Phải xoá bỏ mọi sự kỳ thị đối với trẻ có HIV

Đây là lời kể của một trong những trẻ em nhiễm HIV/AIDS trong một cuộc khảo sát về tình hình trẻ em nhiễm/ ảnh hưởng bởi HIV/AIDS, tại Quảng Ninh và An Giang - hai trong số những tỉnh thành có số lượng trẻ em và người nhiễm HIV cao nhất cả nước.

Bà Nguyễn Thị Ánh Nguyệt (Ủy ban DSGĐTE) cho biết, tại thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh, trong số 66 trẻ em nhiễm, mồ côi hoặc sống trong gia đình có người nhiễm HIV thuộc diện khảo sát, số trẻ em bỏ học là 13 em (chiếm 13%), số trẻ em chưa bao giờ đi học là 6 em (chiếm 7%).

Trong số 23 trẻ nhiễm HIV trong độ tuổi đến trường, có đến 39% số trẻ đã bỏ học hoặc chưa bao giờ đi học. Tại huyện Tân Châu, tỉnh An Giang, trong tổng số 12 trẻ có HIV tham gia khảo sát, 4 trẻ ở độ tuổi mẫu giáo đều không đến trường và trong 8 trẻ em ở độ tuổi đi học chỉ có 3 em theo học.

Tình trạng trẻ có HIV hoặc bị ảnh hưởng bởi HIV bỏ học hoặc không được đến trường không chỉ ảnh hưởng đến việc bảo đảm quyền học tập cho trẻ em mà còn thiếu vắng môi trường quản lý, giáo dục các em.

Bên cạnh những nguyên nhân về kinh tế thì nguyên nhân do sự kỳ thị của xã hội, của những người xung quanh và cả việc những người nhiễm HIV/AIDS tự kỳ thị đã dẫn đến tình trạng trẻ không được đến trường.  “Lúc biết ba mẹ em bị bệnh, các bạn trong lớp không chơi với em nữa, vì thế em chán bỏ học luôn” (phỏng vấn sâu trẻ nữ, 16 tuổi,  mồ côi mẹ , bỏ học lớp 8 -huyện Tân Châu - An Giang).

Tại Tân Châu, An Giang, cha mẹ, những người nuôi dưỡng trẻ có HIV khi được hỏi về sự kỳ thị của những người xung quanh đối với con em, họ cũng xác nhận là còn có tình trạng trẻ em có HIV đi học thường chịu áp lực từ phía bạn bè như hiện tượng xa lánh, dè chừng: “Khi cháu đến trường ngồi chung ghế bị bạn bè không dám ngồi gần, không cho đọc truyện chung”...

Bên cạnh việc bị người khác kỳ thị, trẻ nhiễm HIV hoặc có cha mẹ nhiễm HIV cũng tự kỳ thị bản thân, hoặc chính người nuôi dưỡng kỳ thị khiến trẻ bị mất đi cơ hội học tập. Nhiều trẻ nhận biết được bản thân mình nhiễm HIV, như trường hợp của cháu L, nữ 7 tuổi, TX Cẩm Phả, cho rằng mình sẽ bị chết như bố nên buồn rầu, sao nhãng việc học tập không muốn đến lớp học nữa. hay như em nữ 16 tuổi mồ côi cha mẹ do HIV ở huyện Tân Châu – An Giang: “Ở xóm, mọi người đều biết ba mẹ em bị bệnh nên em ngại không dám ra đường chơi, chỉ ngồi trong nhà và cũng không muốn đi học nữa”.

Sự tự kỳ thị đối với trẻ còn phụ thuộc vào sự can thiệp của người nuôi dưỡng. Có những trường hợp chính người nuôi dưỡng hạn chế sự đi lại, học tập của trẻ vì sợ trẻ biết mình có HIV hoặc bị người khác trêu chọc. “Từ khi nó bị bệnh, tôi rất cẩn thận trong việc giao tiếp của cháu. Tôi sợ có người lớn nói, trẻ con biết nó sẽ trêu chọc thằng bé.  Vì thế tôi hạn chế giao tiếp của cháu bằng cách cho cháu nghỉ học, không cho cháu chơi với bạn ở ngoài, chỉ cho cháu chơi trong nhà hoặc kêu một đứa vào nhà chơi với cháu” (phỏng vấn ông ngoại 63 tuổi nuôi dưỡng trẻ mồ côi 11 tuổi huyện Tân Châu, An Giang).

Ngoài ra, sức khoẻ không đảm bảo để theo học cũng là một trong những nguyên nhân khiến trẻ có HIV không có điều kiện để theo học như các trẻ em bình thường khác.

Đại dịch  HIV đã tác động đến cuộc sống của mỗi gia đình, toàn xã hội và hạn chế những cơ hội để phát triển. Hiện tượng một số trẻ em có HIV, bị ảnh hưởng bởi HIV không được đến trường không chỉ khiến các em chịu thiệt thòi mà còn để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng cho toàn xã hội.

Trong bối cảnh của gia đình khó khăn, không được đi học, trẻ em bị hạn chế nhận thức dễ bị rủ rê, lôi kéo vào những việc làm xấu, hay các tệ nạn xã hội ma túy, mại dâm. Bên cạnh đó, khi bị kỳ thị, không được đi học, các em sẽ rất dễ trở nên buồn chán, tự ti, và rất có nguy cơ sẽ trở thành những trẻ lao động sớm, trẻ lang thang, phạm pháp và để lại những hậu quả tiêu cực cho xã hội.      

Chung Nhi