Nhà văn Nguyễn Khải từng bị... đuổi ra khỏi nhà!
GiadinhNet - Cha đẻ của "Mùa lạc", "Thời gian của người", "Thượng đế thì cười" - nhà văn Nguyễn Khải - từng được các nhà phê bình nhận xét là "một ngòi bút phân tích lạnh lùng".
Những tác phẩm của nhà văn Nguyễn Khải được giới phê bình văn học đánh giá là đã thể hiện sự nhạy bén và có cách khám phá riêng với các vấn đề xã hội. Một loạt những tác phẩm thuộc nhiều thể loại truyện ngắn, tiểu thuyết, ký sự, kịch của ông đã sống mãi với lịch sử như cuốn "Xung đột", "Mùa Lạc", "Thời gian của người", "Thượng đế thì cười", "Một người Hà Nội"... Tác phẩm cuối cùng của ông là tuỳ bút "Đi tìm cái tôi đã mất" ghi lại những trăn trở của nhà văn vào những năm cuối đời. Theo hồi ức của nhiều nhà văn thì ngoài đời, nhà văn Nguyễn Khải sống khá xuề xoà và dễ gần. Ngay cả khi ông là đại biểu Quốc hội khoá VII, bay từ TP Hồ Chí Minh ra Hà Nội dự họp, trong khi những người khác trang bị cho mình chiếc va li bóng loáng thì ông chỉ có chiếc ba lô con cóc của người lính đựng vài bộ quần áo đơn giản.
Nhà văn Nguyễn Khải tên thật là Nguyễn Mạnh Khải, sinh ngày 3/12/1930 tại Hà Nội. Khi ông đang học trung học thì Cách mạng tháng Tám nổ ra, trong kháng chiến chống Pháp Nguyễn Khải gia nhập tự vệ chiến đấu ở thị xã Hưng Yên. Sau đó ông vào bộ đội, làm y tá rồi làm báo.
Nguyễn Khải bắt đầu viết văn từ những năm 1950, được chú ý từ tiểu thuyết Xung đột (phần I năm 1959, phần II năm 1962). Sau năm 1975 Nguyễn Khải chuyển vào sinh sống tại TP Hồ Chí Minh. Ông rời quân đội năm 1998 với quân hàm đại tá để về làm việc tại Hội Nhà văn Việt Nam. Nguyễn Khải từng là Ủy viên Ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam các khóa 2, 3 và là Phó tổng thư ký khóa 3. Ông là Đại biểu Quốc hội khoá VII. Ông mất ngày 15/1/2008 tại TP Hồ Chí Minh do bệnh tim. |
Những người từng đi "thực tế" với Nguyễn Khải đến các đơn vị bộ đội hay về các làng quê xa xôi đều công nhận: Nguyễn Khải có khả năng giao tiếp thuyết phục đến kỳ lạ. Đến nỗi có người phải thú nhận: Đi với Nguyễn Khải thì không bao giờ sợ... đói. Còn nhà văn thì từng có lần nửa đùa nửa thật: "Tôi mà đã định lấy lòng ai thì người đó chỉ có "chết", không cựa nổi...".
Nhưng bên trong của cái tính khí vui vẻ, pha chút hài hước ấy là cả một Nguyễn Khải trải đời và chịu nhẫn nhục nhiều kể từ những năm tháng ở tuổi mới lớn. Ngay từ ngày đó, ông đã luôn trăn trở đau đáu niềm ám ảnh rằng mình là "kẻ thừa, kẻ ăn bám". Rồi có lần ông còn bị đuổi ra khỏi nhà vì bị nghi oan là "kẻ ăn cắp". Sau này ông đã viết trong "Một giọt nắng nhạt" rằng: "Đã biết cái nhục, thì chẳng có cái khổ nào là đáng kể". Ngay cả việc Nguyễn Khải trở thành nhà văn cũng đình đám và người thân hết sức ngạc nhiên. Sau giải phóng năm 1975, ông gặp lại người bố sau 30 năm xa cách, bố ông đã phải thốt lên: "Anh mà viết văn thì kể cũng lạ đấy, vì ngày xưa sao mà anh ngốc nghếch thế, hơi đần nữa. Tôi còn nhớ năm anh 13 tuổi mà xỏ dép vẫn chưa phân biệt được chân nào phải, chân nào trái". Nguyễn Khải cũng bảo ngay cả khi đã vào bộ đội năm 17 tuổi, ông vẫn là người kém tháo vát và "chậm hiểu" nhất trong tiểu đội.
