 2,882 ngàn tỷ đồng chủ yếu ở các lĩnh vực như thuế nội địa (hơn 2,269 ngàn tỷ đồng); thuế xuất nhập khẩu 42,5 tỷ đồng; phí, lệ phí 4 tỷ đồng; thu khác ngân sách 366,1 tỷ đồng. Số hơn 2 ngàn tỷ còn lại tăng thu không thuộc ngân sách nằm tại các quỹ không thuộc ngân sách, trả nợ cấp trên...

 

Bên cạnh kiến nghị tăng thu, Kiểm toán nhà nước cũng đề nghị giảm chi 2,462 ngàn tỷ đồng, chủ yếu là giảm chi ngân sách do các bộ, ngành, địa phương thực hiện chi chưa đúng; quyết toán sai chế độ; chuyển nguồn trái quy định.

 

Trong quá trình kiểm toán, ở khối tập đoàn, doanh nghiệp nhà nước, Kiểm toán nhà nước chỉ ra rằng có 3 tập đoàn làm ăn thua lỗ. Đặc biệt, xuất hiện tình trạng "mẹ khỏe-  con yếu" ở các tập đoàn này. Cụ thể, trong khi tình hình tài chính tại các công ty mẹ tương đối tốt song ở các đơn vị thành viên, nhiều đơn vị hiệu quả kinh tế thấp, thua lỗ lớn; quản lý chi phí, giá thành hạn chế, hệ số huy động vốn cao, tiềm ẩn nhiều rủi ro. Đây là nguyên nhân dẫn tới Tổng Công ty lắp máy Việt Nam lỗ 103 tỷ đồng; Tổng công ty Sông Hồng lỗ 20,641 tỷ đồng (nếu tính lũy kế đến hết năm 2009 thì doanh nghiệp này lỗ đến 121 tỷ đồng); Tổng Công ty Bưu chính Việt Nam lỗ hơn 1.000 tỷ đồng. "Các tập đoàn, Tổng công ty này chưa phát huy tốt vai trò chủ dạo, đầu tàu của nền kinh tế, chưa tương xứng với những lợi thế và sự đầu tư của nhà nước, đe dọa đến việc bảo toàn vốn", Kiểm toán nhà nước nhận xét.

 

Nhiều tỉnh chi vượt dự toán ngân sách

 

Theo Kiểm toán nhà nước, niên độ ngân sách năm 2009 chi thường xuyên giảm so với dự toán được giao, nhưng chi quản lý nhà nước lại tăng. Các khoản chi theo quy định cần đảm bảo tỷ lệ thì lại giảm, ví dụ như chi khoa học công nghệ giảm 13,2%; giáo dục đào tạo và dạy nghề giảm 3,7%. Có đến 31/32 tỉnh chi thường xuyên vượt dự toán ngân sách, cá biệt, có đến 9 tỉnh chi vượt trên 30%. Nguyên nhân là do công tác lập dự toán không chuẩn xác, chưa sát thực tế. Kế đó là công tác quản lý kém, chưa tiết kiệm; việc ghi thu, ghi chi các khoản viện trợ chưa kịp thời đầy đủ.

 

Đáng chú ý, tại Bộ Tài chính khi quản lý vay, trả nợ nước ngoài của Chính phủ và vay về cho vay lại thì Bộ này ghi thu-ghi chi chậm nên việc nhận nợ, trả nợ của chủ đầu tư không kịp thời; chưa tổng hợp được số nợ và lãi chưa thu đến hết năm 2009 của các tổ chức cho vay lại; một số khoản nợ và lãi đã thu nhưng tổ chức cho vay lại (ở đây là Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam) chưa hoàn trả Bộ Tài chính đúng thời hạn. Khoản chênh lệch giữa lãi thu từ dự án cho vay lại với lãi phải trả nước ngoài của một số dự án được Bộ Tài chính mở một số tài khoản tiền gửi không kỳ hạn tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam nhưng không có số liệu tổng hợp về tình hình, số liệu biến động và số dư các tài khoản đến hết năm 2009.

 

Kiểm toán nhà nước cũng kiến nghị Chính phủ, Quốc hội ban hành và tăng cường các biện pháp để các tổ chức được kiểm toán thực hiện nghiêm các kiến nghị mà Kiểm toán Nhà nước chỉ ra, đảm bảo kỷ luật, kỷ cương và khắc phục các sai phạm mà kiểm toán chỉ ra.

 

Lâm Phong