Đặc sắc lễ hội Đền Đồng Nhân

Đây là một lễ hội lớn của dân tộc nhưng những thông tin về lễ hội này còn nhiều điều thú vị mà ít người biết tới.

 

Lễ rước được tổ chức từ ngày 5/2.

 

Lễ hội Hai Bà Trưng là một trong những lễ hội lớn nhất và quan trọng nhất được tổ chức không chỉ ở Hà Nội. Tại quê hương của Hai Bà, nhân dân đã tổ chức lễ tưởng niệm vào ngày Rằm tháng Giêng âm lịch tại đền Hạ Lôi (huyện Mê Linh, nay thuộc Hà Nội).

 

Theo truyền thuyết dân gian, Hai Bà Trưng gieo mình xuống dòng sông Hát vào ngày 6/2 năm Quý Mão (năm 43), đây cũng là ngày hội chính ở đền Hát Môn (Phúc Thọ, Hà Nội). Xác của hai bà trôi ra sông Hồng về Thăng Long (địa phận Thanh Trì bây giờ) và được lập đền thờ tại đây. Đền thờ Hai Bà đã được công nhận là di tích quốc gia, hàng năm, dịp lễ hội là hàng ngàn du khách địa phương và các tỉnh, thành lân cận về để dâng hương tưởng niệm.

 

 

Theo ông Nguyễn Văn Hoàn - một thành viên trong ban di tích đền thờ Hai Bà Trưng, dân làng Đồng Nhân vẫn truyền khẩu về câu chuyện lập đền thờ Hai Bà Trưng. Tương truyền, khi trôi về đến khu vực Thăng Long, xác hai bà đã hoá thành tượng đá dạt vào bờ. Những bức tượng này toả ra ánh hào quang rất lạ. Sau này, đến đời nhà Lý, vua Lý Anh Tông ra truyền cho các làng xung quanh khu vực vớt tượng hai bà lên. Các làng xung quanh khu vực tượng nổi đều không thể đưa được tượng về. Người làng Đồng Nhân lúc ấy vốn có nghề  trồng dâu, nuôi tằm, ươm tơ và dệt vải. Dân làng bện một tấm vải lớn, nhuộm đỏ và dùng đón tượng hai bà thành công.

 

Nhà vua cho phép làng lập đền thờ hai bà trên địa phận đất của làng lúc ấy ở ven bờ sông Hồng. Sau này, làng bị sạt lở nên đền thờ đã được đưa về vị trí hiện nay trên địa phận phường Đồng Nhân, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội.

 

 

Từ khi lập đền thờ, dân làng Đồng Nhân và các vùng phụ cận đều thường xuyên đến cũng lễ, lấy ngày 6/2 âm lịch hàng năm làm chính hội với lễ rước long trọng. Trong các dịp lễ hội, các dòng họ và khu dân cư kề cận đều đến dâng lễ tỏ lòng thành kính. Tuy nhiên, những tiết mục đặc sắc nhất của lễ hội này lại rơi vào hôm trước của ngày lễ chính (ngày 5/2 âm lịch).

 

Theo thông lệ, vào sáng sớm 5/2 âm lịch, dân làng sẽ tổ chức lễ rước nước - một trong những nghi lễ chính của lễ hội. Đoàn rước sẽ mang kiệu ra tận sông Hồng, nơi tượng của hai bà nổi trước kia, đưa ba thuyền ra giữa dòng lấy nước đưa về đền. Số nước được lấy về sẽ được để lắng, lọc sạch sau đó đun sôi cùng trầm hương. Làng sẽ chọn hai người đàn bà goá chồng tiết hạnh để thực hiện nghi lễ “mục dục” (lễ tắm tượng) vào đêm 5/2 âm lịch. Số nước còn lại sẽ được sử dụng trong nghi lễ của cả năm còn lại.

 

Cùng với lễ tắm tượng là lễ lục cúng với đủ 6 loại hiện vật: hương, đèn, hoa, oản, trà và quả. Ngoài ra, bà con ở địa phương còn mang lễ vật là các loại hoa trái và bánh chưng, bánh dày đến dâng lễ tại đền. Các đoàn dâng lễ tập trung đông nhất vào chính hội 6/2 âm lịch và kết thúc vào ngày 7/2 âm lịch.         

 

Hoàng Phương