Nhạc sĩ Phó Đức Phương: Không "rửa tay gác kiếm"

Với giai điệu đẹp, lời ca hay, gắn liền với thời cuộc của đất nước, với cuộc sống của người dân Việt Nam, những ca khúc của Phó Đức Phương đã trở thành niềm yêu thích của nhiều bạn yêu nhạc.

Nhân dịp Trung tâm Bảo hộ bản quyền tác giả âm nhạc Việt Nam tổ chức buổi lễ kỷ niệm 5 năm thành lập, chúng tôi đã có cuộc trò chuyện với vị nhạc sĩ tên tuổi này.

Càng ngày tôi càng trẻ ra

- Thưa nhạc sĩ Phó Đức Phương, qua các bài hát của anh, người yêu nhạc cũng có thể nhận thấy rằng, những sáng tác của ông càng trẻ ra. Điều này hơi trái với quy luật vốn có?

- Về căn bản là khá đúng. Thú vị và bất ngờ ở chỗ, bạn cảm thấy âm nhạc của tôi ngày càng trẻ ra. Dường như thể lực của tôi cũng càng ngày trẻ ra và khỏe hơn trước. Và cũng có một khuynh hướng nữa là tôi thích gần gũi với lớp trẻ.

Luôn muốn được bị động

- Có rất nhiều sáng tác của ông như “Những cô gái quan họ”, “Trên đỉnh Phù Vân”, “Về quê” hay “Chảy đi sông ơi”... đều là những bài hát phục vụ cho phim hay những chương trình ca nhạc. Có nghĩa là viết nhạc theo yêu cầu đặt trước. Điều này có bao giờ là sự bị động, ảnh hưởng đến cảm hứng sáng tạo của nhạc sĩ không?

- Nhạc sĩ là người chuyển tải những thông điệp của cuộc sống bằng nhạc, chứ không phải là người lấy nhạc ra và ép cuộc sống vào. Vốn sống không cứ phải chờ vào đơn đặt hàng rồi mới đi tích lũy.

Tôi thấy rằng, tôi quen viết như thế và tôi luôn muốn được bị động như vậy. Tôi muốn tất cả công việc của mình được đưa vào trong chương trình. Các tác phẩm của tôi khác với các bạn bè. Tôi  không làm một cách ngẫu nhiên vì một ấn tượng thoáng qua. Tất cả đều phải qua một quá trình lắng đọng và bản thân tôi cũng tự rèn luyện cho mình một cách là, tự nhập vai rất nhanh vào những yêu cầu đặt ra cho mình. Tôi cho đó cũng là một đặc trưng của một người sáng tác chuyên nghiệp.

- Điều đó hơi lạ. Vì tôi thấy, nhiều nhạc sĩ đã tìm đủ mọi cách để “gọi” cảm hứng về cho mình!

- Tôi cũng đang phải làm việc đó. Tôi cho rằng động thái của một người hoạt động chuyên nghiệp, là phải có những khả năng biến những vấn đề của người khác thành vấn đề của mình. Còn cảm xúc ư? Hãy biết yêu cuộc sống, đấy là cảm xúc lớn nhất của người nghệ sĩ.

Hãy biết yêu cuộc sống, đấy là cảm xúc lớn nhất của người nghệ sĩ.

- Lâu nay công chúng yêu nhạc không được nghe những tác phẩm mới của ông. Phải chăng, ông đã ngừng sáng tác?

-  Tôi chỉ dừng sáng tác tạm thời trong vòng một, hai năm chứ không “rửa tay gác kiếm” như nhiều người vẫn tưởng. Trước hết, vì cần phải dành thời gian cho một công việc chung hết sức quan trọng và ý nghĩa thật sự lớn lao: Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc, tức một phần của vấn đề sở hữu trí tuệ - một động lực quan trọng hàng đầu của việc phát triển đất nước. Sau nữa, nhân thể sử dụng thời gian đó để nhìn lại các tác phẩm đã có, ngẫm nghĩ về những chặng đường sắp tới... Thời gian còn rất dài mà!

- Nói đến Phó Đức Phương là người ta nói đến nhạc sĩ có một phong cách rất riêng với những bài hát đậm chất dân gian. Vậy thời gian tới ông sẽ trung thành với hướng sáng tác này hay có ý định thay đổi phong cách?

