NSƯT Hồng Vân: Đa đoan một kiếp hồng nhan

“Chim bách thanh”

Trong hơn 20 năm làm diễn viên, Hồng Vân ít có vai bi kịch thật sự để lại ấn tượng ngoài nhân vật Thị Bình trong vở “Lôi Vũ” (Sân khấu nhỏ 5B) mà tác giả Tào Ngu đã đẩy lên đỉnh điểm của sự thống khổ.  Hầu hết các vai diễn làm nên tên tuổi chị đều thuộc dạng những nhân vật vừa sắc sảo vừa hóm hỉnh, tâm lý và tình cảm thường pha trộn giữa bi hài, khóc đó rồi cười đó,  đưa người xem qua nhiều trạng thái cảm xúc đầy hứng thú. Tỉ như vai Hồng trong vở “Chuyện lạ” (Tác giả Lê Duy Hạnh), đã qua hơn mười năm có lẻ song người ta vẫn khó có thể quên hình ảnh một cô gái xinh đẹp thông minh chọn nghề làm điếm như một thái độ phản kháng mang tính thách thức trước những tiêu cực của  xã hội. Hồng của Hồng Vân điệu nghệ từ trong những bước nhảy thiết hài cho đến cách dụ khị  đàn ông và chị đã đem lại tiếng cười làm thắt ruột người xem nhờ cách thể hiện quá xuất sắc đỉnh điểm của sự bi hài khi vô tình mồi chài cả cha ruột mình. Vai bà phó Đoan trong vở “Số đỏ” (dựa theo tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Vũ Trọng Phụng) sau hơn 5 năm ra mắt, đến nay vẫn là vai mang thương hiệu “đặc sản” của Hồng Vân. Lần nào nhân vật Phó Đoan trưởng giả học làm sang của chị bước ra cũng kéo theo những ánh mắt hứng khởi chờ đợi dưới khán phòng. Người đàn bà nạ dòng này với phong thái lẳng lơ, gợi tình, nửa tinh tế nửa trắng trợn cùng vô số những tình huống đột biến tạo bất ngờ thú vị giúp Hồng Vân trăm trận trăm thắng mỗi khi xuất hiện trên sàn diễn.

Ngoài khả năng nhập vai nhẹ nhàng như không, Hồng Vân còn có biệt tài phát âm chuẩn giọng nói của nhiều miền. Từng quen với một Hồng Vân Nam Bộ trong tiếp xúc đời thường cũng như trong vai diễn đầu tiên trên sân khấu như Nadia trong “Số phận trớ true”, Galia trong “Điều thiêng liêng nhất”, ngay đến những bạn bè gần gũi cũng không ai ngờ chị có thể biến thành một bà Thuận nhà quê miền ngoài trong “Đợi đến mùa xuân” hay cô vợ người Bắc sắc sảo trong vở “Dính chùm”, hoặc bà hàng xóm người Huế thích lý sự trong vở “Cục gạch của ai”. Điều ngạc nhiên là Hồng Vân chưa bao giờ phải nhọc công luyện tiếng mà bẩm sinh có tài bắt chước, cứ nghe ai nói đâu đó có một vài lần là tự khắc nhập vào mình lúc nào không hay. Chính những khả năng đặc biệt này đã đưa tên tuổi chị vượt lên hàng đầu trong danh sách những nữ diễn viên có tài gây cười trong cả nước.

Ôm mộng làm đào cải lương

Một tay gây dựng “cơ đồ”

