Cánh diều vàng: Không tránh khỏi giám khảo thiếu vô tư!

>> Bi hài quanh Cánh diều vàng
>> Những "xen" đặc biệt Cánh diều Vàng 2006

Trước ngày diễn ra lễ trao giải Cánh diều vàng 2007 (ngày 9/3/2008), chúng tôi có cuộc trao đổi với ông Trần Luân Kim, Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam, về các vấn đề xoay quanh giải thưởng điện ảnh thường niên vốn tạo nhiều dư luận này.

Sẽ "bày hết ra trên bàn" với báo giới

Giải thưởng Cánh diều vàng 2007 diễn ra tại TP.HCM có gì mới đáng để nói so với các lần tổ chức trước, thưa ông?

- Thứ nhất, sẽ có một cuộc tọa đàm về xây dựng nhân vật trong phim ảnh Việt Nam, vào ngày 3/3. Thứ hai, sẽ tổ chức một cuộc gặp gỡ giữa những người làm phim với báo giới, vào ngày 4/3.

Mong muốn của Hội ở hai sự kiện này là sẽ đưa ra được vấn đề, thẳng thắn, cởi mở, bày hết ra trên bàn với nhau, không che đậy gì cả, nhằm mang lại lợi ích thiết thực cho người làm nghề, thúc đẩy công việc làm phim tốt hơn.

Chỉ đưa ra một vấn đề để tọa đàm liệu có quá ít giữa tình hình thực tế làm phim khá sôi động như hiện nay?

- Nếu ở cấp quản lý cao hơn thì có thể đưa ra vấn đề rộng hơn, còn đây là hội nghề nghiệp nên chúng tôi muốn đi vào những vấn đề cụ thể, sâu về chuyên môn sáng tác. Xây dựng nhân vật là một vấn đề lớn. Sở dĩ phim ta kém, do một phần quan trọng là xây dựng nhân vật chưa tới. Thật ra, riêng vấn đề xây dựng nhân vật nếu đào sâu cũng phải mất rất nhiều thời gian.

Với tiêu chí đề cao những tìm tòi sáng tạo và có tác động tích cực đến với công chúng, thì việc vắng mặt một số hãng phim tư nhân - nơi mà luồng gió mới trong sáng tác lẫn ảnh hưởng công chúng hầu như đến từ họ - thì sức nặng của giải liệu có giảm?

- Xét cho cùng thì việc tham dự giải có lợi cho họ. Nếu đoạt giải thì không nói đã đành, còn nếu không, thì coi như họ đã tham gia một hoạt động nghề nghiệp chung để cọ xát, rút kinh nghiệm, cũng tốt cho họ. Nhưng một, hai hãng không đưa phim đến thì cũng chẳng ảnh hưởng gì đến giải cả, các giải thưởng điện ảnh trên thế giới cũng vậy thôi.

Không tránh khỏi giám khảo thiếu vô tư!

Việc đưa ông Chánh văn phòng Hội Điện ảnh ra làm người phát ngôn chính thức có phải là động thái nhằm tránh những chuyện ồn ào như lâu nay, và nhằm ngăn ngừa các thành viên ban giám khảo phát biểu sai quan điểm của Ban tổ chức?

- Quy định của nhà nước, các cơ quan có quan hệ giao tiếp với bên ngoài thì có người phát ngôn. Sau khi chấm giải, từng ban giám khảo các hạng mục phim đều phải có bảng nhận xét, tổng kết, thể hiện quan điểm của ban giám khảo đó. Người phát ngôn có trách nhiệm phản ánh đúng ý kiến chính thức của ban giám khảo. Còn từng giám khảo có thể nói khác, đó là việc của họ.

Vậy là dù có người phát ngôn nhưng Ban tổ chức vẫn không chắc các giám khảo sẽ tự do phát ngôn như thế nào. Những chuyện bức xúc bên lề này có khả năng tái diễn và được công chúng quan tâm còn nồng nhiệt hơn bản thân giải thưởng Cánh diều vàng.

- Quá trình bàn thảo của các giám khảo sau khi xem phim là nhằm bổ sung cho nhau. Cũng có lúc xảy ra tình trạng vị giám khảo nào đó có cảm tình riêng với tác giả nào đó mà tìm cách làm lệch kết quả chấm giải. Chuyện này xảy ra không nhiều nhưng đã có và làm khó cho Ban tổ chức. Nên việc chọn thành viên Ban giám khảo luôn là việc quan trọng và khó khăn.

Giám khảo được mời là những người có kinh nghiệm và uy tín nghề nghiệp. Nhưng trong thực tế, không tránh khỏi có vị do thiên lệch, thiếu vô tư và trách nhiệm, cố ý làm lệch kết quả. Và khi không đạt được ý muốn của mình, họ phản ứng thiếu kiềm chế, phát biểu chủ quan, làm cho sự việc rối lên không đúng với thực tế.

