Công tác DS-KHHGĐ đầu năm 2008: Nhiều khó khăn không dễ giải quyết

Ngay như trong Chiến dịch truyền thông lồng ghép SKSS/KHHGĐ đợt I/2008, kết quả các biện pháp tránh thai lâm sàng cũng chỉ bằng một nửa so với chiến dịch năm 2007.

Theo báo cáo của 55 tỉnh, có 820 cán bộ, công chức làm công tác dân số chuyển sang sở Y tế, bình quân 15 người/ 1 tỉnh. Bà Trần Hoa Mai - Vụ trưởng Vụ Tổ chức Cán bộ, Tổng cục DS-KHHGĐ cho biết: “Với số lượng cán bộ nêu trên là không đủ để thực hiện nhiệm vụ chính trị được giao, cần phải xem xét để bổ sung sau khi ổn định tổ chức bộ máy. Một số địa phương khi quyết định chuyển cán bộ đã căn cứ vào công việc hiện tại hoặc nguyện vọng cá nhân. Tuy nhiên, có một rào cản tâm lý là không được đào tạo y tế, nên mặc dù có kinh nghiệm nhiều năm làm dân số, nhiều cán bộ không muốn về Sở Y tế. Mặt khác, tư duy của một số lãnh đạo Sở Y tế là cán bộ làm công tác dân số phải được đào tạo từ ngành y cũng tạo khó khăn cho việc lựa chọn đội ngũ cán bộ có kinh nghiệm làm công tác dân số.”

Khó khăn trong việc bàn giao trụ sở và các tài sản khác

Một vấn đề bức xúc khác mà cán bộ dân số các tỉnh gặp phải là việc bàn giao trụ sở và các tài sản khác. Đến nay, có 18/55 tỉnh, thành phố đã có quyết định điều chuyển, dự định điều chuyển toàn bộ trụ sở và Trung tâm Tư vấn DS-KHHGĐ hoặc một phần sang cho các ngành khác trong tỉnh. Trong đó, 11 địa phương đã điều chuyển trụ sở của Ủy ban DSGĐTE cũ sang cho các ngành khác như Điện Biên, Yên Bái, Thái Nguyên, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Lâm Đồng, Tây Ninh, Bến Tre, Kiên Giang. Tại Quảng Ninh, Hà Nam, Đăk Lăk, Trung tâm Tư vấn DS-KHHGĐ đã giao cho các ngành khác. Ninh Bình, Bình Phước, cả trụ sở Ủy ban DSGĐTE cũ và Trung tâm Tư vấn DS-KHHGĐ đều bị điều chuyển cho các cơ quan khác. Ở Bắc Cạn, Bình Dương, phần lớn trụ sở bị điều chuyển cho các ngành khác, chỉ còn lại một số phòng để làm việc.

Hiện tại, có 36 tỉnh đã quyết định hoặc dự kiến điều chuyển 1-2 xe ô tô về Sở Y tế. Tuy nhiên, vẫn có 5 địa phương điều chuyển ô tô sang các cơ quan khác, không có xe nào chuyển sang Sở Y tế.

Về cơ bản, các trang thiết bị phục vụ công tác DS-KHHGĐ được điều chuyển theo chức năng, nhiệm vụ và theo số lượng công chức. Tuy nhiên, điều đáng lo ngại nhất là dữ liệu điện tử hệ thông tin quản lý chuyên ngành được cập nhật và lưu ở các máy chủ, máy trạm của cấp huyện, cấp tỉnh không được bàn giao hết sang Sở Y tế. Do đó, kho thông tin quản lý dữ liệu dân cư - công sức của hệ thống cán bộ làm dân số nhiều năm qua đang đứng trước nguy cơ thất thoát.

Tổ chức bộ máy DS ở cấp huyện và cấp xã: mối lo lớn nhất

Theo thông tin ghi nhận được từ 10 đoàn công tác của Tổng cục DS-KHHGĐ đi kiểm tra, nắm tình hình tại 34 tỉnh, thành phố trên toàn quốc, chỉ có khoảng 1/3 số huyện báo cáo thông tin lên tỉnh, còn lại  2/3 số huyện, hệ thống bộ máy làm dân số hầu như không hoạt động hoặc hoạt động cầm chừng, mang tính hình thức. Do bộ máy cán bộ dân số cấp tỉnh chưa được định hình, nên ở nhiều địa phương, cấp huyện và cấp xã rơi vào tình trạng mất phương hướng. Cán bộ có tay nghề, nhiều kinh nghiệm tìm cách chuyển ngành, dẫn đến hiện tượng mất cán bộ giỏi. Bên cạnh đó, số cán bộ làm công tác DS-KHHGĐ ở huyện không biết đi đâu về đâu. Thậm chí, theo tìm hiểu của Báo Gia đình & Xã hội, phó Chủ nhiệm Ủy ban DSGĐTE cấp huyện tại một huyện ở Khánh Hòa còn được dự kiến chuyển về làm ở ban quản lý chợ trên địa bàn.

Chúng ta có được thành công về công tác DS-KHHGĐ thời gian qua là nhờ công sức và tâm huyết của hơn 1 vạn cán bộ chuyên trách dân số và 15 vạn cộng tác viên dân số ở hơn 600 huyện, thị trong cả nước. Nếu không giữ và phát triển thêm đội ngũ này cộng thêm với tâm lý “ngành dân số giải thể là được đẻ thoải mái” của người dân, công tác dân số sẽ gặp rất nhiều khó khăn, thách thức trong thời gian tới.

Hạnh Quỳnh