Già hóa dân số và những thách thức (cuối): Phát huy nguồn nhân lực quý giá
GiadinhNet - "Già hóa không phải là gánh nặng mà là một tiến trình tất yếu, là một thành tựu".
Thành tựu và thách thức
Ông Bruce Campbell, Trưởng đại diện Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) tại Việt Nam khẳng định, già hóa dân số phản ánh những thành công trong quá trình phát triển của con người. Hiện tượng già hóa dân số có tác động tới tất cả các khía cạnh của đời sống con người.
Người cao tuổi là nguồn nhân lực quý giá khi bước vào giai đoạn
CNH - HĐH đất nước. Ảnh: Chí Cường |
TS Dương Quốc Trọng, Tổng cục trưởng Tổng cục DS-KHHGĐ cho rằng, với sự phát triển nhanh chóng về kinh tế - xã hội, tuổi thọ người dân được nâng lên, nhiều người sống lâu hơn là điều rất phấn khởi. Nhưng điều đó cũng đặt Việt Nam vào những thách thức to lớn khi chỉ có 6 năm để chuyển từ "cơ cấu dân số trẻ" sang giai đoạn "già hóa dân số". Theo đó, chúng ta chưa có sự chuẩn bị đầy đủ về tư duy, nguồn lực cũng như chính sách, cơ chế và như vậy, sẽ không thể tránh khỏi sự lúng túng trong giai đoạn này nếu không có những giải pháp thích ứng kịp thời. Đặc biệt, cơ cấu dân số già đến sớm khi kinh tế đất nước mới đang trong thời kỳ thoát nghèo đặt ra bài toán khó khăn trong việc đảm bảo an sinh xã hội cho người cao tuổi (NCT).
Số liệu từ Điều tra mức sống hộ gia đình ở Việt Nam (2008) cho thấy, khoảng 43% NCT hiện vẫn đang làm việc. Tỉ lệ NCT ở vùng nông thôn và phụ nữ cao tuổi tham gia vào lực lượng lao động cao hơn đáng kể so với NCT sinh sống tại các khu vực đô thị và nam giới cao tuổi. Hơn 70% NCT nước ta sống ở nông thôn, hầu hết họ đang tự tạo công ăn việc làm trong nông nghiệp với thu nhập thấp và không ổn định.
Ông Phạm Ngọc Trân, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Xã hội - Sức khỏe, TƯ Hội NCT Việt Nam cho biết: Theo điều tra mới nhất của Viện nghiên cứu NCT Việt Nam cuối năm 2009, vẫn còn 1/3 số NCT thuộc diện nghèo và cận nghèo. Số hộ NCT nghèo có tỷ lệ cao tập trung ở các tỉnh miền núi như Lai Châu, Kon Tum, Cao Bằng, Bình Định...
TS Dương Quốc Trọng: Cần tranh thủ, phát huy tiềm năng người cao tuổi. Lâu nay, khi nói về NCT ta thường chú trọng đến việc chăm sóc sức khỏe, nhưng trong giai đoạn tới, theo tôi yếu tố số 1 là phát huy NCT để họ tiếp tục có những đóng góp với đất nước trong điều kiện phù hợp với khả năng, sức khỏe của mình. Đây là nguồn nhân lực quý giá khi chúng ta bước vào giai đoạn CNH,HĐH đất nước - lao động trí tuệ thay cho lao động cơ bắp. Họ sẽ có đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp này. Với NCT có kiến thức, trình độ chúng ta cần phải tranh thủ, phát huy được tiềm năng của họ. Các cụ ta có câu "Khôn đâu kể trẻ, khỏe đâu kể già". Chăm sóc NCT là một chính sách quan trọng mà Đảng và Chính phủ Việt Nam luôn coi trọng trong tất cả các giai đoạn phát triển của đất nước; trong chính sách và các chương trình kinh tế và xã hội của Việt Nam.Trong thời gian tới, khi tỉ lệ NCT ngày càng cao, chúng ta cần tham khảo, học tập kinh nghiệm của những nước đã có kinh nghiệm về vấn đề này. |
Ở những nước có nền kinh tế phát triển, bản thân NCT đã có ý thức và có điều kiện tích lũy từ trẻ. Ví dụ ở Nhật Bản, có một quỹ bảo hiểm cho tuổi già. Những người đến 40 tuổi thì nộp một số tiền vào quỹ để đến 60 tuổi được nhà nước nuôi hoặc tự bản thân gia đình nuôi. Trong khi đó ở Việt Nam, nhất là ở nông thôn, NCT hiện nay chủ yếu đều bước qua khỏi thời kỳ chiến tranh, bao cấp, nên sự tích lũy mới chỉ có ở một bộ phận người dân. Điều chúng ta cần làm là cần nâng cao công tác truyền thông cho NCT, để họ biết được bản thân họ, hiểu được nhu cầu của chính họ. Cần nâng cao trách nhiệm của chính quyền đối với NCT và Hội NCT ở địa phương.
