Dạy con cách phê bình... tế nhị

Thực ra, những lời nhận xét của bé Ngọc rất chân thật, thể hiện sự phát triển nhận thức về thẩm mỹ của trẻ. Nói ra điều đó không có nghĩa là bé Ngọc cố làm tổn thương mẹ. Vì thế, trong trường hợp này chị An không nên la mắng con, mà cần giúp bé Ngọc biết cách thể hiện suy nghĩ của mình, phê bình một cách tế nhị để người khác dễ chấp nhận và tiếp thu.

Khi sinh con gái đầu lòng tôi cũng chưa có kinh nghiệm về cách nuôi dạy con nên hay bị con “bình phẩm” tương tự như bé Ngọc. Mùa Noel khi con gần bảy tuổi, ở nhà làm gì chúng tôi cũng cho bé Ti tham gia, trong đó có việc trang trí cây Noel. Đến khi qua nhà ông bà nội, vì ông bà già nên không thể trang trí cây thông phía trên cao, con bé thấy liền chê ngay: “Ông bà trang trí gì mà xấu quá, trên thiếu, dưới thừa!”. Nghe con bé nói ông bà phì cười, nhưng đó là lần đầu tiên con bé biết góp ý nên tôi bắt đầu lo lắng.

“Hôm trước bé Ti bị chê vì mang đôi giày dơ quá, con có buồn không?”. Tôi nhắc con nhớ vài lời bình phẩm của người khác dành cho bé, khơi gợi cảm xúc, suy nghĩ của bé trong những tình huống tương tự. Tôi cũng giải thích cho con hiểu, khi bị người khác bình phẩm một cách không tế nhị, có người phản ứng tức giận, nhưng có người giận trong lòng.

Để dạy con phê bình một cách tế nhị, trước tiên giúp con có vốn từ kha khá và biết cách chọn lọc từ ngữ. Chỉ cho con thấy nếu câu nói chỉ mang tính chỉ trích (ví dụ: hôm nay mẹ nấu canh chua dở quá, mẹ nghe rất khó chịu nha). Trong trường hợp này, con nên nói: “Mẹ ơi, thường ngày mẹ nấu canh chua ngon lắm nhưng sao hôm nay vị lạ quá!”, sẽ khiến mẹ vui và nếm lại món ăn: “Ừ, hôm nay chua quá nhỉ. Chắc mẹ cho nhiều me vào đó!”.

Quả là không dễ dàng để tập cho con tiếp thu tốt vấn đề nhưng chúng tôi cứ nêu tình huống và thử thực hiện, chẳng lâu sau con bé biết cách áp dụng và không cần sự nhắc nhở của bố mẹ.