Hà Nội
23°C / 22-25°C

Cho tương lai phát triển bền vững

Thứ năm, 12:17 17/07/2014 | Nghiên cứu - Trao đổi

GiadinhNet - Báo cáo số liệu Thanh niên Thế giới năm 2013 của Văn phòng Tham chiếu Dân số Hoa Kỳ (PRB) cho thấy, trên thế giới hiện nay, thanh niên (nhóm dân số từ 10-24 tuổi) là hơn 1,8 tỷ người, chiếm 25% tổng dân số thế giới.

Mỗi năm thế giới chỉ tăng hơn 2 triệu thanh niên

Trong số hơn 1,8 tỷ thanh niên có tới 88% thanh niên tập trung tại các nước đang phát triển. Nếu phân theo các châu lục, châu Á vẫn đứng đầu thế giới về số lượng thanh niên với hơn 1,1 tỷ, chiếm gần 61%. Điều này cũng dễ hiểu bởi 2 cường quốc dân số là Trung Quốc và Ấn Độ đều thuộc về châu Á. Tiếp theo châu Á là lục địa đen Phi châu với 344 triệu, châu Mỹ với 338 triệu. Vị trí thấp nhất thuộc về châu Đại dương với chưa đầy 9 triệu thanh niên.

Biểu 1: Số lượng, tỷ trọng thanh niên các châu lục, 2013-2050

Cho tương lai phát triển bền vững 1

Nguồn: PRB, The World’s Youth 2013 Data Sheet

 
Cũng theo báo cáo trên, dự báo đến năm 2050, thế giới sẽ có khoảng gần 1,9 tỷ thanh niên, chiếm 20% dân số thế giới. Trong vòng 37 năm nữa (2013-2050), thế giới chỉ tăng thêm 100 triệu thanh niên, tức mỗi năm chỉ tăng có 2,7 triệu thanh niên. Đáng lưu ý là, mức tăng này chỉ ở châu Phi còn các châu lục khác đều giảm. Điều này được lý giải bởi mức sinh trên thế giới đang ngày càng sụt giảm. Nếu như năm 1950, trung bình mỗi bà mẹ sinh 5 con thì đến năm 2000 chỉ sinh 3 con và đến năm 2050 còn 2,19 con. Mức sinh của các châu lục hiện nay, trừ châu Phi, đã ở mức xung quanh 2,1 con/bà mẹ. Tại châu Âu, chỉ còn 1,6 con/bà mẹ. Mức sinh giảm, số trẻ sinh ra giảm, tất yếu dẫn đến số người bước vào nhóm tuổi thanh niên sẽ giảm.

Mặc dù số lượng thanh niên các châu lục có sự tăng giảm khác nhau nhưng đều có điểm chung là tỷ trọng thanh niên trong tổng dân số các châu lục và trên toàn thế giới đều giảm. Ngoài nguyên nhân bởi mức sinh nói trên, tỷ trọng này còn bị tác động bởi nhóm dân số cao tuổi (60 ) đang ngày càng tăng lên nhanh chóng cả về số lượng và tỷ trọng trong dân số. Các nhà nhân khẩu học thế giới đã gọi thế kỷ này là thế kỷ của già hóa dân số thế giới.

Gánh nặng tảo hôn, kết hôn sớm và sinh con sớm

Chiếm 25% dân số thế giới và đang ở ngưỡng cửa cuộc đời, thanh niên thế giới đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức như tảo hôn, mang thai và sinh đẻ, nuôi con ở tuổi vị thành niên, HIV/AIDS, giáo dục đào tạo, việc làm, ám ảnh bởi bạo lực, xâm hại tình dục…

Báo cáo của PRB cho thấy, tại châu Phi vẫn còn 11% nữ thanh niên kết hôn từ tuổi 15. Đặc biệt tại một số nước như Niger, Chad, Mali, Guinea, Nigeria, Mozambique, Eritrea con số này là từ 20-36%. Tại Tây Á, một số nước có tỷ lệ cao như Bangladesh 29%, Afghanistan 15%, Ấn Độ 13%... Khu vực Trung Mỹ và vùng Caribbean, Nam Mỹ là 8%, riêng cộng hòa Dominican 12% và Brazil 11%.
 
