Đêm Hà thành nhớ Trịnh

16 giờ ngày chủ nhật 1/4/2001. Trời không nắng không mưa. Hà Nội như trầm lắng hơn dù người, xe vẫn chen chúc, nối dài trên các phố. 

Xe của khách đến quán đã ken chặt kín ngõ nhỏ. Những chiếc bàn ghế gỗ tre mộc mạc kê san sát đã hầu như không còn chỗ trống. Đôi loa nhỏ trên tường vẫn hoang hoải giọng hát ám ảnh và sâu lắng của Khánh Ly. Chủ quán là một thanh niên tên Khải, người gầy gò, khắc khổ, đầu húi trọc, vận bộ quần áo nâu sồng bụi bặm. Chính giữa quán là tấm chân dung lớn của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn với hai câu thơ nổi tiếng của ông:

“Đường xa mỏng mộng vô thường

Trái tim chợt tỉnh tôi nhường nhịn tôi”.

Càng về tối, lượng người tới quán càng đông. Trong đó có nhiều người đã biết nhau từ trước bởi họ đều là những khách quen thường xuyên gặp nhau ở cà phê Cuối Ngõ. Và quan trọng hơn, họ đều là những người yêu nhạc Trịnh. Vì thế dẫu không quen nhau thì chỉ một ánh mắt đồng cảm, một câu ca cùng hát, một chén rượu cùng nâng... cũng đủ để những người xa lạ cảm thấy gần gũi như đã thân thiết tự bao giờ. Người vẫn tiếp tục đổ về quán. Chủ quán phải kê thêm bàn ghế ra khoảng sân nhỏ trước nhà mà vẫn không đáp ứng hết được lượng khách mới vào. Con ngõ nhỏ đã căng phình hết mức vì xe cộ. Những người đến sau phải gửi xe ở xa rồi đi bộ vào tìm một chỗ đứng trong quán.

Đồng hồ điểm 8 tiếng, chương trình hòa nhạc kỷ niệm bắt đầu. Sau vài lời khai mạc của chủ quán, dàn nhạc gồm hai cây guitar gỗ, một cây violon bỗng vút lên những giai điệu da diết và sâu lắng đầu tiên của bài “Hạ trắng”. Quán đang ồn ã bỗng lặng đi chỉ còn vi vút tiếng dương cầm, tiếng bập bùng guitar tấu lên những ca từ bất tử:

“Gọi nắng trên vai em gầy đường xa áo bay

Nắng qua mắt buồn, lòng hoa bướm say

 Lối em đi về trời không có mây

Đường đi suốt mùa nắng lên thắp đầy...”.

Các nhạc công và các ca sĩ của quán như mê đi trong giai điệu và ca từ sâu lắng, ám ảnh của Trịnh. Và người vẫn tiếp tục đổ về. Dẫu không còn chỗ đứng, nhưng người ta vẫn chen vào chỉ để được nhìn thoáng qua, được nghe bập bõm vài giai điệu quá thân quen, đã thấm sâu vào tiềm thức. Âm lượng loa và tiếng hát không qua mic của các ca sĩ dần bị nhấn chìm bởi những câu chuyện, những kỷ niệm về Trịnh mà khách trong quán rì rầm chia sẻ cho nhau. Những người ngồi ngoài sân không thể nghe rõ tiếng đàn, tiếng hát đang vọng ra từ quán nhỏ, nhưng chỉ cần “bắt được” một ca từ là họ đã nhận ra ngay bài hát đó và họ hát cho nhau nghe.

Chúng tôi vẫn ngồi lặng lẽ trong cái nóng vã mồ hôi của trời nồm Hà Nội, trong cái xô bồ của một góc nhân gian. Không hiểu sao người đông đúc vậy mà có một cảm giác như là cô đơn, như là lặng lẽ cứ bao trùm lên hình bóng của mỗi người. Nhạc Trịnh có sức lan truyền tình cảm và tâm lý đến lạ kỳ. Đã 6 mùa xuân kể từ khi người nghệ sĩ tài hoa ấy ra đi, nhưng nỗi cô đơn khổng lồ của ông đã hòa tan vào từng ca từ, từng giai điệu, để rồi  lan sang những trái tim, những tâm hồn nhạy cảm của bao thế hệ người mê nhạc Trịnh hôm nay.

21 giờ. Chúng tôi rời buổi hòa nhạc ồn ào để lang thang trên những con đường Hà Nội đang vắng dần vào đêm. Sau một khoảng thời gian dài lắng nghe giờ mọi người đều có nhu cầu được hát. Dọc theo phố Nguyễn Khang với những cua đường gấp khúc, men theo dòng sông, chúng tôi đến quán Chiếu Hoa để có được một không gian yên tĩnh hơn. Chiếu Hoa là một quán thịt chó, nhưng chủ quán lại là một người có tâm hồn nghệ sĩ và mê đắm Trịnh Công Sơn. Anh vồn vã ra bắt tay và làm quen với những người mới đến quán lần đầu. Bất ngờ làm sao khi anh giới thiệu với chúng tôi cô gái tên Trang - một nhân viên của quán  có thể thuộc và hát rất hay đến 70 bài nhạc Trịnh. Bập bùng guitar gỗ, sóng sánh những chén rượu, chúng tôi hát “Dấu chân địa đàng”, “Mưa hồng”, “Cát bụi”... xen lẫn vào đó là những bài thơ mang hình ảnh và hơi thở ca từ của Trịnh.

Đêm thẳm sâu như nỗi nhớ. Những câu hát cứ vông vênh. Đồng vọng đâu đây là chất giọng sâu lắng của Sơn:

“Đường nào dìu tôi đi đến cơn say

Một lần nằm mơ tôi thấy tôi qua đời

Dù thật lệ rơi lòng không buồn mấy

Giật mình tỉnh ra ồ nắng lên rồi...”

N.Thắng