Nhạc sĩ Hoàng Vân và bí mật về bút danh Y-Na
GiadinhNet - Là một trong những cây đại thụ của âm nhạc Việt Nam, tên tuổi của nhạc sĩ Hoàng Vân đã gắn liền với hai cuộc kháng chiến trường kỳ cứu quốc với những ca khúc nổi tiếng như: “Hò kéo pháo”, “Quảng Bình quê ta ơi”… Mới đây, thông tin nhạc sĩ Hoàng Vân bị viêm phổi và đang điều trị tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Xô đã khiến nhiều người lo lắng.
Bí mật về bút danh Y-Na
Hơn 80 năm qua, nhạc sĩ Hoàng Vân sống trong ngôi nhà trăm năm tuổi trên phố Hàng Thùng - nơi ông vẫn tự hào là hiếm có ai sống trong phố cổ Hà Nội lâu đến thế. Khi còn khỏe mạnh, hàng ngày ông thường đi dạo bằng xích lô để tìm cảm hứng sáng tác.
Có lần, tác giả “Hò kéo pháo” tâm sự: “Một tháng tôi chi không biết bao nhiêu tiền cho xích lô. Sống lâu ở Hà Nội, sao tôi vẫn thấy nơi này đẹp quá, lạ quá. Cứ một thời gian ngắn lại có thêm khu phố mới, con đường mới. Tôi vừa ngồi xe vừa đọc truyện, sáng tác… thú vị lắm”. Nói rồi, ông cười khà khà, khoe thêm sở thích viết thư pháp, chơi đồ cổ và đọc sách. Đặc biệt, trên gác hai của ngôi nhà số 14 Hàng Thùng ấy, bóng dáng người vợ Hà thành dịu dàng, đôn hậu của nhạc sĩ Hoàng Vân luôn khiến bất cứ ai đến thăm đều dễ xao lòng.
Ông kể, đó là người đã mang đến bút danh Y-Na cho ông. Thời từ chiến khu trở về, chàng lính trẻ thầm thương trộm nhớ một thiếu nữ “lá ngọc cành vàng” có tên Ngọc Anh. Ngày ấy, họa sĩ tài danh Nguyễn Sáng cũng quyết tâm theo đuổi bóng hồng này bằng cách vẽ hai bức chân dung chị gái của Ngọc Anh - người đẹp Hà thành nổi tiếng thời bấy giờ để có cơ hội “tiếp cận” cô em. Đến thời điểm hiện tại, những bức chân dung đầy “chiến lược” này đều trở thành tác phẩm nổi tiếng và được “cộp” giá quốc tế lên đến vài trăm nghìn đô mỗi bức.
“Ngày ấy, tôi chỉ là anh lính nghèo, biết bố mẹ bà ấy khó tính nên lần lữa mãi cũng chẳng dám đến chơi nhà. Về sau, biết Ngọc Anh chơi đàn piano, tôi đã phổ nhạc bài thơ của thi sĩ Nguyễn Đình Thi với những ngôn từ tha thiết: “Ngôi sao nhớ ai mà sao lấp lánh, soi sáng đường chiến sĩ giữa đèo Mây…” gửi tặng với bút danh Y-Na ký dưới bản nhạc (nghĩa là: Yêu Ngọc Anh)”, nhạc sĩ Hoàng Vân tâm sự. Bút danh đặc biệt sau này đã theo ông gắn bó với nhiều ca khúc như: “Tiếng cồng giải phóng - tiếng cồng chiến thắng”, “Trên đường tiếp vận”… ) và tên con gái của vợ chồng nhạc sĩ (Y Linh) cũng vẫn còn dấu vết của mối tình sâu nặng.
Trong một lần trò chuyện, hỏi nhạc sĩ Hoàng Vân về kỉ niệm nào của mối tình khiến ông nhớ nhất, nhạc sĩ bồi hồi: “Sau khi tôi gửi tặng bản nhạc, tôi đã lặng lẽ chờ đợi, có lúc tưởng như trái tim đã thổn thức, rã rời thì Tết năm đó, Ngọc Anh tìm đến phố Hàng Thùng, chúc Tết gia đình tôi và gửi lại món quà đặc biệt. Cho đến bây giờ, qua bao nhiêu năm, tôi vẫn nâng niu, gìn giữ một chiếc hộp sơn mài bên trong có chiếc khăn choàng lụa tơ tằm rất dài, thêu tay đầy đủ cả bản nhạc mà tôi đã gửi tặng”.