Theo ông Phạm Ngọc Trân, Ủy viên ban thường vụ, Trưởng ban Xã hội - Sức khỏe, TƯ Hội NCT Việt Nam: Thế giới đã coi già hóa dân số là vấn đề toàn cầu và nghiên cứu chung trên toàn thế giới cho thấy NCT ở độ tuổi nào, giai cấp nào, dân tộc nào cũng cần được đáp ứng 5 nhu cầu cơ bản thể hiện qua 5 mặt hoạt động: Tình nghĩa, chăm sóc sức khỏe, nâng cao hiểu biết, NCT mẫu mực và vui chơi giải trí. Theo đó, việc chăm sóc NCT phải đáp ứng được 9 điều cơ bản: Ăn, mặc, ở, đi lại, sức khỏe (đời sống vật chất), học tập, văn hóa, thông tin, giao tiếp (đời sống tinh thần).
Từ năm 2006-2010 đã có Chương trình hành động Quốc gia về NCT Việt Nam. Mong muốn của những người làm trong công tác Người cao tuổi là Chính phủ có Chiến lược Quốc gia hoặc Chương trình mục tiêu Quốc gia về NCT để có thêm nhiều đề án, dự án cho NCT ở Việt Nam. Bên cạnh đó, cần thiết lập các dịch vụ đối với NCT, thể hiện qua nhiều lĩnh vực như y tế, giáo dục, giao thông, tham quan, du lịch, tham gia vui chơi giải trí và đời sống tâm linh.
TS Dương Quốc Trọng cho hay, hiện nay Việt Nam đã có trung tâm chăm sóc NCT có công với đất nước. Cùng đó là một số mô hình xã hội hóa: Con cái có tiền nhưng không có điều kiện chăm sóc gửi bố mẹ vào các trung tâm dưỡng lão. Đây là mô hình còn đang mới mẻ, Hà Nội có trung tâm chăm sóc NCT ở Từ Liêm và ở quận Tây Hồ hoạt động khá tốt. Có một mô hình nữa là trung tâm chăm sóc NCT không nơi nương tựa. Tại các trung tâm này, Nhà nước lo toàn bộ nhưng với chính sách hiện nay đây vẫn là một vấn đề khó khăn.
"Đối với NCT sống tại những vùng còn khó khăn, theo tôi, trong giai đoạn tới cần có chế độ an sinh xã hội cho phù hợp để họ có thể bớt những gánh nặng. Tăng cường việc chăm sóc NCT tại gia đình và cộng đồng" - TS Trọng nói.
“Nên sớm xây dựng chế độ Bảo hiểm chăm sóc tuổi già. Thời gian qua, chính sách xã hội với NCT được cải thiện khá rõ. Tuy nhiên, gần đây khi lạm phát hơn 10% trong 4 tháng qua, thì cuộc sống NCT chắc chắn bị ảnh hưởng khá nhiều.
Có 2 điều cần thiết trong tầm tay mà các cơ quan nhà nước nên thực hiện: 1. Khẩn trương xây dựng Chương trình mục tiêu Quốc gia về chăm sóc sức khỏe tuổi già (hướng dẫn rèn luyện sức khỏe, dinh dưỡng, ăn uống, chăm sóc sức khỏe ban đầu cho NCT). 2. Sớm xây dựng chế độ Bảo hiểm chăm sóc tuổi già - Đó là điều kiện tốt để sau này NCT có thể vào sống ở các Trung tâm chăm sóc NCT mà không lo chi phí”. Ông Nguyễn Văn Tiên
(Phó Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội)
"Chúng tôi mong muốn có sự chỉ đạo, đầu tư kinh phí để nghiên cứu về NCT ở các lĩnh vực như: Lão khoa cơ bản - nghiên cứu về con người, sự phát triển, cơ cấu bệnh tật, quá trình lão hóa của con người; lão khoa lâm sàng - nghiên cứu về bệnh tật; lão khoa xã hội - nghiên cứu tâm lý, sinh lý, giáo dục, truyền thông cho NCT”. Ông Phạm Ngọc Trân
(Trưởng ban Xã hội - Sức khỏe, TƯ Hội Người cao tuổi Việt Nam)
"Việt Nam sẽ bước vào giai đoạn già hóa dân số với một tốc độ nhanh, chính vì thế thời gian để chuẩn bị cho vấn đề này là rất ngắn. Việt Nam rất cần có các chính sách, chiến lược thực tế và phù hợp. Các chính sách và chiến lược này nên được thiết kế và thực hiện dựa trên bằng chứng từ các nghiên cứu về mối tương quan giữa già hóa dân số và tăng trưởng kinh tế cũng như các dịch vụ xã hội, các nhu cầu về an sinh xã hội dành cho người cao tuổi".
