Người ghi nhiều "kỷ lục đại ngàn"

Bhling Sử - người mê rừng, mê thủy điện. Ảnh: X.H

 

Năm 37 tuổi, Bhling Sử đã được cấp trên đề bạt làm Chủ tịch UBND huyện Hiên. Ở cái tuổi ấy, thời ấy, dưới xuôi đã hiếm có người làm ở cương vị ấy, thế mà Bhling Sử lại được trên tín nhiệm, dân bản đồng tình ủng hộ.

Trong câu chuyện kể của Bhling Sử, với khuôn khổ bài viết, chúng tôi không thể liệt kê hết nhưng đó là một quá trình học tập, phấn đấu và vươn lên không mệt mỏi. Từ một học sinh miền Nam, năm 1971 mới học hết lớp 4 bổ túc hệ 10 năm, nhưng do thời cuộc, Bhling Sử phải vừa làm công tác địa phương vừa học.

 

Kinh qua nhiều ngành: dân chính, công an, cuối năm 1973 làm Bí thư xã Bhalêê, sau Giải phóng 30/4/1975 lại lên làm PCT UBND huyện Hiên, kiêm khi thì Viện trưởng Viện Kiểm sát, lúc thì Trưởng Ban định canh, định cư... Năm 1986, cấp trên đề bạt làm Chủ tịch UBND huyện Hiên, Bhling Sử vẫn chưa vợ. Thời đó, nhiều người hỏi khi nào mới chịu lập gia đình, Bhling Sử cười: “Khi nào làm xong công trình thủy điện đầu tiên mới yên bề gia thất”. 

Trước năm 1985, khi còn là PCT UBND huyện Hiên, Bhling Sử đã đeo đuổi ước mơ làm một công trình thủy điện nhỏ đủ thắp sáng thị trấn Brao thời bấy giờ. Sau bao đêm trằn trọc, bao lần đây đó về ngược xuống xuôi, Bhling Sử càng chín chắn ý nghĩ của mình. Một số lần đề xuất phương án làm thủy điện nhỏ thắp sáng cho thị trấn Brao, nhiều người bảo: “Hoang tưởng, thủy “điên” thì có”. Vì muốn làm thuỷ điện phải vận chuyển máy móc từ Thủ đô về, lại vượt gần 200km đường đèo mới đến công trường. Bên cạnh đó, sức tàn phá của lũ lụt, sạt lở. Cán bộ chuyên ngành, nhân công lao động thiếu thốn... nên nhiều người nói “hoang tưởng” cũng dễ hiểu.

Nhưng chí đã quyết, Bhling Sử đưa ra những phương án chặt chẽ, thuyết phục, cuối cùng lãnh đạo các cấp cũng đồng tình dù vẫn còn không ít nghi ngại. Vật liệu, vật tư xin Trung ương, còn nhân công lao động thì huy động sức dân, cán bộ nhân viên các phòng, ban của huyện cùng xắn tay. Sau 3 năm ròng rã, đến năm 1988 công trình thuỷ điện nhỏ với công suất 400 KW đã sáng rực ánh điện. Bhling Sử là người đầu tiên được vinh dự đóng cầu dao, ánh điện vụt sáng, theo đó nước mắt ông và ai ai chứng kiến đều tuôn trào, hạnh phúc! Lần đầu tiên, tại thị trấn nhỏ bé này đánh dấu một bước ngoặt mới- ánh sáng điện đã về với buôn làng.

Như lời đã hứa, khi công trình “thủy điên” rực rỡ ánh đèn, chỉ một thời gian ngắn sau, Bhling Sử đã quyết tâm... cưới vợ ở tuổi ngấp nghé tứ tuần -  chị Bhri Thị Tám. Và cho đến nay, niềm đam mê thủy điện luôn bám riết trong con người này. Hiện tại, Bhling Sử đang bắt tay làm công trình thủy điện ở A Tiêng (huyện Tây Giang) với công suất 1.200 KW và đang lập dự án xây dựng thuỷ điện Hàza của huyện Nam Giang với vốn khoảng 120 tỷ đồng, công suất khoảng 6.000 KW.

Một góc thị trấn Brao hôm nay.

Trạm phát điện trong hệ thống điện của Bhling Sử từ năm 1988 đến nay vẫn còn sử dụng được.

Bhling Sử cùng vợ và các cháu trọ học trong nhà.