Cho tương lai phát triển bền vững 2

Một đám cưới trẻ em mà cô dâu 12 tuổi, chú rể 14 tuổi tại Ấn Độ năm 2011. Ảnh AP. Nguồn VOAnews.

Tỷ lệ nữ thanh niên kết hôn ở tuổi 18 còn cao hơn nữa và thường ở mức 30-40% tại các châu lục, trừ những châu lục và khu vực phát triển trên thế giới. Gần một nửa phụ nữ trong độ tuổi 20-24 ở khu vực Trung Đông và Tây Phi kết hôn ở tuổi 18 như Yemen, Sudan, Somali, South Sudan...

Luật pháp hầu hết các quốc gia cho phép phụ nữ từ đủ 18 tuổi được kết hôn nhưng việc kết hôn sớm và sinh con sớm sẽ ảnh hưởng lớn tới sức khỏe bà mẹ, trẻ em và hạn chế các cơ hội tiếp cận về giáo dục, việc làm của chính họ. Trên thế giới cứ 1 ngàn phụ nữ độ tuổi 15-19 thì có 52 bà mẹ sinh con. Tại một số quốc gia, con số này lên đến từ 100-200 bà mẹ vị thành niên như Niger, Mali, Liberia, Madagascar, Tanzania, Uganda… Theo Tổ chức Y tế thế giới, 95% các bà mẹ 15-19 tuổi sinh con là ở các nước đang phát triển.

Bản đồ Thế giới về tỷ suất sinh của VTN/TN (15-19 tuổi), 2005-2010

Cho tương lai phát triển bền vững 3
Nguồn: UN, Adolescent Fertility since the ICPD in Cairo

Số liệu của Đối tác Dân số và Phát triển (PPD) cho thấy, trong số 25 nước thành viên của PPD, tỷ lệ mang thai của vị thành niên (15-19 tuổi) cao nhất là tại Ai Cập (9,6%) thấp nhất là Tunisia (0,9%). Trong số các nước thành viên ở khu vực Châu Á Thái bình dương, cao nhất là Bangladesh (6,1%) và thấp nhất là Việt Nam (1,6%). Tại khu vực giữa Saharan Châu Phi, cao nhất là các nước Mali (5,4%), Uganda (5,7%), Zimbabwe (5,5%), thấp nhất là Nam Phi (2,3%). Tại khu vực châu Mỹ: Colombia (4,3%), Mexico (3,9%).

Điều tra Sức khỏe và Nhân khẩu của ICF Quốc tế cho thấy, tỷ lệ phụ nữ 15-19 tuổi mang thai và sinh con ở nông thôn cao gấp đôi thành thị. Tại Zimbabwe, Senegal và Colombia cứ 5 vị thành niên thì có hơn 1 em mang thai. Tỷ lệ vị thành niên ở những gia đình nghèo mang thai và sinh con nhiều hơn ở những gia đình khá giả. Tại Zimbabwe, Senegal, Colombia và Peru có hơn 1/4 nữ thanh niên 15-19 tuổi thuộc những gia đình nghèo mang thai và con số này luôn gấp từ 4-6 lần so với những em thuộc gia đình khá giả.

Vòng luẩn quẩn của đói nghèo thất học

Tỷ lệ đi học chung của thanh niên toàn thế giới ở bậc trung học cơ sở là 72,5%. Tại các nước phát triển, tỷ lệ này là 100% và tại các nước kém phát triển chỉ có 39,5%. Một số nước ở châu Phi, tỷ lệ này là rất thấp, có nước dưới 30% thậm chí tới 10%, tức có tới 70% đến 90% các em không được đến trường trung học cơ sở như: Burkina Faso, Coote d’Ivoire, Mauritania, Niger, Sierra Leone, Burundi, Mozambique, Somali, Uganda… Đó là ở bậc học cơ sở, còn trung học phổ thông và cao đẳng, đại học còn thấp hơn nữa. Tỷ lệ này được tính chung cho nam và nữ, nếu tách riêng, tỷ lệ nữ luôn thấp hơn nam giới.

