Cho con được đến trường !

Trong căn nhà cấp 4 ở phường Đông Hải (Hải An- Hải Phòng), bà cụ 74 tuổi và hai mẹ con chị M, đều bị nhiễm HIV đang sinh sống. Chồng chị M đã mất cách đây 2 năm vì AIDS. Đứa con 7 tuổi của chị ríu rít khi thấy khách lạ vào nhà. Chị Nguyễn Thu Liên – cán bộ của Tổ chức Nhi đồng Anh (SCUK) cho tôi biết: “Hơn một năm trước cháu chỉ nặng 12kg. Sau khi điều trị thuốc ARV cháu đã tăng lên được 14kg”.

 

Tiếp lời cán bộ dự án, chị M nói: “Cháu đi học mẫu giáo được một thời gian, nhưng các cô giáo bảo cháu ốm quá không theo học được. Bây giờ, tôi muốn xin cho cháu đi học lớp 1 nhưng không có giấy chuyển tiếp của trường mẫu giáo nên họ không nhận”. Nói đến đây, chị M không cầm được nước mắt, mếu máo: “Em biết là họ sợ con em bị nhiễm HIV. Em chỉ mong cháu được đi học như các bạn. Bây giờ, thậm chí những người trong xóm cũng không cho con họ chơi với cháu. Họ bảo con mình tránh xa con em vì cháu bị si-da”.

 

Giờ chơi của trẻ có H tại Trung tâm giáo dục lao động số 2 - Hà Nội. (Ảnh: Chí Cường)

 

Tại một căn nhà tuềnh toàng khác (do MTTQ phường tặng) ở phường An Dương (Lê Chân - Hải Phòng) bà Ng ngậm ngùi kể về cái chết vì ma tuý của đứa con đầu lòng. Cô con gái duy nhất trong gia đình bà Ng năm nay học lớp 8. Đôi mắt to đen của em không giấu được nét buồn bã. Tôi hỏi: “Khi biết tin anh mình bị chết do nhiễm HIV tâm trạng của em thế nào?”. Em nói: “Lúc ấy em còn nhỏ quá nên chưa biết gì cả. Sau này em đi học cũng có lời xì xèo về gia đình em. Nhiều người, họ không rơi vào hoàn cảnh như em, không có người thân bị nhiễm HIV nên họ chưa hiểu được các con đường lây nhiễm HIV. Bây giờ em đã biết được con đường lây nhiễm của HIV là qua máu thì em thấy không sợ gì cả”.

 

Đến quận Ngô Quyền, chúng tôi vào thăm cháu N.V.H. Cháu sinh ra đã mang HIV trong mình. Một năm sau đó, mẹ cháu qua đời. Cha H chán nản lao vào con đường nghiện ngập, hút chích. Bà nội của H giọng trầm buồn khi nói chuyện về H: “Một hôm H về nói với tôi rằng các bạn không chơi với cháu nữa vì cháu bị “si- đa”. Bây giờ, cháu còn bé nên chưa nhận thức được những gì xung quanh mình, nhưng khi cháu biết hơn một chút, chắc những lời xì xào của mọi người xung quanh sẽ ảnh hưởng đến việc học tập của cháu”.

 

Tại Hội nghị quốc gia về chăm sóc và điều trị HIV/AIDS lần thứ hai được tổ chức mới đây tại Hà Nội, TS Peninah Oberdorfer (Bộ môn Nhi, khoa Y trường Đại học Chiang Mai, Thái Lan) cho biết: “Cả trẻ bị nhiễm và trẻ bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS đều trải nghiệm mất mát và thay đổi thường xuyên hơn so với nhóm trẻ cùng tuổi. Về chỉ số IQ của nhóm trẻ này cũng thấp hơn”. TS Peninah Oberdorfer đưa ra lời khuyên: “Với tác động tâm lý xã hội cao và chức năng nhận thức thấp như vậy, các can thiệp phù hợp là cần thiết cho cả trẻ bị nhiễm HIV và ảnh hưởng bởi HIV ở độ tuổi đến trường”.

 

Các em sống trong gia đình có người nhiễm HIV thường phải bỏ học, lo kiếm tiền hỗ trợ gia đình. Khi cha mẹ các em chết do AIDS, nhiều em phải tự mình bươn chải, lang thang kiếm sống nơi đô thị, có nguy cơ cao bị mắc vào các tệ nạn xã hội. Một số em bị nhiễm và bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS được đưa đến các cơ sở nuôi dưỡng tập trung. Tuy được chăm sóc, điều trị và dinh dưỡng đầy đủ, song do thiếu môi trường gia đình nên sự phát triển tri thức, đời sống tinh thần, ý thức định hướng cho cuộc sống tương lai bị nhiều hạn chế, các em gặp khó khăn khi tái hoà nhập cộng đồng.

 

Từ quá trình hoạt động của dự án tại các địa phương, chị Nguyễn Thị Hoà - Trưởng chương trình phòng chống HIV/AIDS (SCUK) cho biết, người bị nhiễm/ảnh hưởng bởi HIV/AIDS cần được hoà nhập với cộng đồng giống như mọi người khác. Đây là một cuộc “đấu tranh” lâu dài và vất vả. Chính phủ Việt Nam và các tổ chức nước ngoài phải có thời gian để vận động xã hội giảm sự kỳ thị và phân biệt đối xử đối với người nhiễm/ảnh hưởng bởi HIV.