Nhiều lời đồn đại, sau món quà “độc” ấy, họa sĩ Nguyễn Sáng đã ý nhị rút lui khỏi “cuộc chiến hoa hồng”, còn nhạc sĩ Hoàng Vân thì đã hạnh phúc bên người bạn đời cũng là bạn tri âm tri kỉ. Khi chúng tôi thực hiện bài viết này, người con gái Hà Nội thuở xưa nay đã lên chức bà nội, bà ngoại vẫn ngày đêm tận tình chăm sóc nhạc sĩ Hoàng Vân từ bữa ăn, giấc ngủ suốt gần một tháng ông nhập viện. Bà hiểu từng nết ăn, nết ở của chồng nên sáng cố dậy thật sớm ra chợ chọn thức ăn, hoa quả tươi ngon về xay ép lấy nước cho con mang vào bệnh viện.
Lá vàng thương tiếc lá xanh
Cách đây chưa lâu, nhạc sĩ Hoàng Vân còn tâm sự: “Tôi đã hơn 80 tuổi rồi, tự thấy mình còn ít thời giờ quá nên chỉ muốn tập trung vào công việc. Hiện tôi vẫn đang học tiếng Tây Ban Nha để nghe được những vở nhạc kịch. Phải học nhiều mới biết nhiều”. Đối với nhạc sĩ Hoàng Vân, âm nhạc như là lẽ sống. Ông dường như không có mối bận tâm nào lớn hơn lao động sáng tạo.
Trong những năm kháng chiến gian khổ, người chiến sĩ Lê Văn Ngọ (tên thật của nhạc sĩ Hoàng Vân) không bao giờ nghĩ mình mình viết nhạc để trở thành nhạc sĩ. Khi những nốt nhạc của bài ca “Hò kéo pháo” múa may trong đầu rồi hiển hiện trên trang giấy, ông chỉ nghĩ rằng mình đang viết báo tường, dán lên vách hầm cho anh em cùng đọc để cùng sẻ chia và động viên nhau trên đường kháng chiến.
Nhạc sĩ Hoàng Vân lâm trọng bệnh, phải nhập viện thở máy vì bị viêm phổi đúng thời điểm rất nhiều tên tuổi gạo cội của nền âm nhạc Việt Nam đã từ giã cõi đời, trong đó có cả học trò của ông là nhạc sĩ An Thuyên. Trong khoảnh khắc nhạc sĩ tỉnh táo, hỏi ông về những người đồng nghiệp vừa ra đi, khóe mắt ông rỉ ra những giọt nước mắt. Ông cố gắng thều thào: “Buồn lắm! Thương lắm! Ai ngờ lá xanh rụng trước lá vàng…”. Đội ngũ y bác sĩ khoa Tim mạch ở Bệnh viện Hữu nghị Việt Xô đều tận tình, kính trọng nhạc sĩ Hoàng Vân. Theo lời các y bác sĩ, thương nhất là có những người đi tàu từ Quảng Bình ra thăm tác giả bài hát “Quảng Bình quê ta ơi”, lúc đó dù đang trong cơn cơn mơ màng, nhạc sĩ Hoàng Vân vẫn lẩm nhẩm hát và đôi tay đầy vết đồi mồi khẽ khàng đập nhịp…
“Bố ơi! Có con đây!”, câu nói của con trai nhạc sĩ Hoàng Vân – nhạc trưởng Lê Phi Phi – khiến ông thức tỉnh. Ông khẽ bảo, ông muốn được về nhà, thèm ngụm cà phê. Nhạc trưởng Lê Phi Phi “tiết lộ” với chúng tôi giải pháp mình lựa chọn, anh sẽ mua loại đồ uống có hương vị cà phê cho bố nhấp môi “để ông cụ đỡ buồn, đỡ nhớ!”.
Tìm đến nhà riêng của nhạc sĩ Hoàng Vân, không gian đã im ắng không còn vang lên tiếng đàn, tiếng nhạc, chỉ còn người phụ nữ có tên Ngọc Anh vẫn tận tụy thu vén cho căn nhà kỉ niệm. Cả không gian im ắng ấy khiến chúng tôi nhớ đến hình ảnh nhạc sĩ Hoàng Vân ngồi trước cành đào phai, mai trắng mỏng manh mỗi dịp xuân về. Ông lặng lẽ khai xuân bằng nét bút xuất thần trên giấy gió. Chính bởi ông là người luôn biết tự giấu mình đi rất nhiều nên ngoài âm nhạc, còn có một Hoàng Vân của thư pháp, một trong những người Việt cuối cùng biết và viết được chữ Nho.