Nhưng cuối cùng với sự hiểu biết sâu rộng về đời sống, Nguyễn Khải đã trở thành một nhà văn lớn. Giọng văn của ông được đánh giá là "lưu loát lạ lùng", khôn ngoan ít ai bì. Nhà văn Nguyễn Minh Châu nhận xét: Nghe ông Khải ông ấy nói thì hoá ra không phải Nguyễn Khải bắt chước và học lỏm nước ngoài mà phải nói ngược lại... Có điều ít ai biết, để được tất cả thành quả ấy, Nguyễn Khải đã phải tự học và trả giá rất nhiều. Cho dù lúc sinh thời ông vẫn thường tâm niệm: Mình chẳng qua là một người gặp thời, thì những tác phẩm của ông đã nói lên tất cả, rằng ông chiến thắng bằng chính tài năng, sức lao động và lối sống giản dị.
Nhà văn và chiếc xe đạp màu xanh
Nguyễn Khải sống tại TP Hồ Chí Minh, mỗi lần ra Hà Nội, ông thường ở trong một căn phòng tại báo Văn Nghệ. Những ngày ở Hà Nội nhà văn luôn có một chiếc xe đạp màu xanh cũ có yên xe rất cao thường dựng trong ga ra ô tô của Tổng biên tập. Trong hồi ức của nhiều nhà văn dường như vẫn còn nhớ như in hình ảnh Nguyễn Khải cao lênh khênh lững thững đạp xe đi hết phố Nguyễn Du rồi mới đi dần sang các con phố khác. Đến chiều, ông đạp xe về đến trụ sở báo Văn Nghệ, dựng chiếc xe vào một góc, khoá lại cẩn thận.
Nhà văn Nguyễn Quang Thiều còn nhớ: "Ngày ấy Hà Nội chưa rồ dại vì xe máy như bây giờ. Bởi thế mà hình ảnh một người cao lêu đêu thong thả đạp xe tự nhiên thấy cả Hà Nội được thảnh thơi lạ lùng. Cuối chiều lại thấy ông đạp xe về. Ông dựng chiếc xe vào một góc, khoá lại và thủng thẳng đi lên tầng 3 toà soạn báo Văn Nghệ. Phong thái đi đứng và đạp xe của Nguyễn Khải cho tôi một trong những lý giải vì sao ông có thể biết được nhiều chuyện như vậy. Tôi thấy ông thường tĩnh lặng đến mức có thể để thu hết mọi gương mặt, mọi giọng nói và mọi câu chuyện của đời sống ông đi qua vào trong con người ông. Để rồi trở về, ngồi xuống, nhớ lại và viết ra. Văn phong của ông cũng vậy. Cứ thủng thẳng "chết người" như những lúc ông ngồi nói chuyện với người quen.
Ngay cả việc nhà văn từng dự cảm về sự từ biệt cõi trần của mình cũng được ông viết ra từ 10 năm trước khi mất bằng những lời tâm huyết. Nguyễn Khải viết hai chữ "vĩnh biệt" vào đêm 22/6/1998, với lời cuối như sau: "Trong gần bảy chục năm sống, tôi không phàn nàn bất cứ đoạn đời nào, những năm tháng nào. Có cái trước thì mới có cái sau, có cái này mới có cái kia. Tôi quan niệm khiếm khuyết là điềm lành, không có gì phải lo nhiều; hoàn toàn là điềm dữ, không chuẩn bị trước thì tai họa có ngày. Mươi năm trở lại đây tôi đã có ý thức điều chỉnh lại cách sống của mình, cố gắng sống thật tử tế, thật đàng hoàng. Bớt đi được một nửa những cái chưa tử tế cũng là tốt rồi. Tôi tự đánh giá là một cây bút nhẫn nại trong cái nghề của mình, chứ không phải là một cây bút tài hoa, có tài bẩm sinh. Nếu không có cuộc Cách mạng Tháng Tám và hai cuộc kháng chiến thì tôi chỉ là một kẻ vô danh, chứ không thể làm được gì nên chuyện...". Những dự cảm ấy chỉ được tiết lộ khi cuốn sách "Thương nhớ Nguyễn Khải" được xuất bản năm 2009 nhân kỷ niệm 1 năm sau ngày mất của ông.
