Mải làm ăn, bố mẹ đẩy con vào đường phạm tội

Theo báo cáo của Trung tâm nghiên cứu tội phạm học và phòng ngừa tội phạm thuộc Học Viện Cảnh sát nhân dân, Bộ Công an, việc bố mẹ bỏ bê gia đình là nguyên nhân chính khiến đối tượng phạm tội giết người vì nguyên nhân xã hội tăng nhanh trong thời gian vừa qua.

Theo thống kê từ một cuộc hội thảo về hôn nhân và gia đình, hiện nay ở nước ta bình quân mỗi năm có từ 50.000 - 70.000 vụ ly hôn, trong số đó có tới 70% là các cặp vợ chồng trẻ đang ở vào độ tuổi 20 - 30. Và từ đây, mỗi năm có chừng 50.000 trẻ đang tuổi ăn học bị đẩy ra ngoài tổ ấm gia đình, chúng buộc phải tự xoay xở, thậm chí là tự lập trước cuộc đời. Việc xô đẩy hoàn toàn tự phát này đã khiến những đứa trẻ từ ngoan trở nên hư và đi vào con đường phạm tội lúc nào không hay.

Thượng tá, TS Nguyễn Minh Đức, phó Giám đốc Trung tâm tội phạm học và phòng ngừa tội phạm chia sẻ, có thể thấy yếu tố gia đình có vai trò quan trọng hàng đầu trong việc hình thành nhân cách và các đặc điểm tâm lý cá nhân, đặc biệt đối với trẻ em và nhóm đối tượng ở độ tuổi vị thành niên. Những người phải chứng kiến cảnh bạo hành trong gia đình từ khi còn nhỏ thì khi lớn lên người ấy dễ mang tính bạo lực và sẽ dẫn đến có những hành vi lệch chuẩn. Đa số các vụ con giết cha, anh em giết hại lẫn nhau là bị ảnh hưởng của bạo lực gia đình hoặc một trong những người đó có lối sống thiếu lành mạnh. Sự ảnh hưởng này dẫn đến tư tưởng giải quyết mâu thuẫn bằng hành vi bạo lực, đặc biệt ở nhóm đối tượng là thanh niên, đã từng chứng kiến hành vi phạm tội và hành vi bạo lực trong gia đình.

Nghiên cứu nhân thân người phạm tội giết người cho thấy, trình độ học vấn thấp đã tác động không nhỏ đến cách ứng xử, đến việc giải quyết các mâu thuẫn xảy ra trong đời sống hàng ngày. Không ít trường hợp, do trình độ học vấn không đạt đến mức cần thiết, nên chủ thể đã lựa chọn phương án xử sự trái với các chuẩn mực xã hội. Khi phỏng vấn các đối tượng phạm tội giết người cho thấy 70% trả lời lúc đầu chỉ định gây thương tích nhưng quá tay, hoặc không kiểm soát được hành vi khi gây án nên dẫn đến hậu quả chết người. Đặc biệt ở lứa tuổi chưa thành niên và lứa tuổi thanh niên phạm tội giết người nhiều phần lớn là do sự thiếu quan tâm giáo dục từ phía gia đình, nhà trường, xã hội, sự tác động của những luồng văn hoá kích động bạo lực và sự quản lí lỏng lẻo của các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền.

Trung tâm tội phạm học và phòng ngừa tội phạm cũng chỉ ra rằng một nguyên nhân nữa hạn chế tới sự ngăn chặn, phòng ngừa sự phát sinh tội phạm giết người thời gian qua, đó là phong trào đấu tranh của xã hội, cộng đồng dân cư chống lại những hành vi bạo lực nhiều nơi còn yếu, đến mức báo động. Trước những hành vi bạo lực, trái pháp luật người dân thờ ơ, né tránh không giám ngăn chặn, đấu tranh với cái ác,… nên nhiều hành vi bạo lực diễn ra ngay trên phố, nơi công cộng. Nguyên nhân của vấn đề này là, hành lang pháp lý cho việc phát động phong trào đấu tranh của quần chúng nhân dân còn chưa đầy đủ, chưa có cơ chế bảo vệ người dám đấu tranh chống lại cái ác.