Không chỉ viết ca khúc, nhạc sĩ Hoàng Vân có khá nhiều tác phẩm khí nhạc nổi tiếng như: “Fugue cho piano”; “Tổ khúc cho hautboy và piano”; “Rhapsodie cho violon, độc tấu kèn basson”; “Hành khúc con voi, độc tấu flute”; Âm nhạc cho vũ kịch: “Chị Sứ”, “Concerto cho piano và dàn nhạc”; Thơ giao hưởng số 1: “Thành đồng Tổ quốc”; Đại hợp xướng: “Điện Biên Phủ”…
Lữ Mai/Báo Gia đình & Xã hội
Bộ phim Việt chết yểu, nhà sản xuất vỡ nợ, điêu đứng
Câu chuyện văn hóa - 11 phút trướcCách đây 17 năm, “Dòng máu anh hùng” được đầu tư lớn với mức chi phí 1,5 triệu USD nhưng thua lỗ nặng nề trên sân nhà. Tác phẩm thành công về mặt nghệ thuật nhưng khiến nhiều người điêu đứng, cố NSƯT Nguyễn Chánh Tín bị phá sản, đạo diễn Charlie Nguyễn tới năm 2023 mới trả hết nợ ngân hàng…
Hôn nhân 'đủ nếp đủ tẻ' dù chưa đám cưới với vợ kém 16 tuổi của nam chính 'Lật mặt 7'
Giải trí - 31 phút trướcGĐXH - "Tôi là người rất thực tế. Tiền kiếm được tôi cứ để vào tủ cho vợ. Vợ thích gì sẽ tự mua. Tôi không hề lãng mạn, bao năm quen nhau chưa từng tặng vợ một bó hoa nào", Quách Ngọc Tuyên chia sẻ về bà xã kém 16 tuổi.
Hoàng Hà "Chúng ta của 8 năm sau": Vẫn ở nhà thuê dù cát-xê tăng gấp 10 lần
Câu chuyện văn hóa - 3 giờ trướcDiễn viên Hoàng Hà chia sẻ với phóng viên Dân trí về những dự định trong sự nghiệp, cách cô dành thời gian nghỉ ngơi, hồi phục sau năm 2023 làm việc chăm chỉ.
"Vua hài" Châu Tinh Trì lập di chúc, 2 nữ nghệ sĩ có tên?
Giải trí - 5 giờ trướcTheo truyền thông Trung Quốc, ngôi sao điện ảnh Trung Quốc Châu Tinh Trì đã lập di chúc. Theo đó, có hai diễn viên nữ có tên trong di chúc của ngôi sao đình đám.
Nữ NSƯT nổi tiếng dòng nhạc đỏ: Mỹ nhân một thời, U80 có cuộc sống thế nào khi ở bên con gái?
Giải trí - 7 giờ trướcGĐXH - NSƯT Vũ Dậu từng được mệnh danh là mỹ nhân nổi tiếng dòng nhạc đỏ thập niên 70-80. Sau những năm tháng cống hiền cho nghệ thuật, ở tuổi xế chiếu, nữ nghệ sĩ sống bình yên bên con gái Khánh Linh.
Diễn viên Hương Giang lần đầu công khai diện mạo bạn trai
Thế giới showbiz - 7 giờ trướcTrong đoạn video đăng tải gần đây, nữ diễn viên đã tiết lộ một nửa diện mạo của bạn trai.
Cuộc đời khổ vì chữ tình của "Lý Mạc Sầu đẹp nhất màn ảnh"
Giải trí - 9 giờ trướcNữ diễn viên Trung Quốc Tuyết Lê từng vào vai Lý Mạc Sầu trong bộ phim truyền hình "Thần điêu đại hiệp" (năm 1995). Ngoại hình và cuộc sống hiện tại của bà khiến nhiều khán giả tò mò.
Hé lộ điều ít biết về thiếu gia út nhà tỷ phú nổi tiếng nhất nhì Việt Nam, 23 tuổi đã làm Phó Tổng giám đốc
Giải trí - 20 giờ trướcGĐXH - Các thành viên trong gia đình tỷ phú Johnathan Hạnh Nguyễn luôn được cư dân mạng quan tâm. Trong đó thiếu gia út Hiếu Nguyễn cũng không là trường hợp ngoại lệ.
Johnny Trí Nguyễn 17 năm sau 'Dòng máu anh hùng': Vẻ ngoài tuổi 50 xuống sắc, chưa làm đám cưới với bạn gái
Giải trí - 21 giờ trướcGĐXH - Johnny Trí Nguyễn được xem là mỹ nam của phim hành động Việt, tuy nhiên ở tuổi 50, sắc vóc anh có nhiều thay đổi khiến fan tiếc nuối.
Nam diễn viên 30 giây kiếm 1,5 tỷ đồng và cuộc đời thăng trầm, mất trắng tài sản, hôn nhân đổ vỡ
Giải trí - 22 giờ trướcTừng được mệnh danh là "vua quảng cáo Việt Nam", kiếm tiền tỷ chỉ trong vài chục giây, sau biến cố nơi đất khách quê người, diễn viên Trương Minh Cường giờ đã thay đổi rất nhiều.
Nữ NSND nổi tiếng dòng nhạc đỏ: Tuổi xế chiều sống bình yên bên chồng hơn 12 tuổi
Giải tríGĐXH - NSND Thu Hiền nổi tiếng là giọng ca nhạc đỏ hàng đầu ở Việt Nam. Sau thời gian cống hiến cho sự nghiệp, nữ nghệ sĩ gạo cội có cuộc sống bình yên.