Sẽ thiếu hụt 150 triệu USD

Kinh phí dành cho điều trị HIV/AIDS hiện đang thiếu hụt. Ảnh minh họa

Tuy nhiên, khi Việt Nam trở thành một nước có thu nhập bình quân trên đầu người ở mức trung bình thì các nguồn viện trợ từ các tổ chức quốc tế cho chương trình phòng, chống HIV/AIDS chắc chắn sẽ giảm, một số các nhà tài trợ lớn đang chuẩn bị kết thúc. Chính điều này đặt ra nhiều khó khăn trong cuộc chiến phòng chống đại dịch nhất là nguồn lực tài chính. Vì vậy, để duy trì và phát huy những thành quả đạt được đòi hỏi các ngành, các cấp tiếp tục phấn đấu mạnh mẽ hơn nữa; đồng thời phải có sự đầu tư thích đáng của Chính phủ bằng việc tăng ngân sách hàng năm, tiếp tục duy trì chương trình phòng, chống HIV/AIDS trở thành một chương trình mục tiêu quốc gia độc lập. 

Sử dụng kinh phí cho công tác phòng, chống HIV/AIDS

Việc đầu tư kinh phí cho công tác phòng, chống HIV/AIDS giai đoạn 2006 - 2010 được hình thành từ các nguồn như ngân sách Trung ương, ngân sách địa phương, nguồn viện trợ từ các tổ chức quốc tế  và nguồn đóng góp của các cá nhân và tổ chức xã hội. Với tính chất của hoạt động phòng, chống HIV/AIDS là hoạt động cấp bách, có tính chất liên ngành, trong toàn quốc cho nên trong thời gian qua, Thủ tướng Chính phủ quyết định phê duyệt Dự án phòng, chống HIV/AIDS hoạt động theo cơ chế chương trình mục tiêu quốc gia. Theo đó, ngân sách trung ương hỗ trợ có mục tiêu cho các địa phương để thực hiện các mục tiêu đã được đề ra.

Theo số liệu của Bộ Tài chính, tổng kinh phí đầu tư cho công tác phòng, chống HIV/AIDS tăng liên tục trong những năm qua. Năm 2006 là 424.536 triệu đồng, trong đó từ nguồn viện trợ quốc tế là 329.600 triệu đồng. Cho đến năm 2010, tổng kinh phí lên đến 694.000 triệu đồng, trong đó 534.000 triệu đồng là nguồn viện trợ quốc tế. Qua số liệu trên cho thấy, ngân sách Nhà nước chi cho công tác phòng, chống HIV/AIDS tăng dần qua các năm, một số địa phương cũng đã có sự quan tâm đầu tư vốn đối ứng cho công tác phòng, chống HIV/AIDS của tỉnh. Tuy nhiên qua báo cáo của các địa phương, kinh phí hầu hết các địa phương đầu tư cho chương trình phòng, chống HIV/AIDS là không đáng kể.  

Mức đầu tư chỉ đạt khoảng 50 - 60% so với nhu cầu 

Theo báo cáo của Bộ Y tế, nhu cầu kinh phí cần thiết cho phòng, chống HIV/AIDS  giai đoạn 2006 - 2010 còn thiếu hụt. Dẫn chứng năm 2006 với nhu cầu là 706.192 triệu đồng, đáp ứng của ngân sách là 424.536 triệu đồng. Đến năm 2010, nhu cầu là 1.219.000 triệu đồng, đáp ứng ngân sách là 694.000 triệu đồng, so sánh nhu cầu và đáp ứng ngân sách là 56,93%. Tuy nhiên, chúng ta cũng phải thẳng thắn thừa nhận, gần 70% kinh phí dành cho chương trình phòng, chống HIV/AIDS hiện nay do các tổ chức quốc tế tài trợ. Điều đó cũng sẽ là một thách thức lớn cho chương trình phòng, chống HIV/AIDS quốc gia trong bối cảnh nguồn hỗ trợ này đang có xu hướng giảm đi rõ rệt, nhất là khi nước ta đã trở thành quốc gia có thu nhập trung bình.

Còn theo báo cáo phân tích tài khoản y tế quốc gia và tính bền vững của chương trình HIV/AIDS (NHA/HAPSAT) tại Việt Nam, ước tính nguồn lực tài chính 2011- 2015 theo bối cảnh chính sách trung bình khoảng hơn 220 triệu USD. Nếu tính đến năm 2015, Việt Nam sẽ thiếu hụt gần 150 triệu USD cho chương trình phòng, chống HIV/AIDS.

Chương trình phòng, chống HIV/AIDS thời gian tới sẽ đương đầu với nhiều thách thức, trong đó có những thách thức làm thế nào để duy trì tính bền vững của chương trình, duy trì những thành quả mà chúng ta đạt được; tiếp tục mở rộng các dịch vụ về dự phòng và điều trị trong bối cảnh nguồn lực hạn chế.  Một trong những giải pháp đầu tiên là Nhà nước phải bảo đảm đầu tư cho chương trình, đã thể hiện bằng việc Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 2331/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình phòng, chống HIV/AIDS thành Chương trình mục tiêu quốc gia độc lập.