Được đào tạo đạo diễn chính quy nhưng không phải chuyên  ngành diễn viên, nên nét diễn của Hồng Vân thường nghiêng về bản năng hơn kỹ thuật. Vốn là người quyết toán, tính tình nóng nảy và có khiếu khôi hài, chị tỏ ra phù hợp với vai có cá tính mạnh, bộc lộ theo phương cách “hiển ngôn” hơn là những nhân vật đòi hỏi chiều sâu tâm lý, biểu đạt bằng “hàm ngôn”. Điều này đã được minh chứng qua vai Ngọc Lan trong vở kịch nói “Tiếng chim vườn Ngọc Lan”. Người phụ nữ trẻ ấy đã phải một mình âm thầm chịu đựng nỗi đau không dễ gì chia sẻ khi lấy phải một người chồng đồng tính. Ban ngày phải trọn đạo làm dâu nhưng đêm đêm phải ôm gối khóc một mình. Tuy Hồng Vân là sự lựa chọn đầu tiên cho vai diễn nhưng chỉ đến khi bận phải bỏ vai và diễn viên Thanh Thủy được mời đóng thế, người ta mới tìm thấy một Ngọc Lan thực sự đáng thương. Chính đạo diễn cũng phải thú nhận sự nhầm lẫn của mình khi trao vai này cho Hồng Vân.

Vốn được trời ưu ái cho một cái duyên sáng sân khấu ngay từ những vai diễn đầu tiên nên bao năm qua, Hồng Vân thường chỉ “cày bừa” trên lưng vốn sẵn có, “trời cho” nên các vai diễn của chị không đa dạng. Hầu như khi nhập vào một nhân vật nào, chị cũng mang theo ít nhiều cái tôi của mình hơn là sáng tạo thành một hình tượng mới. Ngoài một số tiểu phẩm hài ra mắt ban đầu được xem là gây được hiệu ứng tốt nơi người xem, góp phần làm nên thương hiệu Hồng Vân như “Bà mất gà, ông mất nết”, “Tệ hơn vợ thằng Đậu”… hầu hết những màn tấu hài sau đó của chị tuy chưa đến mức sa vào dung tục song cũng bị dư luận ít nhiều phàn nàn về mặt thẩm mỹ. Có lẽ do quá đắt show mà Hồng Vân cứ phải rút ruột cho đi, không còn thời gian lắng lại cho việc bổ sung năng lượng mới.

Khác với những người làm nghệ thuật vì đam mê, dồn hết tâm trí cho việc sáng tạo và chỉ có hiệu quả nghệ thuật mới là “đỉnh cao mơ ước”, Hồng Vân lại đến với nghệ thuật bằng một cái đầu khá lạnh và tỉnh tảo. Biết kiếm tiền từ rất sớm và rất ý thức về sự tự lập nên với chị, nghệ thuật phải được đo bằng giá trị kinh tế. Điều đó đã hình thành nên một Hồng Vân “2 trong 1”, một nửa cho nghệ thuật, một nửa cho cơm áo gạo tiền. Trên sân khấu, chị phải hóa thân  vào nhân vật nhưng rời sàn diễn, chị còn là trụ cột kinh tế gia đình và còn phải lo cho sự sống còn của sân khấu Phú Nhuận. Bởi vậy, người ta không lạ gì khi thấy chị vừa sinh con mới 20 ngày đã đi làm việc. Chị không dám từ chối một phần vì sợ lỡ  kế hoạch làm ăn của các đối tác nhưng cũng một phần không muốn đánh mất cơ hội kiếm tiền.

Mười năm cho cuộc hạnh ngộ

Từng sở hữu một nhan sắc, lại thông minh, duyên dáng và cởi mở trong giao tiếp, Vân từng có khá nhiều đàn ông theo đuổi. Và chị, với một ý thức rất rõ sự bấp bênh của nghề, cũng đã luôn kiếm tìm một “bóng tùng” để tựa nương. Nhưng – như chị tâm sự - loay hoay hoài sao vẫn cứ thấy chông chênh. Thuở còn là sinh viên trường nghệ thuật, Hồng Vân (sân khấu) và Lê Tuấn Anh (điện ảnh) đã từng “tình trong như đã” khi cả hai cùng được mời diễn minh họa bài hát “Thiên Thai” cho một video clip của ca sĩ Thanh Lan. Lê Tuấn Anh đóng vai Từ Thức, còn Hồng Vân làm tiên nữ. Nhưng rồi cuộc đời đưa đẩy mỗi người một ngả. Chàng “Từ Thức” một thời nổi đình nổi đám khi sánh duyên với ca sĩ Phương Thảo.Còn “nàng tiên nữ” quyết định lấy chồng là một kiến trúc sư.