Lại chuyện thiếu - thừa MC

>> MC truyền hình: "Sắc" nhiều, "trí" ít
>> Chuyện của MC

Khán giả hôm nay được ngắm nhiều MC trên truyền hình hơn. Phải nói là họ rất đẹp. Họ trẻ trung và thời thượng từ trang phục, đầu tóc đến phong cách dẫn. Không ít người trong số họ đang là sao trong làng showbiz. Không ít người trong số họ được học học hành, đào tạo chính quy ở một trường đại học báo chí.

Thế nhưng, nếu bảo khán giả kể ra lập tức một cái tên làm họ thán phục, yêu mến thì chưa chắc có ngay câu trả lời.

Rượu nhạt uống lắm cũng say...

Khán giả chờ đợi điều gì khi ngồi trước màn hình ti-vi? Thông tin, kiến thức? Phút thư giãn giải trí? Hay là tất cả? Có một điều chắc chắn là họ muốn được tiếp nhận những nhu cầu trên một cách hấp dẫn, lôi cuốn. Và vì thế, trách nhiệm của người làm chiếc cầu nối nặng trên vai các MC.

Nhưng cũng chính vì thế mà khán giả biết đến các MC nhiều hơn so với phóng viên, biên tập viên... Truyền hình ngày càng tăng tính thực tế, tính tương tác thì lại càng cần nhiều hơn đội ngũ những người dẫn chương trình giỏi. Vì thế hiện nay, nghề MC đang được xem như mốt của giới trẻ.

Thế nhưng, không phải bạn bè nào cũng hiểu biết hết mặt trái của nghề MC. Thực trạng khan hiếm MC được người ta ví von với cảnh đốt đuốc ban ngày để kiếm tìm. Nhiều cuộc thi tuyển MC đã được tổ chức, ở các đài truyền hình trung ương cũng như địa phương.

MC Thanh Bạch

Nhưng dường như càng tuyển, càng có nhiều người thử sức thì khán giả lại càng thấy... thiếu. Quanh đi quẩn lại cũng chỉ có mấy cái tên quen thuộc, xuất hiện với tần suất chóng mặt: Quang Minh, Vân Anh, Anh Tuấn (VTV - đài truyền hình Việt Nam), Quỳnh Hương, Thanh Bạch (HTV - Đài Truyền hình TP.HCM)...

Dân gian có câu: "Rượu nhạt uống lắm cũng say/ Người khôn nói lắm dẫu hay cũng nhàm". Các MC hiểu điều đó và họ cũng hết sức cố gằng tiết kiệm hình ảnh. Khổ nỗi, cầu lại lớn hơn cung nên cứ mở ti-vi ra chúng ta lại bắt gặp những gương mặt ấy. Chán là chuyện khó tránh khỏi, dẫu rằng họ đẹp và tài năng.

Để khắc phục, các đài truyền hình đã cậy nhờ tới đội ngũ cộng tác viên. Các ngôi sao từ làng showbiz trở thành đối tượng được mời đầu tiên. Không thể phủ nhận những Quyền Linh, Chi Bảo (HTV), Ngọc Oanh, Trung Dũng (VTV), Xuân Bắc (Đài Truyền hình Hà Nội)... đã mang một làn gió mới cho sóng truyền hình.

MC Quỳnh Hương (bên phải)

Thử phác thảo chân dung MC

Hình thức phải đẹp? Khán giả từng có câu cửa miệng trước việc các sao trong làng giải trí (người mẫu, diễn viên, hoa khôi, á hậu... ) làm công việc dẫn chương trình: "Không phỉ cứ xinh là dẫn chương trình được". Vì trong thực tế đã có những MC để xảy ra sự cố trong công việc của mình. Nguyên nhân chủ yếu của những tại nạn ấy là yếu kiến thức, thiếu kinh nghiệm.

Nhưng rõ ràng, đã làm người dẫn chương trình thì tiêu chuẩn đầu tiên phải là "ăn" hình. Ở VTV và nhất là các đài địa phương, không phải MC nào cũng thuộc diện sắc nước hương trời. Thế thì tại sao họ vẫn được tiếp tục lên hình?

Giọng nói phải thanh? So với ngày trước, yêu cầu này ngày càng giảm. Chính vì thế, trên sóng, ta vẫn thường bắt gặp những giọng nói với tốc độ khá cao, đôi khi nuốt cả lời nhưng vẫn được khán giả chấp nhận.

Không hẳn xinh, không hẳn có chất giọng trầm bổng, vậy điều gì ở họ hấp dẫn khán giả?

