Phim Việt trước các điểm nóng

Chạy theo thời sự không hề đơn giản. Trước tiên, các nhà làm phim sẽ phải chịu một sức ép rất lớn về thời gian. Phim phải làm nhanh khi vấn đề còn đang nóng. Nhưng muốn nhanh thì phải quyết nhanh, từ khâu kịch bản, mời đạo diễn, chọn diễn viên, lên dự toán, lập kế hoạch tiếp thị, phát hành...

Cung cách làm phim theo kế hoạch khi vấp phải những yêu cầu thực tế này chắc chắn phá sản. Nhưng đó có thể lại là cơ hội cho các hãng phim tư nhân vốn hoạt động trong cơ chế thoáng hơn.

Bám theo thời sự không có nghĩa là vơ hết vào phim những gì đang nóng trên mặt báo hoặc ngoài xã hội. Kịch bản của những phim loại này có những đặc thù riêng không giống như những dòng khác.

Nếu sự kiện nóng nhưng nhỏ thì sẽ “thiếu bột để gột nên hồ”. Nếu sự kiện quá lớn và có nhiều ý kiến thì biết nói theo chiều nào cho đúng, bởi rất có thể khi bấm máy thì sự thật là thế này nhưng lúc đóng máy nó đã lại là thế khác.

Thời sự mà. Riêng chuyện đưa ra một cách nhìn đã là khó chứ chưa nói gì tới việc chuyển nó sang ngôn ngữ của điện ảnh với đủ tình tiết lớp lang và các tuyến nhân vật.

Ở một góc độ nào đó, làm phim “bám” thời sự đòi hỏi đạo diễn phải có bản lĩnh và cá tính - điều mà chúng ta thiếu do thói quen nghĩ theo lối mòn và nền kiến thức không đủ rộng để nhận xét bản chất của sự kiện hoặc xâu chuỗi các vấn đề.

Bù lại, làm phim theo sự kiện cũng có nhiều cái lợi. Vì là sự kiện nóng nên chắc chắn nó thu hút được dư luận. Nghĩa là nó chỉ ra đúng chỗ “ngứa” của khán giả, phim có ăn khách hay không hoàn toàn phụ thuộc vào khả năng “gãi” của các nhà làm phim.

Thứ nữa, vì thời sự luôn ngồn ngộn chất đời sống, toàn chuyện người thật việc thật xảy ra trước mắt nên phim sẽ tránh được những lỗi “kịch hoá” do dựng kịch bản trên bàn giấy. Bối cảnh là nơi xảy ra sự kiện chứ chẳng cần nhọc công đi tìm, thậm chí những gì nhân vật nói ngoài đời cũng có thể bê nguyên xi lên phim.

Và trên hết, thời sự là một kho vô tận những đề tài ăn khách ở mọi lĩnh vực khác nhau. Vấn đề là có biết khai thác nó hay không mà thôi.

Nhìn từ Gặp nhau cuối tuần

Sân khấu truyền hình đã đi nhanh hơn điện ảnh một bước trong khả năng nhạy bén với các vấn đề thời sự. Gặp nhau cuối tuần (GNCT) là một ví dụ điển hình. Hầu hết những vấn đề nóng nhất của cuộc sống đều được đưa vào các tiểu phẩm dưới góc độ hài.

Đạo diễn Đỗ Thanh Hải cho biết: “Mọi sự cũ kỹ đều làm cho khán giả nhàm chán, những đề tài của GNCT luôn bám sát với đời sống, xã hội. Trở ngại lớn nhất của chúng tôi có lẽ là xã hội hiện nay có quá nhiều vấn đề mà sức phản ánh của chúng tôi chỉ có hạn.”

Nhiều người vẫn nhìn GNCT chỉ như kiểu giải trí mua vui nhưng chắc không ít khán giả đã phải giật mình khi xem những tiểu phẩm đề cập đến các vấn đề như thuốc tăng giá, thủ tục hành chính, thói ăn vạ... và đặc biệt chương trình Gặp nhau cuối năm với tiểu phẩm “Táo Quân về trời”.

Cũng theo đạo diễn Đỗ Thanh Hải, GNCT đang cải tiến để hạn chế lối chọc cười vô bổ và nâng cao chất lượng những tiếng cười mang tính chiến đấu, “cố gắng để thỉnh thoảng lại làm khán giả... giật mình!”

Sự kiện thời sự: Công cụ câu khách

Ăn theo thời sự thật ra không phải là điều mới mẻ. Trên thế giới không thể đếm nổi những phim đã làm theo chuyện người thật việc thật.

Bộ phim về Giáo hoàng John Paul là một ví dụ điển hình. Khi Giáo hoàng ốm, một hãng phim của Ý đã làm một bộ phim truyền hình để kịp phát sóng phục vụ các tín đồ đang cầu nguyện cho ông. Và khi Giáo hoàng mất, đạo diễn Mel Gibson đã ngay lập tức công bố ý tưởng làm một bộ phim về cuộc đời của người.

Hay khi huyền thoại nhạc soul Ray Charles mất tháng 6/2004 thì đến tháng 10/2004, hãng Universal Pictures đã ra mắt ngay bộ phim dành tặng cho ông khi niềm tiếc thương giọng ca huyền thoại này của công chúng còn chưa nguôi ngoai.

Và không khó khăn để bộ phim này tiến thẳng đến các bảng xếp hạng phim ăn khách nhất Bắc Mỹ cũng như nổi bật trong đêm trao giải Oscar lộng lẫy.

Mà chẳng cần nhìn xa đến thế, cứ nhìn ngay sang châu Á cũng đủ thấy láng giềng khai thác thời sự cho điện ảnh như thế nào. Khi dịch SARS vừa lắng xuống, Singapore đã có ngay bộ phim truyền hình về nó mang tên Nỗi ám ảnh.

Khi giải bóng đá C-League của Trung Quốc vướng vào scandal cá độ thì bộ phim truyền hình Đội bóng Trung Quốc cũng được công chiếu. Bộ phim này đã được chiếu trên VTV3, một sự ám chỉ V-League Number o­ne hay một lời nhắc khéo các đạo diễn Việt Nam chậm quá?

Theo Sành điệu