- Có lẽ, khi trở về công việc sáng tác tôi cũng rất hồi hộp, không biết nên viết như thế nào. Nhiệm vụ cần phải đa dạng hóa tác phẩm của mình là con đường tất yếu của mỗi nghệ sĩ muốn gắn bó mình với đời sống, đặc biệt là gắn bó với lớp trẻ. Đương nhiên, tôi phải viết như thế nào đó để gần gũi và được lớp trẻ tiếp nhận. Tôi cho rằng, nó cũng giống như một thương hiệu vậy. Những đặc trưng âm nhạc của tôi là tiếng nói của xứ sở, cội nguồn vẫn phải lấy đó làm cái gốc và mình đa dạng hóa nó bằng nhiều hình thức để cho công chúng tiếp nhận.

Giám đốc đi làm không lương 

- Làm giám đốc của một trung tâm chuyên đi đòi công bằng cho các nhạc sĩ, nghe nói ông không hưởng lương?

- Cả ban giám đốc chúng tôi đều đi làm không lương. Nhưng nhân viên thì có, vì chúng tôi thuê họ làm.

- Tôi biết là ông đã dành rất nhiều thời gian, tâm huyết cho trung tâm này. Đến thời điểm này, Trung tâm đã làm được những  gì cho các tác giả?

- Đến tháng 4/2007, trung tâm Bảo vệ bản quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (gọi tắt là VCPMC) đã nhận được sự tín nhiệm của 1.070 tác giả trong nước. Hầu hết các nhạc sĩ có uy tín và các nhạc sĩ trẻ đều đã ký hợp đồng ủy nhiệm, trao quyền bảo vệ cho VCPMC.

Hàng quý, VCPMC có cuộc gặp mặt thân mật với các tác giả, nhằm báo cáo hoạt động, tăng cường việc trao đổi, cập nhật thông tin với các nhạc sĩ. Đây cũng là cơ hội để VCPMC lắng nghe các ý kiến đóng góp từ các nhạc sĩ, để hoàn thiện hoạt động của mình.

Tôi đang viết một tác phẩm lớn đấy!

-  Thời gian vừa qua trung tâm còn có một buổi họp báo trao Giấy chứng nhận cho các đơn vị, tổ chức đã ký hợp đồng về việc trả tiền nhuận bút sử dụng tác phẩm âm nhạc rất rầm rộ, gây sự chú ý của công chúng. Hẳn là ông đang tâm đắc với thành công này của trung tâm?

- Vâng, vừa qua VCPMC đã tổ chức cuộc gặp và trao Bằng chứng nhận đã chi trả nhuận bút sử dụng tác phẩm âm nhạc cho 20 đại diện các đơn vị siêu thị và nhà hàng, giải khát của Hà Nội, là những đơn vị đầu tiên năm 2007 ký hợp đồng về việc trả tiền nhuận bút sử dụng tác phẩm âm nhạc Việt Nam và nước ngoài phục vụ hoạt động kinh doanh.

Trong đó có nhiều đơn vị, bar, nhà hàng nổi tiếng: Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT), Công ty Nhacso.net, Hồ Gươm xanh... Điều tôi tâm đắc nhất là, đại diện của các đơn vị đã ký hợp đồng trả nhuận bút sử dụng tác phẩm âm nhạc rất hưởng ứng và nghiêm chỉnh thực hiện các Nghị định 61/2002/NĐ-CP và Nghị định 100/2006/NĐ-CP về quyền tác giả.

- Nhạc sĩ tự đánh giá công việc mình đang làm như thế nào?

- Công việc này thực sự sôi động, đầy kịch tính và phong phú đa dạng, không thể tưởng tượng hết. Với những đặc trưng như vậy, liệu công việc này có kém gì việc sáng tác, nếu không nói rằng sự kích thích của nó còn mạnh mẽ hơn. Đấy là chưa nói đến ý nghĩa vô cùng to lớn và cấp thiết của công việc này đối với hoạt động của giới âm nhạc và sự phát triển của một đất nước. Làm được việc này là tôi đang viết một tác phẩm lớn đấy. Và tôi sẽ hết lòng với công việc đó!

Thanh Thuận