Hàng nghìn tỷ “trôi nổi” sau một quyết định

Nhiều tuyến có 100% là xe giường nằm khai thác. ảnh C.T

 

Chủ trì cuộc họp ngày 3/9, Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng yêu cầu các cơ quan chức năng của đơn vị này rà soát lại văn bản quy phạm pháp luật và quy định rõ điều kiện và phạm vi hoạt động của xe khách giường nằm. Theo thống kê của Cục Đăng kiểm Việt Nam, toàn quốc hiện có 4.553 xe chở khách giường nằm hai tầng. Trong đó có 859 xe được hoán cải từ xe chở khách ghế ngồi thông thường, 80 xe nhập khẩu nguyên chiếc từ Trung Quốc, 3.606 xe sản xuất, lắp ráp mới và khoảng 80 xe chở khách giường nằm một tầng. Từ tháng 4/2014, Cục Đăng kiểm Việt Nam đã cấm chuyển đổi xe khách ghế ngồi thông thường thành xe giường nằm.

Trong cuộc họp này, Cục Đăng kiểm đã công bố một số liệu tác động mạnh vào giới quản lý giao thông vận tải và người dân. Theo đó, từ tháng 1/2013 đến nay, toàn quốc xảy ra 22 vụ tai nạn giao thông xe khách hai tầng. 86,4% trong số đó xảy ra trong thời gian từ 22h đến 7h, khoảng 30% số vụ xảy ra trên các đoạn đường đèo núi hẹp, dốc, tầm nhìn hạn chế.Với con số nêu trên, đặc biệt sau khi trở về từ hiện trường vụ tai nạn thảm khốc ở Lào Cai, Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng cho rằng: “Theo tôi dứt khoát là phải quy định xe khách giường nằm không được đi đường đèo dốc, đường miền núi quanh co nữa. Xe này rất dễ đổ, nên phải quy định rất chặt. Vấn đề là tiêu chuẩn kỹ thuật không cho phép loại xe này đi được đường đó”.

Về chỉ đạo của Bộ trưởng Đinh La Thăng, ông Trần Kỳ Hình, Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết, Cục đã kiểm tra lại toàn bộ hồ sơ của xe khách giường nằm, các xe đều đảm bảo góc nghiêng, được chế tạo chủ yếu tại nhà máy của Công ty Trường Hải và Nhà máy ôtô 1/5. Có 7/22 tai nạn xe giường nằm xảy ra trên đường miền núi, còn lại là trên QL1 đoạn miền Trung.

 

Bộ GTVT khẳng định sẽ có những chế tài mới dành cho xe giường nằm khi sửa đổi các văn bản pháp quy về kinh doanh vận tải. Như vậy, số phận của loại phương tiện này sẽ được định đoạt trong thời gian tới. Trong khi đó, theo đánh giá của người dân và chủ doanh nghiệp vận tải, xe giường nằm đã tạo ra một cuộc cách mạng trong hoạt động vận tải hành khách. Hầu hết các tuyến vận tải đường dài trên 200km tại nước ta đều có sự hiện diện của xe giường nằm. Thậm chí có nhiều tuyến, xe giường nằm chiếm tỷ lệ tuyệt đối là 100% lượng phương tiện phục vụ. Điển hình như các tuyến Hà Nội - Hà Tĩnh, Nghệ An, Quảng Bình, Quảng Trị… Hà Nội - Lào Cai, Điện Biên, Lai Châu… Hà Nội đi các tuyến Đông Bắc và Hà Nội đi TP HCM. Tại các bến xe Nước Ngầm, Mỹ Đình, Giáp Bát, Gia Lâm, hầu hết các tuyến đường dài, đơn vị vận tải đều sử dụng toàn bộ xe giường nằm để phục vụ khách.

Anh Nguyễn Thế Thức (Hương Sơn, Hà Tĩnh) cho biết, nếu không có xe giường nằm thì anh và mọi người chỉ còn lựa chọn đi tàu hỏa bởi “không ai có thể ngồi gần 10 tiếng đồng hồ xuyên đêm để vượt 400km đường trường. Và từ ngày có xe giường nằm thì những người xa quê như anh càng có điều kiện để về thăm nhà được nhiều hơn. “Cứ lên xe, ngủ một giấc là tới nhà, vừa tiện, vừa khỏe. Theo tôi xe giường nằm đáp ứng được nhu cầu đi lại ngày càng cao của người dân. Cơ quan quản lý nhà nước cần kiểm soát chặt hoạt động thay vì cấm cửa loại xe ưu việt này” - anh Thức nói. Theo tìm hiểu cho thấy,  một số chuyên gia ngành GTVT cũng có nhiều ý kiến “ủng hộ” xe giường nằm. Ông Khuất Việt Hùng, Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban ATGT Quốc gia cho rằng, về an toàn kỹ thuật, các mẫu xe mới, nhà sản xuất xe như Toyota, Hyundai đều có thử nghiệm rồi mới đưa ra thị trường, kể cả những mẫu mà hãng đưa vào sản xuất lắp ráp ở Việt Nam.

Tham khảo ý kiến của các chủ doanh nghiệp vận tải xe giường nằm, ai nấy đều tỏ rõ sự băn khoăn, lo lắng. Theo họ, nếu cấm thì phải có lộ trình và tại sao không cấm khi doanh nghiệp mới manh nha đưa loại xe này vào sử dụng? Giờ mỗi doanh nghiệp có từ vài đến vài chục đầu xe giường nằm, xe xịn cũng trên 4 tỷ đồng/chiếc, xe “bèo” cũng vài ba tỷ đồng, nếu cấm thì số xe đã đầu tư sẽ giải quyết như thế nào? Các doanh nghiệp phản ứng rất gay gắt về việc chính sách đuổi theo thực tế và chỉ có doanh nghiệp phải… chịu chết.

Mặt khác, chủ các doanh nghiệp vận tải cũng bức xúc, việc cấm xe giường nằm chạy đường đèo, đồi núi do Bộ GTVT đưa ra có “đá” vào quy định cũng của chính Bộ này về việc “ép” các phương tiện vận tải trên 300km từ phía Nam ra phía Bắc phải chạy đường Hồ Chí Minh? Thực tế cho thấy, trước đây, Bộ GTVT đã từng làm rất gắt gao về việc tìm mọi cách buộc xe khách phải chạy theo đường Hồ Chí Minh và phần lớn số xe khai thác là xe giường nằm. Thêm vào đó, tuyến này toàn đèo dốc quanh co, là tuyến nằm hẳn ở miền núi phía Tây đất nước. Mặt khác, ngay cả trên tuyến QL1A vẫn tồn tại nhiều đoạn đèo núi quanh co, vậy nếu cấm xe giường nằm, người dân sẽ đi bằng xe gì? Bộ GTVT cần có câu trả lời trước khi ban hành lệnh cấm đối với loại xe này.

 

Theo Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ, cơ quan chuyên môn Bộ GTVT đã kiểm tra được 650 xe giường nằm, đánh giá chất lượng Cục Đăng kiểm VN vẫn khẳng định là ổn. Theo đó, quan điểm của ông Thọ về xe giường nằm, mấu chốt là quy hoạch luồng tuyến, phải làm rõ xe giường nằm là loại hình phải giới hạn phạm vi hoạt động. Chỉ được phép chạy những luồng tuyến nào, và cấp đường nào thì cấm. Nội dung này phải đưa vào điều kiện kinh doanh vận tải sẽ trình Thủ tướng Chính phủ trong tháng 9 này.