Kiến thức phải rộng? Đã xuất hiện trên truyền hình, nhất là với tư cách MC, thì cũng coi như là làm báo. Đây là một nghề đòi hỏi trí thức bậc cao. Vậy nhưng, ai dám tự tin khẳng định mình biết mọi thứ. Ai dám cho rằng mình có thể dẫn dắt mọi chương trình có nội dung khác nhau?

Bổ sung, cập nhật kiến thức liên tục là điều MC phải làm thường xuyên. Đây cũng chính là nguyên nhân giải thích vì sao nhà đài thường chọn ca sĩ dẫn game show ca nhạc, chọn nhà thơ dẫn talk show về thơ, chính khách dẫn chương trình chính trị, xã hội. Họ chắc chắn hiểu rõ lĩnh vực mình đang nói.

Thế nhưng bên cạnh đó, họ lại có điểm yếu là thiếu sự uyển chuyển, linh hoạt trước ống kính. Dẫn không khéo, họ trở thành người khoe kiến thức, điểm mạnh không phải lúc nào cũng mạnh trong nghề MC.

Chưa kể còn bao yêu cầu khác

Duyên. Chữ "Duyên" có lẽ là phẩm chất khó tìm nhất. Vì nó không thể cố gắng mà có. Nó thuộc về bản năng.

Cũng một kịch bản ấy, cũng ngần ấy chữ nhưng sao người này hỏi thì thấy dễ nghe, người kia lại thấy chướng tai đến thế. Không ít MC ăn nói lưu loát vô cùng, hoạt ngôn vô cùng. Hiếm khi thấy họ vấp một chữ trên sân khấu. Ấy vậy mà khán giả vẫn cứ chê: như cái máy nói. Đó là vì họ thiếu đi cái duyên truyền hình.

Đấy là điều có thể góp phần giải thích cho những thắc mắc vì sao có người thiếu xinh, nói không hay lắm nhưng vẫn có thể làm MC. Người ta vẫn cứ mê mẩn lắng nghe những MC ấy chỉ vì cái duyên. Chị Kim Ngân (xin phép bình chọn mà chưa thông qua ý kiến) trong chương trình Người xây tổ ấm (VTV) là một ví dụ.

Hài. Chưa bao giờ sự xuất hiện của các diễn viên hài trong vai trò MC truyền hình lại nhiều như bây giờ. Chí Trung với Những ẩn số vàng, Xuân Bắc với Đuổi hình bắt chữ (đài Hà Nội), Phước Sang với Chúc mừng sinh nhật (HTV7)... Thực tế này cho thấy khán giả cần tiếng cười, cần cảm giác thư giãn.

Cái khó khi thể hiện khả năng hài hước chính là chữ "Độ". Biết chừng mực của sự hóm hỉnh thì hay, quá đà thì kệch cỡm. Cái khó hơn là để biết "Độ" ở đâu, người nghệ sĩ hài lại cần có sự hiểu biết, cảm nhận văn hóa. Chính vì thế, hài khi dẫn chương trình bị xem là con dao hai lưỡi.

Động. Chính là khả năng ứng phó với mọi tình huống ngoài kịch bản, là sự linh hoạt và bản lĩnh. Ngày trước, tôi đánh giá rất cao một MC thời sự của VTV khi xem chị dẫn bản tin 19h. Suy nghĩ ấy thay đổi khi tôi thấy chị dẫn chương trình truyền hình trực tiếp tại một lễ hội lớn. Thật ngạc nhiên khi có thể nhặt ra quá nhiều sạn trong cách chị làm việc. Hoá ra, dẫn tĩnh rất tốt nhưng chưa hẳn dẫn động đã tốt.

Ba giây của những MC

Người ta ví von. MC trước hết phải là "tắc kè hoa", biết hoá thân thành nhiều gương mặt. Gương mặt nào phù hợp với chương trình đó nhưng bản sắc riêng thì vẫn phải giữ. Cười rạng rỡ ai chẳng thích ngắm, nhưng cười nhiều mà không đúng chỗ sẽ bị khán giả tặng cho chữ "vô duyên".

Có quá nhiều những yếu tố cần và đủ của nghề MC. Có quá nhiều những sự cố có thể xảy ra với bất kỳ ai cầm micro đứng trên sân khấu. Chẳng sách vở nào liệt kê hết được những khó khăn ấy. Chẳng lớp học nào đưa ra được những bài học ấy.

Thế mới có chuyện truyền đời trong làng MC về hai chữ "ba giây". Nghĩa là khi nào phải đứng như trời trồng ba giây trước khán giả, bạn sẽ hiểu cảm giác tê liệt mọi dây thần kinh, không còn biết mình là ai, phải nói gì tiếp theo... Ba giây đó dài như một thế kỷ.

Theo Thế Giới Văn Hóa