Biểu 2: Tỷ lệ đi học chung cấp phổ thông cơ sở của một số nước trên thế giới, 2013

Cho tương lai phát triển bền vững 4

Nguồn: PRB, The World’s Youth 2013 Data Sheet

 
Hầu hết các quốc gia, khu vực có tỷ đi học chung của thanh niên còn thấp là ở các nước kém phát triển, nghèo đói, chiến tranh, bạo loạn. Điều đó đã làm mất đi các cơ hội được đến trường học tập, vui chơi của các em. Thất học sẽ buộc các em phải bươm trải kiếm sống sớm và vướng vào các cuộc hôn nhân sớm, sinh con sớm, nguy cơ bệnh tật cao rồi lại rơi vào cảnh túng quẫn. Đó thực sự là một vòng lẩn quẩn của sự đói nghèo, thất học, mức sinh cao và bạo lực.

Có vô số các cuộc hôn nhân do sự ép buộc của cha mẹ và rất nhiều em còn chưa kịp kết thúc trung học phổ thông đã vội vã bước vào cuộc sống hôn nhân, sinh con và nuôi con đầy áp lực khi mà ở độ tuổi các em còn rất nhiều hạn chế trong nhận thức về cuộc sống gia đình, SKSS/SKTD và kỹ năng sống. Nhiều ông bố bà mẹ ngỡ là mang đến hạnh phúc cho con cái khi con yên bề gia thất sớm nhưng họ có đâu ngờ đó là sự ép buộc và vi phạm quyền con người. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, tỷ lệ, mức độ bạo lực giới ở những gia đình kết hôn sớm thường cao hơn so với những gia đình cùng lứa tuổi nhưng kết hôn muộn hơn.

Các báo cáo gần đây đã ghi nhận những vụ việc lạm dụng, xâm hại tình dục vị thành niên liên tiếp xảy ra ở một số quốc gia Nam Á, Tây Phi và đặc biệt là tại đất nước hơn 1,2 tỷ người - Ấn Độ. “60% các vụ cưỡng hiếp tại Ấn Độ xảy ra khi nạn nhân ra ngoài cánh đồng vì nhà họ không có nhà vệ sinh”-Ashish Gupta, Văn phòng Cảnh sát Ấn Độ nói. Những thiếu thốn về điều kiện vệ sinh đã đẩy cuộc sống của các nữ thanh niên bên miệng hố quấy rối, xâm hại tình dục. Theo số liệu được báo cáo chính thức, mỗi ngày có 10 vụ hiếp dâm tại Uttar Pradesh và mỗi năm có 25 ngàn vụ hiếp dâm tại Ấn Độ.

Báo cáo thống kê của PRB ghi nhận có 15% vị thành niên ở độ tuổi 13-15 sử dụng thuốc lá (nam: 19%, nữ 11%). Trong cuộc chiến toàn cầu với đại dịch HIV/AIDS, năm 2011, có 0,4% thanh niên độ tuổi 15-24 bị lây nhiễm HIV/AIDS. Tuy nhiên, tại một số quốc gia, tỷ lệ này là rất cao đặc biệt với nữ như Lesotho, South Africa, Swaziland và Mozambique từ 8,2-15,4%. Báo cáo của Cơ quan AIDS Liên hợp quốc mới đây cho thấy, hiện trung bình có 3,3 triệu trẻ em (dưới 15 tuổi) bị HIV, mỗi ngày có 700 em bị lây nhiễm HIV và cũng có 600 em bị chết vì các bệnh có liên quan đến AIDS. Trong số các bà mẹ mang thai bị HIV và mang thai, chỉ có 62% bà mẹ được theo dõi, điều trị dự phòng lây truyền mẹ sang con. Như vậy, có ít nhất 40% đứa trẻ sinh ra có nguy cơ rất cao bị nhiễm HIV.

