Thành lập tổ chức quyền sao chép: Sẽ hạn chế tối đa các vi phạm

Bà Đoàn Thị Lam Luyến.

Bảo hộ quyền tác giả: Nhiều nhưng vẫn thiếu

- Thưa bà, vì sao chúng ta lại cần thành lập Tổ chức Quyền sao chép Việt Nam? Tổ chức này có vai trò như thế nào?

- Việc sao chụp và sao chép đối với các tác phẩm được bảo hộ hiện diễn ra trên phạm vi lớn, rõ ràng mâu thuẫn với việc khai thác thông thường đối với các tác phẩm. Sự bùng nổ của công nghệ cũng tăng thêm phần quan trọng và những thách thức mới đối với chủ sở hữu quyền tác giả và cả người sử dụng.

Hiện tại, nhận thức của các cá nhân, tổ chức sử dụng tác phẩm để sao chép đang dần thay đổi theo hướng tích cực. Họ mong muốn thực hiện đúng theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, việc liên hệ, đàm phán với từng chủ sở hữu riêng lẻ gặp nhiều khó khăn. Trong những thập niên gần đây, việc ra đời các tổ chức quyền sao chép (RRO) được đánh giá là một trong những tiến bộ quan trọng nhất của các tác giả và nhà xuất bản. RRO có vai trò quản lý tập thể, cấp phép tập trung quyền sao chép, thu tiền thù lao từ việc sao chụp trả cho các chủ sở hữu và cũng tạo điều kiện thuận lợi cho người sử dụng tiếp cận nhanh chóng với các tác phẩm của rất nhiều tác giả và chủ sở hữu tác phẩm.

- Chúng ta đã có Cục Sở hữu trí tuệ, Cục Bản quyền, tại sao vẫn phải thành lập thêm tổ chức này?

(Ảnh minh họa)

Cố gắng đi vào hoạt động từ năm 2010

- Dự kiến khi nào tổ chức này sẽ được thành lập, thưa bà?

- Nếu tổ vận động chuẩn bị xong các nội dung cần thiết, Ban Vận động sẽ ra mắt xã hội. Ban Vận động cũng phải xong các bước chuẩn bị và nội dung cần thiết, sẽ tiến hành đại hội, bầu ra Hội đồng Quản lý hoặc Ban chấp hành.

Thời điểm Hiệp hội quyền sao chép chính thức được phép thành lập và đi vào hoạt động hiện nay chưa xác định được cụ thể. Nếu nhanh cũng không sớm hơn quý 2/2010.

- Trong quá trình vận động thành lập tổ chức trên, có những khó khăn, vướng mắc gì, thưa bà?

- Những khái niệm về quyền sao chép chưa được phổ biến và chưa có nhiều cách hiểu đồng nhất, có thể gặp phải những cản trở phá rối hữu ý hoặc vô tình. Trường học, thư viện là những nơi sao chép tác phẩm nhiều nhất. Tuy nhiên, các đơn vị này nguồn kinh phí hoạt động khá hạn hẹp, có thể sẽ không đủ chi trả khoản tiền bản quyền cho việc sao chép này.

Việc kiểm soát số lượng sao chép rất khó khăn. Để xác định mức độ sử dụng tác phẩm cần phải phụ thuộc vào ý thức của các đơn vị sử dụng, tuy nhiên, ý thức tôn trọng bản quyền ở Việt Nam vẫn còn thấp.

Tuy nhiên, từ bao đời nay, người Việt Nam có truyền thống tôn sư trọng đạo và truyền thống uống nước nhớ nguồn, do đó các đối tượng sử dụng trong hệ thống nhà trường sẽ nhanh chóng giác ngộ và  ủng hộ chủ trương, việc làm của tổ chức RRO Việt Nam.

 - Với những khó khăn như vậy, theo cá nhân bà thì cần phải có yếu tố nào mới có thể giải quyết được?

- Yếu tố quan trọng đầu tiên đó là sự ủng hộ của các cơ quan luật pháp Việt Nam: phải sớm có được khung pháp lý phù hợp với công ước, điều ước quốc tế và thực tiễn của Việt Nam. Sau đó là từ phía những người sử dụng tác phẩm. Nếu những người sử dụng nhận thức được vấn đề sớm thì việc thực thi các quyền này cũng sẽ sớm được thực hiện.

- Xin cảm ơn bà!

Hoàng Phương