Ông Bruce Campbell
(Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam)
"Qua 4 cuộc Tổng điều tra dân số từ 1979 đến nay, Bình Định đều có tỉ lệ già hóa cao hơn bình quân chung của cả nước và có xu hướng tăng lên. Chúng tôi đang tập hợp và phân tích những chỉ số về già hóa dân số ở Bình Định dựa vào các kết quả điều tra. Dự kiến vào tháng 9/2011, Bình Định sẽ tổ chức hội thảo toàn tỉnh nhằm có các đề xuất thiết thực tham mưu cho tỉnh ban hành các chế độ chính sách đối với NCT. Chúng tôi cũng rất mong sự quan tâm và hỗ trợ tích cực của Trung ương giúp Bình Định vượt qua thách thức này".
BS Nguyễn Văn Quang
(Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh Bình Định) |
H.Thư - V.Thu - H.Hạnh
Căng thẳng có ảnh hưởng đến khả năng rụng trứng ở chị em?
Dân số và phát triển - 15 giờ trướcMột trong những nguyên nhân làm chu kỳ kinh nguyệt thay đổi, không đều, kéo dài, chậm rụng trứng là do căng thẳng (stress). Vậy chúng ta hãy xem điều này xảy ra như thế nào?
3 giai đoạn của bệnh nhân sa sút trí tuệ người thân cần biết để chăm sóc
Dân số và phát triển - 1 ngày trướcSa sút trí tuệ là khi bạn dần mất đi các chức năng thần kinh do các bệnh ảnh hưởng tới não bộ. Chứng bệnh này sẽ phát triển theo 3 giai đoạn tệ dần.
Các thuốc điều trị nhiễm độc thai nghén
Dân số và phát triển - 2 ngày trướcNhiễm độc thai nghén có thể xuất hiện vào 3 tháng đầu hoặc 3 tháng cuối của thai kỳ. Nếu không được điều trị, nhiễm độc thai nghén có thể dẫn tới sảy thai, sinh non, sản giật. Những đứa trẻ được sinh ra từ người mẹ bị nhiễm độc thai nghén thường nhẹ cân, chậm phát triển so với tuổi thai và suy thai.
Thuốc điều trị bệnh lậu
Dân số và phát triển - 3 ngày trướcBệnh lậu có thể điều trị được bằng thuốc kháng sinh. Tuy nhiên hiện nay, tình trạng lậu kháng thuốc ngày càng tăng. Do đó cần điều trị theo kháng sinh đồ. Sau khi hết đợt điều trị mà vẫn còn triệu chứng, bệnh nên đến gặp bác sĩ.
Nắng nóng mùa hè làm tăng những nguy cơ sức khỏe gì với mẹ bầu?
Dân số và phát triển - 5 ngày trướcThời tiết mùa hè nóng bức ảnh hưởng nhiều đến phụ nữ mang thai. Quá nóng khi mang thai có thể gây nguy hiểm nghiêm trọng cho sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi.
8 mẹo duy trì sức khỏe âm đạo trong mùa nóng
Dân số và phát triển - 6 ngày trướcDuy trì sức khỏe âm đạo là một phần không thể thiếu để có sức khỏe tổng thể và việc thích ứng với những thay đổi theo mùa có thể giúp ngăn ngừa các vấn đề tiềm ẩn.
Chế độ ăn cho người rối loạn nội tiết tố
Dân số và phát triển - 1 tuần trướcNếu thường xuyên cảm thấy chướng bụng, nôn nao, mệt mỏi, dễ xúc động hoặc đang quá phụ thuộc vào caffeine hay đường, có thể là do rối loạn nội tiết tố. Tham khảo cách cải thiện bằng chế độ ăn uống.
Nỗ lực nâng cao chất lượng dân số vùng đồng bào dân tộc
Dân số và phát triển - 1 tuần trướcGĐXH - Ngành Y tế Quảng Bình đang tập trung triển khai các hoạt động nhằm cải thiện sức khỏe cho đồng bào, nâng cao thể trạng, tầm vóc người dân tộc thiểu số, phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em...
Nam giới có cần vệ sinh vùng kín hàng ngày?
Dân số và phát triển - 1 tuần trướcViệc vệ sinh vùng kín của nam giới hàng ngày là điều cần thiết. Nhưng vệ sinh vùng kín cho nam đúng cách thế nào không hẳn ai cũng biết.
Gửi tinh trùng vào ngân hàng chờ làm bố
Dân số và phát triển - 1 tuần trướcNhiều người đàn ông sợ biến chứng quai bị hay phải điều trị ung thư đã gửi tinh trùng vào ngân hàng, để sau này vẫn có thể thụ tinh trong ống nghiệm để sinh con.
Giao lưu trực tuyến: Chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên và tầm quan trọng của tư vấn khám sức khỏe trước khi kết hôn
Dân số và phát triểnGĐXH - Theo các chuyên gia, sức khỏe sinh sản của vị thành niên, thanh niên được coi là một trong những yếu tố quan trọng có ý nghĩa quyết định đến chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân lực và tương lai của giống nòi.