Cho những nẻo đường tươi sáng

Quỹ Dân số Liên hợp quốc năm nay đã đưa ra chủ đề “Đầu tư cho thanh niên” nhằm gửi đi một thông điệp mạnh mẽ tới các chính phủ, các tổ chức, các cộng đồng, gia đình hãy quan tâm và đầu tư cho thế hệ thanh niên, mang đến các cơ hội cho thanh niên được học tập, vui chơi, sinh hoạt phù hợp, được chăm lo sức khỏe, rèn luyện kỹ năng sống và được đảm bảo thực hiện các quyền của mình. Với sự năng động và khả năng sáng tạo, thanh niên có thể đối đầu với những thách thức bằng những hướng đi mới. Nếu được đầu tư đúng đắn, giới trẻ ngày nay sẽ có thể phát huy hết tiềm năng của mình, với tư cách là những công dân toàn cầu, những nhà lãnh đạo và những người mang lại sự thay đổi lớn lao cho toàn thế giới.

Trong thông điệp toàn cầu nhân Ngày Dân số Thế giới năm nay, Tổng thư ký LHQ ông Ban Ki-moon nói: “Tôi đặc biệt quan tâm đến các nữ VTN/TN, những người mà có thể phải đối mặt với sự kỳ thị, bạo lực tình dục, kết hôn sớm và thai ngoài ý muốn. Ngay cả trong số những người trẻ đủ may mắn đã có được bằng đại học, vẫn có nhiều người trong số họ không có việc làm, lương thấp hoặc bế tắc trong công việc”.

Tiến sỹ Dr. Babatunde Osotimehin, Giám đốc điều hành Quỹ Dân số Liên hợp quốc nói: “UNFPA ủng hộ các chính sách, chương trình đầu tư cho giới trẻ, tạo ra một môi trường tích cực cho họ, thúc đẩy cơ hội tiếp cận giáo dục giới tính toàn diện cũng như các dịch vụ SKSS/SKTD chất lượng, bao gồm cả kế hoạch gia đình và tạo điều kiện cho họ được tham gia và lãnh đạo. Chúng tôi đặc biệt quan tâm đến các đối tượng thanh niên nghèo, dễ bị tổn thương và nữ VTN/TN”.

Tổng thư ký LHQ cũng cho biết, đầu năm nay, có hơn 1.000 tổ chức thanh niên đã đưa ra Lời kêu gọi Thanh niên Toàn cầu trong đó kêu gọi các chính phủ, các tổ chức tập trung đầu tư cho các mục tiêu về thanh niên và đưa các mục tiêu đó vào mục tiêu phát triển thiên niên kỷ sau năm 2015. Lời kêu gọi này đã được 40 quốc gia trên thế giới ủng hộ.

Tổng thư ký Ban Ki-moon khẳng định: “Bằng việc trao quyền cho thanh niên hôm nay, chúng ta sẽ đặt nền tảng vững chắc cho tương lai phát triển bền vững ở thế hệ tiếp theo”.

Tài liệu tham khảo

1.      Population Reference Bureau, “The World’s Youth 2013 data sheet”

2.      ICF International, Demographic and Health Survey

3.      UNAIDS, Children and HIV Factsheet, May 2014

4.      UN, Department of Economic and Social Affairs, “ Adolescent Fertility since the International Conference on Population and Development in Cairo”, 2013

5.      Population Reference Bureau, “2013 World Population Data sheet”

6.      Farzaneh Roudi-Fahimi and Shaimaa Ibrahim, “Ending Child Marriage in the Arab Region”

7.      Carl Haub, “Trends in Adolescent Fertility and Mixed Picture”

8.      For News, “2 more women found hanging from trees in India, report says’, June 12, 2014

9.      Partners in Population and Development,“Adolescent Pregnancy: Status, Socio-Economic Cost, Policy and Program options for 25 member countries of PPD”, July, 2013

10.  UNFPA, “Message for World Population Day by Dr. Babatunde Osotimehin, United Nations Under-Secretary-General and UNFPA Executive Director”, July 9th, 2014

11.  UN, Secretary-General’s Message for World Population Day July 11, 2014

ThS. Lương Quang Đảng

thuhuyen
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn

Qua ứng dụng S-Health, bất ngờ trước những căn bệnh người già gặp phải (kỳ 2): Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi nói riêng trong thời đại công nghệ số 4.0

Qua ứng dụng S-Health, bất ngờ trước những căn bệnh người già gặp phải (kỳ 2): Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi nói riêng trong thời đại công nghệ số 4.0

Dân số và phát triển - 2 năm trước

GiadinhNet - Thoái hóa đốt sống lưng tình trạng nặng có thể gây liệt nửa người, nhiều người bệnh rồi mà không biết rèn luyện thể lực, cũng không biết "Ứng dụng chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi (S-Health)" để được nhắc nhở, hướng dẫn, hay cấp cứu kịp thời.

