Đề án 112: Chưa quy hoạch đã vội “xây nhà”

>> Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng: Ngừng triển khai Đề án 112

* Thưa ông, đáng ra Đề án 112 phải thực hiện song song với cải cách hành chính, qua việc dừng Đề án này, cho thấy giữa các bên đã không có mối liên hệ với nhau?

UBKHCN&MT nhận xét rằng đề án 112 chính ra phải thực hiện song song với cải cách hành chính. Bởi nó chỉ là phương tiện, còn quản lý là cải cách hành chính, cải cách hành chính được thì mới áp dụng tin học vào để thực hiện chính phủ điện tử. Thế nhưng khi thực hiện thì Đề án 112 thực hiện gần như độc lập, cải cách hành chính do Bộ Nội vụ, Đề án 112 là Văn phòng Chính phủ, hai anh này thực hiện tách ra. Cái đầu tiên là quan hệ con người của anh rối bét không thể làm được thì tất cả những cái khác sẽ không thực hiện được.

Những phần mềm lạc hậu thì tiêu phí tiền nhà nước, bởi khi dồn tiền mới chỉ mua được phần cứng thôi, nhân lực chưa có, quan hệ giữa con người trong mặt quản lý hành chính không tốt cũng làm cho đề án 112 không tốt được. Đã nói đến CNTT thì thời gian lạc hậu rất nhanh, lãng phí ở chỗ đó. Trong quá trình thực hiện dự án một cách đồng loạt như vậy thì vấn đề tuân thủ thủ tục đầu tư cũng phải xem xét. (Ông Trần Việt Hùng)

Bên cạnh đó, khi mỗi địa phương làm theo cách riêng của mình, ví dụ ông này tính diện tích là ha, ông kia tính diện tích là m2 thì không thể nào tin học hóa được. Cho nên, trước hết phải chuẩn hóa và phải cải cách hành chính để cho các bước đơn giản, trên cơ sở đó tôi mới có thể dùng ngôn ngữ và thuật toán để lập trình. Phần mềm muốn dùng chung thì phải có chuẩn chung và cùng ngôn ngữ. Nhưng thực tế hiện nay mỗi nơi áp dụng mỗi kiểu.

* Và như vậy, trước khi triển khai Đề án 112 thì chúng ta chưa có một khảo sát nào cụ thể?

Rõ ràng các bước đi là có vấn đề. Trong báo cáo giám sát của chúng tôi kết luận có những cái đáng lý đi trước thì lại để đi sau. Phương pháp tiếp cận xây dựng nhiều nội dung còn thiếu tính hệ thống, công tác chuẩn hóa và xây dựng các kiến trúc thông tin, kiến trúc dữ liệu đúng ra cần thực hiện trước thì lại không được triển khai ngay, giống như chúng ta chưa xây dựng quy hoạch khu đô thị  nhưng đã tiến hành xây dựng từng ngôi nhà.

Cái gọi là quan niệm của con người là thế, tức là lấy ý chí làm đầu. Khi thấy trên bảo rằng làm chính phủ điện tử thì mình làm ngay chính phủ điện tử, nhưng mà chính phủ điện tử phải thực hiện bước nào trước, bước nào sau thì ta không làm.

* Thưa ông, hình như chúng ta quá chú trọng vào đầu tư thiết bị mà coi nhẹ nhân tố con người?

Anh tạo ra mạng thì phải có người nuôi nó, có nguồn thông tin vào thì mới có trao đổi. Khi mà dự án rút đi thì làm gì có nhân lực. Nó cũng vướng một vấn đề nữa là cán bộ CNTT có khả năng như thế mà ăn lương Nhà nước thì khó có thể ở lại làm được. Đấy cũng là vấn đề khó cho Đề án 112. Do đó cần phải có một định hướng lại, cần một chiến lược tổng thể hay là một đề án khác dựa trên cơ sở 112 rút kinh nghiệm để làm.

Hiện nay Thủ tướng cũng có quyết định xem xét lại trên cơ sở rút kinh nghiệm để có thể làm đề án mới, nhưng mục tiêu cuối cùng vẫn là chính phủ điện tử. Tôi thấy mục tiêu đó là hoàn toàn đúng, và hiện nay đang đẩy mạnh chứ không phải là dừng lại. Dừng là dừng để xem xét đề án này thôi, tôi nghĩ rằng bây giờ giai đoạn này nguồn lực cũng đã mạnh lên, nhận thức, hệ thống hạ tầng cơ sở cũng mạnh rồi... Mình dừng để thực hiện tốt hơn, còn cứ tiếp tục như thế này sẽ bị sa lầy.

* Thưa ông,  thất bại lớn nhất của đề án 112 này là gì?

Với 5 mục tiêu của Đề án, thì đều chỉ đạt một phần nào đó và ở mức độ khác nhau, thế nhưng tựu chung lại là chưa hoàn thành được những mục tiêu này, mặc dù thời gian đã hết.

* Thưa ông, nếu tiếp tục xây dựng chính phủ điện tử thì nên thực hiện như thế nào để tránh những thất bại như Đề án 112?

Theo tôi bây giờ nên để nằm trong một ban chỉ đạo chung về CNTT quốc gia, trong đó có chính phủ điện tử, trong đó có Đảng điện tử, Quốc hội điện tử, tức là tạo ra một Nhà nước điện tử. Chúng ta không nên tách rời, đặc biệt là không tách rời với cải cách hành chính. Tin học thúc đẩy cải cách hành chính và ngược lại cải cách hành chính thúc đẩy chính phủ điện tử, và nó phải nằm chung trong chiến lược phát triển chung về phát triển CNTT quốc gia.

* Xin cảm ơn ông!

Việt Hưng