Người suốt đời “nợ” sen
GiadinhNet - 30 năm chỉ vẽ hoa sen, họa sĩ Phan Hòa đã có trong tay hàng ngàn bức tranh sen
 |
|
Sen ám ảnh người họa sĩ đến mức ông không còn đam mê gì khác ngoài vẽ sen. Ảnh: Hoài Nam |
|
Vừa qua trong một chương trình nghệ thuật nhỏ, các bạn ông đã lồng ghép để giới thiệu bán tranh cho ông. Tôi gọi cho Phan Hòa hỏi xem có bán được nhiều tranh không? Giọng Phan Hòa hơi chùng xuống: "Chỉ bán được một bức "Gia đình sen" đấu giá từ thiện 80 triệu đồng cho quỹ khuyến học của trẻ em Quảng Bá. Còn tranh bán trả nợ vẫn chưa có ai hứa hẹn gì. Nhưng đừng lo, rồi sẽ hết nợ thôi". |
Phan Hòa vẽ sen ở mọi góc cạnh. Để có những bức tranh đẹp ông đã ký họa đầm sen Hồ Tây khoảng 3 năm để bắt được hồn sen trong mọi lúc. Có những đêm ông thức trắng cùng sen. Hỏi vì sao ông yêu hoa sen đến thế, ông bộc bạch: "Tôi cũng không biết tại sao nữa, có điều gì đó thật lạ lùng khó lý giải được. Nhưng có thể nói một cách thông thường là không riêng gì tôi yêu hoa sen mà rất nhiều người yêu loài hoa này. Hoa sen quá quen thuộc với người dân Việt Nam, nó có họa tiết trong đình chùa cả ngàn năm nay. Nó là một mảng đề tài lớn trong thơ ca, nhạc họa. Với một họa sĩ, hoa sen là vẻ đẹp của sự tinh khiếp nhưng cũng đầy gợi cảm và trắc ẩn...".
Cuộc đời họa sĩ Phan Hòa lắm thăng trầm. Ông từng vào Nam ra Bắc. Sau 20 năm sinh sống tại Sài Gòn, năm 2010 mới trở lại Hà Nội, Phan Hòa ra mắt người yêu tranh Hà Nội hai cuộc triển lãm về sen. Cuộc triển lãm đầu khá thành công nhưng đến cuộc triển lãm thứ 2 đúng vào thời điểm hậu quả của sự suy thoái kinh tế toàn cầu nên kết quả không được như mong muốn. Khách mua tranh của ông hầu hết là khách nước ngoài. Sau cuộc triển lãm được đầu tư công phu và tốn kém đó, Phan Hòa trở nên lao đao bởi nợ nần. Cứ mỗi tháng lại phải lo nợ lãi cộng thêm bệnh tật khiến cho ông trở nên kiệt sức. Những cuộc ngã giá đầy sòng phẳng và lạnh lùng của các chủ gallery diễn ra mỗi ngày khiến ông thấy xót xa cho những đứa con tinh thần của mình.
Giữ mình trong sạch giống đời sen
Cách đây 20 năm đã có những lời đề nghị Phan Hòa đóng cửa để chép tranh, họ có thể lo cho ông tất cả những thứ ông cần về vật chất. Nhưng với sự tự trọng nghề nghiệp, Phan Hòa đã từ chối. Ông cho biết, trong giới họa sĩ, có những người chỉ chuyên đi chép tranh người khác mà giàu sụ còn những nghệ sĩ chân chính và sáng tạo thì ít người giàu thậm chí rất nghèo.
Có một người giàu có tới xưởng vẽ bảo Phan Hòa: "Ông đến vẽ vợ tôi, hết bao tiền tôi trả." Với sự tự ái của mình, ông không bao giờ nhận lời những yêu cầu như thế dù trong túi không có tiền, dù nợ nần đang làm ông điêu đứng. Phan Hòa là nghệ sĩ chỉ biết đam mê trong nghệ thuật nhưng lại quá ngu ngơ, hồn nhiên trước cuộc đời. Là người trụ cột trong gia đình, "cơm áo" nào đùa với họa sĩ, ông vẫn còn phải lo hai đứa con nhỏ và người vợ hiền lành yêu thương chồng hết mực. Đời cơm áo và bệnh tật khiến Phan Hòa có lúc tưởng chừng như quỵ ngã nhưng niềm đam mê hoa sen đã cứu rỗi tâm hồn ông. Có lẽ vì vậy mà hoa sen trong tranh Phan Hòa lắm lúc vô ưu, trong trẻo rất thiền nhưng khi thì tàn phai, ẩn chứa đầy bão tố.