Thúy Diễm lo ngại về Hồng Diễm
Giải trí - 9 phút trướcKhác với nhiều phân cảnh căng thẳng, đấu đá trên phim "Trạm cứu hộ trái tim", diễn viên Thúy Diễm (vai Mỹ Đình) cho biết hậu trường quay phim luôn tràn ngập tiếng cười. Nữ diễn viên cũng tiết lộ người người hay bày trò nhất lại là người có vai diễn trầm nhất.
Chồng Midu sở hữu khối tài sản khổng lồ như thế nào?
Giải trí - 57 phút trướcGĐXH - Chồng Midu mới đây đã được chính cô dâu hé mở trong loạt ảnh ở Paris (Pháp). Anh là thiếu gia trong gia đình sở hữu tập đoàn có sản phẩm được phân phối trên 60 quốc gia.
Ca sĩ Giang Hồng Ngọc: Tuổi thơ cơ cực, phải lao vào đời tìm cách thoát nghèo
Giải trí - 2 giờ trướcNhìn lại những ngày cơ cực khi xưa, Giang Hồng Ngọc nói cô là minh chứng điển hình cho việc vượt mọi khó khăn để tìm đến hạnh phúc cho riêng mình.
Nhan sắc con gái lớn của Tú Dưa với mối tình đầu
Giải trí - 4 giờ trướcỞ tuổi 25, Linh Nhi - con gái lớn của Tú Dưa sở hữu nhan sắc khá ưa nhìn. Cô có phong cách ăn mặc nhẹ nhàng, đơn giản, trẻ trung.
Dàn nghệ sĩ xuất hiện trong buổi công chiếu phim “Lật Mặt 7: Một Điều Ước” tại Hà Nội
Giải trí - 12 giờ trướcGĐXH - Sự kiện ra mắt bộ phim “Lật Mặt 7: Một Điều Ước” tại Thủ đô Hà Nội quy tụ dàn sao gồm nhiều tên tuổi nổi tiếng.
Lệ Quyên bất ngờ với quan điểm 'ai nuôi ai' trong tình yêu khiến fan xôn xao bàn tán
Giải trí - 14 giờ trướcGĐXH - "Trong chuyện yêu đương đôi lứa hay vợ chồng, nực cười nhất là cứ rạch ròi với quan điểm ai nuôi ai, thật sự thiển cận vô cùng", Lệ Quyên bất ngờ chia sẻ.
Đổi đời nhờ bất động sản, có bạn gái mới bí ẩn, cuộc sống của "bé An" Hùng Thuận hiện ra sao ở tuổi 41?
Giải trí - 17 giờ trướcSau 2 lần tình duyên "đứt gánh", Hùng Thuận hiện đã tìm được hạnh phúc mới bên bạn gái xinh đẹp. Ở tuổi 41, anh cũng có cuộc sống sung túc nhờ nghề môi giới bất động sản.
'Tình địch' của Hồng Diễm bị 'ném đá' dữ dội, phản ứng thế nào về vai phản diện đầu tiên trong sự nghiệp?
Giải trí - 20 giờ trướcGĐXH - Bức xúc với những hành động của An Nhiên (Lương Thu Trang) trong "Trạm cứu hộ trái tim", nhiều khán giả vào thẳng trang cá nhân của nữ diễn viên để... "ném đá".
Con gái xinh đẹp của Phương Thanh: Tôi và mẹ cãi nhau um sùm nên bỏ nhà đi bụi
Giải trí - 20 giờ trướcBùi Hà Nghi Phương - con gái ca sĩ Phương Thanh chia sẻ với VietNamNet nhiều góc độ hiếm thấy ở người phụ nữ được là gai góc nhất showbiz.
'Điều không tưởng' Lê Tuấn Anh giúp con trai của Hồng Vân
Giải trí - 1 ngày trướcNSND Hồng Vân tiết lộ khi quay phim ở Mỹ, Khôi Nguyên được ba Lê Tuấn Anh đứng sau hỗ trợ, thậm chí có những điều gần như 'không tưởng' với mẹ con chị.
Tuổi xế chiều của nam NSƯT nổi tiếng: Có 10 mối tình nhưng U65 vẫn một mình, sự nghiệp biến động lớn
Giải tríỞ tuổi 63 nhưng NSƯT Thành Lộc vẫn một mình lẻ bóng. Ông dành hết tình yêu cho sân khấu nghệ thuật.