NSƯT Đức Lưu: 'Tôi hưởng lộc còn chồng vạ lây vì vai Thị Nở'
Hơn 30 năm, nữ nghệ sĩ vẫn nhớ về vai diễn trong phim "Làng Vũ Đại ngày ấy" - vừa mang lại vinh quang, vừa đem đến thị phi gây xáo trộn đời sống gia đình bà.
NSƯT Đức Lưu năm nay 78 tuổi. Bà sống cùng vợ chồng con trai út ở ngôi nhà sâu trong ngõ nhỏ sau đình làng Trung Tự, Xã Đàn, Hà Nội. Khoảng 9 rưỡi, 10h là lúc các con rời nhà hết vì công việc. Còn lại một mình, bà ra vào với chú chó Tây to sụ, con mèo trắng khoang đen cùng những thú vui của bản thân. Khi có người đến chơi nhà, bà hoan hỷ khoe ảnh, kỷ vật của gia đình. Bức ảnh chụp khoảng năm 1951 - 1952 gồm toàn thể anh chị em và bố mẹ bà khi sơ tán ở Vĩnh Lộc, Thanh Hóa. Ảnh bà cùng con trai cả sau ngày thống nhất miền Nam, lúc đó nghệ sĩ Đức Lưu để tóc dài. Ảnh chụp với người chồng quá cố - GS.TS Trần Hạ Phương. Ở một góc, không thể thiếu hai bức tượng Chí Phèo - Thị Nở - hình ảnh của bà và nghệ sĩ Bùi Cường trong bộ phim Làng Vũ Đại ngày ấy.
Nghệ sĩ Đức Lưu cho biết các con đi vắng cả ngày nên bà thoải mái làm mọi việc mình thích. Bà đọc sách, nghe nhạc cổ điển không lời, nghe những bản nhạc cách mạng, các bài kinh Phật... Buổi trưa bà thích gì ăn nấy. Đôi khi có bạn bè đến chơi, cũng có khi bà bắt taxi tới nhà bạn hoặc đi dự sinh hoạt của các hội. Bà cũng lên chùa hay gia nhập các đoàn tụng niệm cho những người sắp khuất. Chiều về, bà đi tập thiền cùng các cụ cao tuổi ở công viên Thống Nhất.
Nghệ sĩ Đức Lưu vui vẻ khi nói về cuộc sống tự do, tự tại của bản thân. Bà cũng vui khi tổng kết cuộc đời ở tuổi cận kề 80, cuộc sống vật chất đủ đầy, hai con trai đều thành danh và yên bề gia thất, con dâu ngoan ngoãn, các cháu - con của trai cả - giỏi giang, tự kiếm học bổng đi du học Mỹ...
Cuộc sống tưởng như viên mãn với một nghệ sĩ về già như bà. Thế nhưng một khoảnh khắc trong cuộc trò chuyện, bà rưng rưng khóe mắt: "Đôi khi tôi cảm thấy cô đơn lắm". Cảm giác này có từ hồi chồng bà mất cách đây ba năm. Cả hai gặp nhau khi cùng học tiếng Anh tại Đại học Tổng hợp đầu những năm 1960. Năm 1962, họ kết hôn và chung sống 50 năm cho tới khi ông qua đời.
Nghệ sĩ Đức Lưu kể chồng bà là người đi học nước ngoài về, sớm có tư tưởng tôn trọng phụ nữ và những người làm nghệ thuật. Cảm giác được tôn trọng là điều mà bà không có được từ mối quan hệ trước đó. Vì thế bà dành tình cảm cho ông vô điều kiện. Mất chồng, mất chỗ dựa tinh thần, người nghệ sĩ về già lại càng cô đơn hơn khi con cái vì vòng xoáy công việc và cuộc sống riêng ít có thời gian dành cho mẹ.
Bà không trách hay cho rằng các con vô tâm mà chỉ buồn vì cuộc sống hiện đại buộc con người ta phải thế. "Trong guồng xoáy xã hội ngày nay, con người ta bị cuốn đi, sống thực tế, hối hả để có cuộc sống đầy đủ. Vì thế họ ít có thời gian cho nhau hơn, những người già cũng ít được quan tâm hơn", bà nói.
Nghệ sĩ Đức Lưu không đòi hỏi, yêu cầu các con phải lơi là công việc vì mình. Bản thân bà cũng không phải mẫu người ngồi đó để nhìn tuổi già đi qua, gặm nhấm nỗi cô đơn. Đó cũng chính là lý do nghệ sĩ Đức Lưu chăm đi, chăm tham gia các hoạt động. Nghệ sĩ kể bà sắp cùng một đoàn lên từ thiện ở miền núi Mù Cang Chải. Vài năm nay, bà đã theo đoàn mỗi năm hai lần đi thiện nguyện ở xa. Hỏi bà có lo ngại sức khỏe không, bà nói nhiều khi mình còn khỏe hơn người trẻ. "Bởi nó phụ thuộc vào ý chí, phụ thuộc vào cái tâm của mình".