Nhưng dù trong hoàn cảnh nào, sen trong tranh Phan Hòa vẫn thoát tục đầy kiêu hãnh không thể lẫn vào đâu được. Có những bức tranh sen trên nền xanh và trắng, hay màu nâu nhưng vẫn toát lên được tinh thần của hoa sen. Và có lẽ, không ai vẽ sen tàn đẹp bằng Phan Hòa. Phía trên là thân sen, lá sen tàn lụi nhưng bên dưới là những mầm sống hồi sinh. Bất chấp mọi khó khăn, giông bão của cuộc đời vùi dập, sen vẫn giữ được mình trong sạch. Càng về sau, bút pháp của Phan Hòa càng trở nên chín hơn, có thể nói đó là đỉnh cao nhất trong cuộc đời họa sĩ. Có lần Hòa thượng Viên Minh, trụ trì chùa Bửu Long, TP HCM ra Hà Nội, được một phật tử dẫn tới xem tranh của Phan Hòa, Hòa thượng Viên Minh nói rằng: "Tôi chưa thấy ai vẽ hoa sen đẹp như thế!"...
Trong câu chuyện của mình, Phan Hòa thường nhắc tới người anh trong hội họa là cố họa sĩ Dương Bích Liên - Người vẽ chân dung phụ nữ nổi tiếng. Phan Hòa kể về Dương Bích Liên với đôi mắt rưng rưng: "Anh Liên mất trong hoàn cảnh rất nghèo. Dù nghèo nhưng với anh tiền bạc chỉ là phù du, anh ấy có thể chẻ bộ trường kỷ để đốt cho người mẫu của mình đỡ lạnh khi ngồi làm mẫu. Nhưng khi mang tranh ra cho gallery, bị chê ông đã bật lửa đốt luôn bức tranh. May mà lúc đó có người bạn chữa kịp, bức tranh cháy mất một góc nhưng giờ là vô giá".
Mặc dù bị cắt gần hết dạ dày, mang trong mình căn bệnh tiểu đường nhưng sức sáng tạo của Phan Hòa thì ngược lại với sức khỏe của ông. Ngày nào ông cũng vẽ, đôi khi vài tiếng ông đã xong một bức tranh khổ to. Với Phan Hòa vẽ để trả nợ đời và trả nợ sen. Dù bệnh khá nặng nhưng rượu vẫn là chất xúc tác của Phan Hòa trước toan trắng và mầu, những tâm sự của ông cũng trở nên chất chứa đầy dự cảm.. Phan Hòa nâng chén rượu lên và chậm rãi "Tôi biết trước định mệnh của tôi. Chẳng còn bao lâu nữa tôi lìa khỏi cuộc đời, cái hạnh phúc của người nghệ sĩ là để lại gì đó cho con cháu! Cuộc ra đi của tôi sẽ hết sức thanh thản. Nó giống như hoa sen".
 |
 |
|
Một trong những tác phẩm của họa sĩ Phan Hòa. |
Những người bạn tốt
Với Phan Hòa, tài sản lớn nhất trong cuộc đời ông là tranh và bạn bè. Có rất nhiều người mua tranh để giúp Phan Hòa trả nợ, đứng ra giới thiệu và bán tranh cho ông. Nơi Phan Hòa đang vẽ chính là không gian nghệ thuật Ngọc Châu. Anh Ngọc Châu tâm sự: “Biết Phan Hòa 20 năm nay nhưng tình cờ đầu năm có người bạn chụp ảnh hoa sen nổi tiếng giới thiệu về Phan Hòa, mến tài của bạn nên tôi mời anh Hòa về cho mượn một phòng để anh sáng tác 4 tháng nay. Là người mê sen, tôi thấy sen trong tranh Phan Hòa quả thực đặc biệt không lẫn vào bất cứ ai". Căn phòng vẽ của Phan Hòa bốn bề có ánh sáng, ngoài vườn có cả hồ sen, mùa sen đến anh Châu thường cắm hoa sen và pha chè sen để Phan Hòa có cảm hứng ngồi vẽ. Thi thoảng bạn bè lại ghé thăm, ngắm nghía những bức tranh mới và bàn luận nghệ thuật, những chiêm nghiệm cuộc đời cùng họa sĩ.
Chẳng giấu diếm về hoàn cảnh của mình khi được hỏi về nợ nần. Phan Hòa cười bảo: "Đừng lo, còn khoảng 10 bức tranh nữa là hết nợ thôi. Chỉ mong sao hết nợ để sáng tạo và vô ưu với cuộc đời. Để tu và ở ẩn như sen tháng 8".