Công ty của Bhling Sử tạo công an việc làm cho hàng ngàn lượt lao động. Ảnh: X.H

 

Thấu hiểu cảnh khó nghèo của đồng bào, thiếu cái ăn, cái chữ nên những năm đang đương nhiệm huyện Hiên và cả bây giờ, Bhling Sử đã có ý niệm giúp đỡ các em nhỏ có hoàn cảnh khó khăn được tới trường. Mỗi lần đi công cán, về với đồng bào, thấy em nào gia đình quá nghèo, ham học là Bhling Sử đưa về nhà ở thị trấn Brao cho ăn học. Căn nhà tuy bé nhỏ, nhưng Bhling Sử vẫn dành phòng cho các cháu có chỗ trú ngụ, học tập. Mỗi năm có 5- 7 em cư ngụ trong căn nhà lắm nghĩa tình, đầy chữ nghĩa. Cứ thế, hơn hai chục năm nay đã có hàng trăm em đến từ mọi miền, lớn lên và trưởng thành.

Hồi đó, mặc dù làm lãnh đạo huyện nhưng đồng lương của ông không thể đủ chu cấp toàn bộ cho các em học sinh nghèo ăn ở miễn phí trong nhà. Bhling Sử hiểu rằng nếu không có kế hoạch “đổi mới tư duy, cách làm, chỉ mai mốt là phải ăn củ sắn, củ mài mất thôi”. Thế là ông bàn với vợ là bà Tám khai hoang mấy sào đất gần nhà trồng rau xanh cải thiện. Hai vợ chồng chạy đôn chạy đáo, vay mượn khắp nơi để nồi cơm dành cho cả nhà và mấy đứa học sinh nghèo bớt đắng vì sắn độn...

Rồi sau một đêm không ngủ, Bhling Sử lay vợ dậy và nói lên ý định... khiến vợ giật cả mình: “Xin nghỉ hưu, lấy 60 triệu đồng tiền lương hưu sớm phụ vào việc trang trải nợ nần cho các cháu học, số còn lại đầu tư, thử nghiệm... trồng rừng”.

Lúc mới về hưu, ông quyết tâm bám rừng. Ông nhớ, hồi còn làm lãnh đạo cũng hay đi xem mô hình trồng quế ở các địa phương. Thế là ông đầu tư vào ươm hơn 1ha cây quế. Mới chân ướt chân ráo thử nghiệm cây quế, ông đã bị đàn sâu đo làm tan nát cả cây lẫn số vốn ít ỏi. Ông tiếp tục đi vay mượn và xuống giống quế tiếp. Lần này, ông tự mình lặn lội đến các địa phương khác, từ Tây Giang qua Nam Giang, Phước Sơn, học hỏi cách ươm quế và tự mình vệ sinh đất trồng... “Lứa cây non đầu tiên mình xuất đi lãi ròng hơn chục triệu bạc”, Bhling Sử khoe sự thành công ban đầu.

Thấy việc trồng quế còn manh mún, với lại chưa thỏa chí yêu rừng, ông vay ngân hàng được 450 triệu đồng, đầu tư trồng gần 100 ha rừng  keo lá tràm, một số cây dài ngày khác và làm cả... trang trại. Mới đây, ông vừa bán một lứa được gần 800 triệu đồng tiếp tục tái đầu tư vào rừng. Cùng thời điểm bắt tay trồng rừng, năm 2002 ông khiến nhiều người sửng sốt, bất ngờ khi xin giấy phép lập Cty TNHH xây dựng, dịch vụ & thương mại Hữu Sơn. Ông lại tiếp tục khắc vào “kỷ lục huyện Đông Giang, Tây Giang” khi trở thành vị giám đốc công ty tư nhân người Cơ Tu đầu tiên tại miền sơn cước này.

 

Lí giải về điều này, ông bảo ngoài việc có đồng ra đồng vào còn để thỏa chí đam mê làm kinh tế, kinh doanh và tạo công ăn việc làm cho hàng ngàn lượt người. Để bằng người ta, tuy tuổi đã lục tuần ông lại khăn gói xuống Đà Nẵng học lấy tấm bằng cử nhân tại chức Kinh tế, rồi mua hàng chục cuốn sách kinh tế về, vừa kinh doanh, vừa... học. Rồi từ đó, ông bắt đầu vươn ra các công trình thuỷ điện, xây dựng và nhiều lĩnh vực khác ở các huyện miền tây tỉnh Quảng Nam.

Và chuyện người Cơ Tu đầu tiên làm giám đốc một công ty tư nhân cũng có nhiều điều thú vị. Từ năm 2002, là giám đốc công ty nhưng ngày ngày có việc ông phải thuê xe ôm đi... giao dịch, làm ăn, chỉ đạo công trình. “Cả đời mình phần lớn là... cuốc bộ, không hiểu sao cứ tập xe máy hoài mà đi không được”, ông cười dí dỏm. Thế là năm 2005, ông quyết tâm làm “quả” xe ô tô con... trả góp. Ông lại trở thành người Cơ Tu đầu tiên mua ô tô.