Nghệ sĩ Đức Lưu kể trước ngày chồng mất, bà thường mở nhạc của nhà Phật cho ông nghe. Tiếng tụng kinh, gõ mõ cũng ngấm vào con người bà. Khi ông qua đời, bà đi theo đạo Phật và những triết lý của tôn giáo này trở thành cách bà ứng xử với cuộc sống. Trong gia đình thì giữ hòa khí, bao dung; ngoài xã hội thì quan tâm, sẻ chia với nhiều hoàn cảnh bất hạnh.
Được, mất từ vai diễn Thị Nở
Nhắc tới nghệ sĩ Đức Lưu là nhắc tới Thị Nở trong Làng Vũ Đại ngày ấy của đạo diễn Phạm Văn Khoa năm 1982. Chỉ là vai ngắn và xuất hiện ít nhưng những cảnh của Thị Nở - Chí Phèo đều đắt giá, làm nên giá trị cho bộ phim. Từ ngày còn là sinh viên Đại học Tổng hợp Văn, bài giảng về tác phẩm Chí Phèo của giáo sư Hoàng Như Mai đã ngấm sâu vào người bà. Sự cảm thông, chia sẻ với một Thị Nở - người mang tất cả bất hạnh mà một phụ nữ trên đời phải gánh chịu - cũng như sự thấu hiểu mối tình nhân văn của Thị Nở - Chí Phèo giữa bối cảnh nông thôn Việt Nam những năm 1930 khiến nghệ sĩ Đức Lưu dễ dàng hóa thân vào nhân vật.
Đã hơn 30 năm, bộ phim thi thoảng vẫn được chiếu lại trên truyền hình. Nghệ sĩ Đức Lưu cho rằng điều bà có được từ Thị Nở đó là được dân yêu, có thương hiệu và vai diễn đi vào từ điển của điện ảnh Việt Nam. Sau khi Làng Vũ Đại ngày ấy chiếu rộng rãi, đi ra đường bà được công kênh, khen ngợi, mọi người quây vào chỉ mong được sờ vào tay nghệ sĩ họ yêu thích, mến mộ. "Tôi lúc đó còn ở Mã Mây, cứ đi chợ là mọi người ném thịt, rau vào giỏ bảo bà ăn đi, chị ăn đi. Đến cả anh xem ôm, cô gái bán hoa cũng cảm động vì thấy như có bóng dáng mình trong cuộc đời nhân vật".
Tuy vậy, bản thân nghệ sĩ và gia đình bà cũng trải qua nhiều năm tháng xáo động. Người chịu đựng nhiều nhất là chồng quá cố của bà. Nghệ sĩ Đức Lưu kể khi ông ra đường, có người hét lên gọi ông là "thằng Chí Phèo". Trong phim có cảnh Chí Phèo lật yếm Thị Nở. Một vài người không hiểu đúng nên buông lời lẽ vô ý làm tổn thương gia đình nghệ sĩ. Có người hỏi bóng gió chồng bà: "Vợ mày đóng như thế chắc được nhiều tiền lắm". Những lúc đó, ông chỉ lặng lẽ không trả lời. Con trai út của bà khi đó mới lớp một đến trường bị các phụ huynh kéo đến, dòm ngó xem "con của Thị Nở" ra sao, khiến con bà không dám đi học suốt một thời gian.
Nghệ sĩ Đức Lưu cho rằng mọi thứ đều có hai mặt và điều quan trọng là vai diễn của bà sống mãi với đời. "Quãng thời gian phải chịu đựng đã qua đi rồi, nhưng vinh quang thì tồn tại mãi. Tất cả điều hay nhất, tốt đẹp nhất của thành quả lao động vẫn còn đến ngày nay. Bây giờ tôi chỉ có hưởng lộc từ đó. Đến khi tôi chết chắc chắn người ta vẫn sẽ nhắc đến tôi như người đã đóng vai Thị Nở. Điếu văn của tôi chắc chắn có tên Thị Nở. Thế thì còn gì hạnh phúc bằng".
Trước Thị Nở, bà tham gia một số phim điện ảnh và nhiều vở kịch. Sau Thị Nở, bà không đóng phim mà về Thành ủy Hà Nội làm ở ban đối ngoại. Dù chỉ để lại dấn ấn trong lòng công chúng bằng một vai diễn duy nhất, nghệ sĩ Đức Lưu tự hào về cuộc đời nghệ thuật của mình. Bà thuộc thế hệ sinh viên khóa một Đại học Điện ảnh Việt Nam - những người được đào tạo bài bản cộng với vốn sống dày dặn. Nghệ sĩ Đức Lưu mong lớp diễn viên trẻ ngày nay dành nhiều thời giờ học tập để tăng kiến thức, trau dồi vốn sống nhằm bắt kịp nền điện ảnh tiên tiến thế giới, thay vì chú trọng vào nhan sắc hay những giá trị ngoài nghệ thuật.