Người dân hối hả về quê nghỉ lễ 30/4 - 1/5, bến xe, phố phường Hà Nội bắt đầu đông đúc
Đời sống - 29 phút trướcGĐXH - Ngay từ đầu giờ chiều 26/4 (ngày làm việc cuối cùng trước kỳ nghỉ lễ 30/4 - 1/5), các bến xe, tuyến đường cửa ngõ trên địa bàn Hà Nội đã bắt đầu đông đúc, người dân hối hả "khăn gói" lên đường về quê.
Phát hiện vật thể nghi là người trong đám cháy nhà xưởng, nơi 2 phóng viên tố bị hành hung
Pháp luật - 44 phút trướcGĐXH - Theo lãnh đạo xã Ngũ Hiệp, huyện Thanh Trì, trong quá trình khám nghiệm hiện trường vụ cháy nhà xưởng, lực lượng chức năng phát hiện một vật thể đã than hoá, nghi là người. Hiện địa phương đang chờ thông tin kết luận từ cơ quan pháp y.
Các trường y dược hàng đầu cả nước công bố mức điểm xét tuyển đại học bằng IELTS mới nhất năm 2024
Giáo dục - 1 giờ trướcGĐXH - Các trường y dược hàng đầu cả nước công bố mức điểm xét tuyển đại học bằng IELTS năm 2024 như thế nào?
Kết quả xổ số - KQXS hôm nay thứ Sáu ngày 26/4/2024
Đời sống - 1 giờ trướcGĐXH - Kết quả xổ số hôm nay - KQXS thứ Sáu ngày 26/4/2024: Xổ số miền Nam - XSMN, xổ số miền Trung - XSMT, xổ số miền Bắc - XSMB, xổ số Vietlott - XS Vietlott.
Nội dung bát nháo trong những lá sớ tại lễ hội Phủ Dầy (Nam Định): UBND xã ra 'tối hậu thư' chấn chỉnh
Đời sống - 1 giờ trướcGĐXH - Sau phản ánh của Gia đình và Xã hội về dịch vụ viết sớ thuê sai nội dung ở lễ hội Phủ Dầy năm 2024, UBND xã Kim Thái (huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định) và thủ nhang phủ Chính đã ra "tối hậu thư" chấn chỉnh gấp hiện tượng trên.
Diễn biến mới vụ cựu tiếp viên hàng không môi giới bán dâm nghìn đô
Pháp luật - 1 giờ trướcGĐXH - Liên quan đến vụ cựu tiếp viên Vietnam Airlines môi giới bán dâm giá nghìn đô, mới đây, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TPHCM đã hoàn tất kết luận điều tra.
Nam sinh Bách khoa TPHCM tiết lộ áp lực 'đã học vượt lại còn xuất sắc'
Giáo dục - 2 giờ trướcLà sinh viên duy nhất "đã học vượt lại còn xuất sắc" trong đợt tốt nghiệp tháng 4/2024 của Trường Đại học Bách khoa TPHCM, nam sinh viên Thái Tài chủ động chọn… áp lực.
Phát hiện bom nặng 340kg còn nguyên ngòi nổ ở trung tâm thành phố Vinh
Thời sự - 2 giờ trướcTrong quá trình cải tạo mương thoát nước ở trung tâm thành phố Vinh (Nghệ An), đơn vị thi công đã tá hỏa khi phát hiện quả bom khoảng 340kg còn nguyên ngòi nổ, cánh đuôi.
Nghe mẹ nói chuyện trong phòng kín, con gái kịp thời ngăn một vụ lừa đảo
Pháp luật - 3 giờ trướcKẻ lạ mặt yêu cầu bà T. đóng kín cửa, ở trong phòng và không được đi ra ngoài. Phát hiện sự việc, cô con gái khuyên mẹ nên tắt điện thoại ngay và đi báo công an.
Video: Khoảnh khắc ô tô 'điên' tông loạt xe máy, húc đổ trụ bơm xăng
Đời sống - 3 giờ trướcGĐXH - Chiếc xe ô tô con sau khi đổ xăng thì bất ngờ "mất lái" tông trúng nhiều xe máy đang dừng gần đó và chỉ dừng lại sau khi húc đổ một trụ bơm xăng.
Tin sáng 26/4: Phát hiện tiệm vàng bán sản phẩm vàng giả nhãn hiệu Gucci, Dior, Louis Vuitton; nghỉ lễ 30/4-1/5, cả nước nắng nóng chưa từng có
Xã hộiGĐXH - Đoàn kiểm tra phát hiện doanh nghiệp đang bày bán 13 sản phẩm là trang sức kim loại màu vàng có dấu hiệu giả mạo các nhãn hiệu nổi tiếng; 10 năm qua, chưa có năm nào cả 3 miền Bắc - Trung - Nam cùng xảy ra nắng nóng trong giai đoạn 30/4-1/5.