Dùng thuốc trị động kinh khi mang thai, tăng nguy cơ trẻ mắc bệnh tự kỷ

Dùng thuốc trị động kinh khi mang thai, tăng nguy cơ trẻ mắc bệnh tự kỷ

Dân số và phát triển - 3 năm trước

Phụ nữ dùng thuốc trị động kinh acid valproic trong thời kỳ mang thai có nguy cơ sinh con mắc bệnh tự kỷ cao hơn gấp đôi, một nghiên cứu mới đây cho thấy.

Lộ sự thật về chứng "lên đỉnh" dồn dập ở chị em

Lộ sự thật về chứng "lên đỉnh" dồn dập ở chị em

Dân số và phát triển - 4 năm trước

Các nhà khoa học Harvard cuối cùng đã tìm ra nguyên nhân và chữa khỏi cho một số phụ nữ khổ sở bấy lâu nay vì cả trăm cơn "lên đỉnh" dồn dập mỗi ngày.

Tạo phôi thai chuột không cần trứng và tinh trùng

Tạo phôi thai chuột không cần trứng và tinh trùng

Dân số và phát triển - 4 năm trước

Các tế bào gốc này có khả năng tạo ra cả ba loại tế bào được tìm thấy trong phôi sớm.

Bao cao su đầu tiên được thiết kế để tiêu diệt virus HIV

Bao cao su đầu tiên được thiết kế để tiêu diệt virus HIV

Nghiên cứu - Trao đổi - 9 năm trước

Kết quả kiểm tra đã cho thấy bao cao su VivaGel có hiệu quả trong việc khử 99,9% virus HIV, herpes và các virus u nhú ở người.

Thử nghiệm mới giúp tăng tỉ lệ thụ tinh trong ống nghiệm thành công

Thử nghiệm mới giúp tăng tỉ lệ thụ tinh trong ống nghiệm thành công

Nghiên cứu - Trao đổi - 9 năm trước

Theo các nhà nghiên cứu từ Đại học Oxford (Anh), các tế bào sản xuất năng lượng sản sinh ra nhiều DNA trong phôi thai là một tín hiệu có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi khiến người phụ nữ được thụ tinh trong ống nghiệm nhưng không thành công.

Thêm một nguyên nhân khó thụ thai bị nhiều người bỏ qua

Thêm một nguyên nhân khó thụ thai bị nhiều người bỏ qua

Nghiên cứu - Trao đổi - 9 năm trước

Phụ nữ có lượng cholesterol cao sẽ mất nhiều thời gian để thụ thai hơn những người có lượng cholesterol bình thường.

Thuốc ngừa thai không giết chết khoái cảm tình dục

Thuốc ngừa thai không giết chết khoái cảm tình dục

Nghiên cứu - Trao đổi - 9 năm trước

Nghiên cứu mới của các nhà khoa học Anh, Scotland và Cộng hòa Czech cho thấy thuốc ngừa thai không giết chết ham muốn tình dục nhưng chính việc ngưng sử dụng thuốc có thể ảnh hưởng lên khoái cảm của người phụ nữ.

Những bí mật liên quan đến hệ thống sinh sản của phụ nữ

Những bí mật liên quan đến hệ thống sinh sản của phụ nữ

Chất lượng cuộc sống - 10 năm trước

Màng trinh là phần vô ích, tử cung có khả năng siêu đàn hồi, trong âm đạo có tính axit, không thể xác định chính xác lúc thụ thai... là những điều có thể bạn chưa biết về bộ máy sinh sản nữ giới.

Những phụ nữ không nên uống thuốc tránh thai

Những phụ nữ không nên uống thuốc tránh thai

KHHGĐ - 10 năm trước

Thuốc tránh thai có estrogen và progesteron làm cho quá trình thụ thai không diễn ra như sinh lý bình thường: Trứng không rụng, không thụ tinh hoặc đã thụ tinh nhưng không làm tổ được đúng vào giai đoạn thích hợp nên không có thai.

Top