Theo Anh Sa
VnExpress
Bộ phim Việt chết yểu, nhà sản xuất vỡ nợ, điêu đứng
Câu chuyện văn hóa - 40 phút trướcCách đây 17 năm, “Dòng máu anh hùng” được đầu tư lớn với mức chi phí 1,5 triệu USD nhưng thua lỗ nặng nề trên sân nhà. Tác phẩm thành công về mặt nghệ thuật nhưng khiến nhiều người điêu đứng, cố NSƯT Nguyễn Chánh Tín bị phá sản, đạo diễn Charlie Nguyễn tới năm 2023 mới trả hết nợ ngân hàng…
Hôn nhân 'đủ nếp đủ tẻ' dù chưa đám cưới với vợ kém 16 tuổi của nam chính 'Lật mặt 7'
Giải trí - 1 giờ trướcGĐXH - "Tôi là người rất thực tế. Tiền kiếm được tôi cứ để vào tủ cho vợ. Vợ thích gì sẽ tự mua. Tôi không hề lãng mạn, bao năm quen nhau chưa từng tặng vợ một bó hoa nào", Quách Ngọc Tuyên chia sẻ về bà xã kém 16 tuổi.
Hoàng Hà "Chúng ta của 8 năm sau": Vẫn ở nhà thuê dù cát-xê tăng gấp 10 lần
Câu chuyện văn hóa - 3 giờ trướcDiễn viên Hoàng Hà chia sẻ với phóng viên Dân trí về những dự định trong sự nghiệp, cách cô dành thời gian nghỉ ngơi, hồi phục sau năm 2023 làm việc chăm chỉ.
"Vua hài" Châu Tinh Trì lập di chúc, 2 nữ nghệ sĩ có tên?
Giải trí - 6 giờ trướcTheo truyền thông Trung Quốc, ngôi sao điện ảnh Trung Quốc Châu Tinh Trì đã lập di chúc. Theo đó, có hai diễn viên nữ có tên trong di chúc của ngôi sao đình đám.
Nữ NSƯT nổi tiếng dòng nhạc đỏ: Mỹ nhân một thời, U80 có cuộc sống thế nào khi ở bên con gái?
Giải trí - 8 giờ trướcGĐXH - NSƯT Vũ Dậu từng được mệnh danh là mỹ nhân nổi tiếng dòng nhạc đỏ thập niên 70-80. Sau những năm tháng cống hiền cho nghệ thuật, ở tuổi xế chiếu, nữ nghệ sĩ sống bình yên bên con gái Khánh Linh.
Diễn viên Hương Giang lần đầu công khai diện mạo bạn trai
Thế giới showbiz - 8 giờ trướcTrong đoạn video đăng tải gần đây, nữ diễn viên đã tiết lộ một nửa diện mạo của bạn trai.
Cuộc đời khổ vì chữ tình của "Lý Mạc Sầu đẹp nhất màn ảnh"
Giải trí - 10 giờ trướcNữ diễn viên Trung Quốc Tuyết Lê từng vào vai Lý Mạc Sầu trong bộ phim truyền hình "Thần điêu đại hiệp" (năm 1995). Ngoại hình và cuộc sống hiện tại của bà khiến nhiều khán giả tò mò.
Hé lộ điều ít biết về thiếu gia út nhà tỷ phú nổi tiếng nhất nhì Việt Nam, 23 tuổi đã làm Phó Tổng giám đốc
Giải trí - 21 giờ trướcGĐXH - Các thành viên trong gia đình tỷ phú Johnathan Hạnh Nguyễn luôn được cư dân mạng quan tâm. Trong đó thiếu gia út Hiếu Nguyễn cũng không là trường hợp ngoại lệ.
Johnny Trí Nguyễn 17 năm sau 'Dòng máu anh hùng': Vẻ ngoài tuổi 50 xuống sắc, chưa làm đám cưới với bạn gái
Giải trí - 22 giờ trướcGĐXH - Johnny Trí Nguyễn được xem là mỹ nam của phim hành động Việt, tuy nhiên ở tuổi 50, sắc vóc anh có nhiều thay đổi khiến fan tiếc nuối.
Nam diễn viên 30 giây kiếm 1,5 tỷ đồng và cuộc đời thăng trầm, mất trắng tài sản, hôn nhân đổ vỡ
Giải trí - 23 giờ trướcTừng được mệnh danh là "vua quảng cáo Việt Nam", kiếm tiền tỷ chỉ trong vài chục giây, sau biến cố nơi đất khách quê người, diễn viên Trương Minh Cường giờ đã thay đổi rất nhiều.
Nữ NSND nổi tiếng dòng nhạc đỏ: Tuổi xế chiều sống bình yên bên chồng hơn 12 tuổi
Giải tríGĐXH - NSND Thu Hiền nổi tiếng là giọng ca nhạc đỏ hàng đầu ở Việt Nam. Sau thời gian cống hiến cho sự nghiệp, nữ nghệ sĩ gạo cội có cuộc sống bình yên.