Tìm giám khảo mà không tránh được những vị thiếu vô tư như ông nói đã khó, tìm giám khảo có tầm vượt lên trên đồng nghiệp nhưng vẫn đang làm nghề, để chấm giải chính xác còn khó hơn.

- Số nghệ sĩ đã nghỉ hưu nhưng vẫn còn uy tín trong ngành thì có tầm đấy, nhưng không thể dựa mãi vào họ được, mà phải mời anh em đang làm nghề. Anh em đang làm nghề thì trình độ không đồng đều và chưa nhiều. Ta làm việc phải theo thực tế phù hợp với điều kiện và thực lực đang có. Mong rằng trong tương lai gần sẽ xuất hiện nhiều hơn các nghệ sĩ có tầm, xứng với đòi hỏi to lớn và cấp bách hiện nay.

Giải Cánh diều bị thờ ơ, ai chịu trách nhiệm?

Không thể đùng một cái chuyên nghiệp được ngay, nhưng cũng nên bỏ đi quan niệm Cánh diều vàng cũng chỉ là giải thưởng của một hội nghề nghiệp...

- Do đặc thù riêng, điện ảnh là môn nghệ thuật có tính quần chúng rộng rãi, đặc biệt  đối với giới trẻ. Việc đưa giải thưởng của điện ảnh ra với công chúng là rất cần thiết. Nếu có chỗ nào chưa làm được tốt thì do chưa đủ điều kiện, còn khi đã làm được thì phải cố mà làm với tinh thần trách nhiệm cao để đạt kết quả tốt. Nếu... trốn không làm thì Ban tổ chức sẽ khỏe, nhưng sẽ không thúc đẩy công việc và phong trào chung phát triển được.

Giải thưởng của một bộ môn nghệ thuật được nhiều người quan tâm, nếu nó bị thờ ơ thì người trong cuộc, từ nghệ sĩ đến người quản lý đều phải chịu trách nhiệm chứ?

- Tất nhiên. Tất cả phải cùng chịu trách nhiệm, từ khâu sáng tác đến sản xuất, từ đào tạo đến quản lý. Về giải Cánh diều, tôi được biết là cả ở nhiều vùng xa xôi, nhiều người dân đều biết qua báo chí, truyền hình. Ở thành phố, có thể do có quá nhiều hoạt động giải trí khác nên một bộ phận công chúng ít quan tâm. Nếu các tác phẩm được công chúng quan tâm thì giải thưởng trao cho các tác phẩm ấy cũng sẽ được họ chú ý.

Đúng như ông nói, chất lượng của tác phẩm cộng với việc trao giải chính xác sẽ nâng chất lượng giải thưởng lên. Ngược lại, giải thưởng uy tín hơn sẽ thu hút người làm phim phấn đấu có phim hay để dự. Nhưng chừng... mấy kỳ Cánh diều vàng nữa thì chúng ta làm được điều này?

- Kết quả tại giải Cánh diều là một trong những tiêu chí quan trọng đánh giá sự thăng tiến nghề nghiệp của nghệ sĩ và người làm điện ảnh truyền hình, là một trong những tiêu chuẩn quan trọng để bình chọn các loại danh hiệu nghệ sĩ. Đó cũng là cơ sở để chọn phim đi dự các liên hoan phim và giao lưu điện ảnh trên thế giới. Do đó, trên thực tế, các nghệ sĩ nghiêm túc đều quan tâm đến giải.

Với công chúng, giải Cánh diều là một hoạt động bề nổi, tuyên truyền, thu hút họ đến với điện ảnh nước nhà. Điều kiện để tổ chức giải tốt hơn, thực chất là việc sáng tác - sản xuất phim phải nhiều và tốt hơn, trong đó phải có những tác phẩm xuất sắc, có sức thu hút mạnh mẽ đối với khán giả. Trong điều kiện hiện có, chúng tôi cố gắng hết sức và mong được mọi người ủng hộ, giúp đỡ.

Lễ trao giải năm nay tổ chức tại TP.HCM, thị trường điện ảnh lớn nhất nước, cứ theo quyết tâm của Hội thì giải sẽ thành công hơn những lần trước?

- Nhà nước cấp cho các hội nghệ thuật chuyên ngành mỗi năm trên 400 triệu đồng để làm giải thưởng. Giải thì nhiều nên số tiền thành ra ít. Do đó phải xin thêm tài trợ bên ngoài. Đó cũng là một khó khăn. Năm nay tổ chức tại TP.HCM, chúng tôi sẽ cố gắng thực hiện một lễ trao giải đậm chất điện ảnh, kết cấu nhanh, tận dụng ưu thế của điện ảnh vào chương trình, với mong muốn có thể đem đến cho nghệ sĩ điện ảnh và người yêu phim một buổi tối vui vẻ, bổ ích.

Theo Võ Tiến
(Vietnamnet)