Những phận già bị... bỏ rơi

Về già, cha mẹ thành gánh nặng?

Đi một vòng quanh Trung tâm Bảo trợ xã hội 3 (Ba Vì, Hà Nội), chứng kiến cái nhìn như năn nỉ, cầu xin của những cụ già khiến chúng tôi nghẹn lòng, chùn bước. Đã gần chục năm kể từ ngày vào trại dưỡng lão, cụ Nguyễn Thị Quản vẫn còn nhớ từng ngày vào đây: “Tính đến hôm nay cũng đã 7 năm 5 tháng. Chồng mất sớm, nhà chỉ có đứa cháu gái nhưng không thể nương tựa, bản thân không thể lao động kiếm sống, nên tôi vào trung tâm sống để bớt gánh nặng cho đứa cháu”.

 Khi tôi đề cập chuyện đứa cháu gái đón cụ về phụng dưỡng, cụ lắc đầu: “Về nhà buồn lắm. Tôi ở đây có nhiều bạn vui hơn. Nó cũng thỉnh thoảng đến thăm, còn cho tôi tiền nữa đấy cô ạ!”. Nhưng khi cụ Quản vừa dứt lời thì cụ Nghiêm Thị Minh Hưng, một thành viên trong trại dưỡng lão ngồi bên cạnh khẽ bảo: “Bà ấy nói vậy thôi chứ khi bà ấy nhớ thì gọi điện về. Từ ngày vào đến giờ đã có ai đến thăm đâu. Nó bận gì mà cả năm không vào thăm được một lần”.

Cụ Nghiêm Thị Minh Hưng, 74 tuổi, mắt kém, bị bệnh cột sống, suy tim... năm 1991, cụ ông qua đời. Những tưởng tuổi già sẽ được con cháu chăm sóc, nhưng không ngờ năm 1999, người con trai độc nhất của cụ cũng qua đời vì bị sốt xuất huyết. Năm đó con trai cụ mới 27 tuổi và chưa có gia đình. Sau sự ra đi của hai người thân yêu nhất, cụ Hưng xin vào Trung tâm Bảo trợ xã hội 3. Cụ lại đưa tay quệt những giọt nước chực trào từ khóe mắt đầy dấu chân chim nói: “Giờ tôi còn có các cháu, nhưng không thể cậy nhờ nên vào đây nhờ Nhà nước cưu mang”.

Ở Trung tâm Bảo trợ xã hội 3, hoàn cảnh của cụ bà Trần Thị Y, 80 tuổi, bị mù 2 mắt và điếc nhận được nhiều sự cảm thông của các cán bộ, nhân viên của trung tâm cũng như những người bạn già nhất. Mấy năm nay, cụ Y phải tích cóp từng đồng lương hưu ít ỏi của mình và những món quà gom góp được của các nhà hảo tâm để gửi cho cậu con trai nghiện ngập. Hàng tháng, anh con trai nghiện ngập lại tìm đến trung tâm. Sau khi nhận ít tiền, quà của cụ lại lặng lẽ bỏ đi không hỏi thăm mẹ một lời. Kể với chúng tôi, giọng cụ run run: “Nhà tôi nghèo lắm, ông ấy mất sớm để lại cho tôi đứa con tội lỗi. Tới lúc già, không đi làm được nữa thì vào đây ở cho con đỡ gánh nặng. Nó nghiện thì làm gì có tiền mà nuôi cái thân già này”.

Thỉnh thoảng có đoàn khách hảo tâm đến cho ít kẹo, mọi người lại thấy cụ không dám ăn mà lặng lẽ đi về phía góc giường, dấm dúi nhét vào bọc nilông dưới gối để dành cho con.

 

 
Ngoảnh mặt đi khi được hỏi về con cháu

Ở Trung tâm Bảo trợ xã hội 3, cụ H đã từng xuất hiện trên truyền hình khóc nghẹn ngào kể về sự nhẫn tâm của con gái ruột đã bán đứt căn nhà của cụ, rồi đuổi cụ ra khỏi nhà. Không nơi nương tựa, cụ phải vào đây sống nốt đoạn đời ngắn ngủi còn lại. Bác sĩ Trần Thị Hải, Phó Giám đốc Trung tâm Bảo trợ xã hội 3 nói đó có lẽ là trường hợp duy nhất ở trung tâm có người mẹ công khai thừa nhận việc bị con đối xử tệ bạc. Còn hầu như tất cả các cụ bao giờ cũng lặng thinh hoặc ngoảnh mặt đi khi được hỏi về chuyện con cháu.

Ngay cả cụ H, sau khi bức xúc phát biểu trên truyền hình về sự tàn nhẫn của con, có ai đến hỏi thăm về chuyện cũ, cụ đều lắc đầu bảo thôi đừng nhắc nữa. Một lần, cụ thổ lộ với bác sĩ Hải rằng: “Hổ dữ còn không nỡ ăn thịt con. Dẫu nó có đối xử với tôi tệ bạc như thế nào chăng nữa thì nó cũng là con của mình rứt ruột đẻ ra. Tôi sợ nó không còn mặt mũi nào nhìn mọi người xung quanh nữa. Tôi ân hận lắm”. Và cụ đã không bao giờ nhắc lại câu chuyện đau lòng này cho đến khi xuôi tay nhắm mắt. Lúc sắp qua đời, cụ H còn nắm chặt trong tay tấm ảnh đen trắng nhạt nhòa chụp hình cụ và cô con gái khi còn bé. Lời cuối cùng của cụ với các nhân viên là lời nhắn yêu thương dành cho đứa con bội bạc: “Mẹ thương con lắm, mẹ không trách gì con đâu!”.

Một bi kịch gia đình khác cũng đến với cụ Nguyễn Thị Sửu, 85 tuổi. Mấy năm trước, được Nhà nước đền bù cho căn nhà diện giải tỏa. Vậy nhưng, người cháu duy nhất lẳng lặng bán rồi ra đi, để bà bơ vơ. Cụ Sửu lặn lội đi tìm, mãi mà chẳng thấy đâu. Sức khoẻ yếu, hai mắt bị mờ nên không còn khả năng lao động, lại không còn ai thân thích để nương tựa, cụ được người ta đưa vào trung tâm dưỡng lão. Gần 8 năm sống trong trung tâm, chưa một lần cụ nhận được sự quan tâm của người nhà, ngoài tình cảm của những nhân viên trong trung tâm bảo trợ xã hội này. Cụ Sửu nghẹn ngào: “Tôi chỉ muốn gặp lại đứa cháu hỏi nó một câu - Tại sao lại đối xử với tôi như vậy?”.

 

Trung tâm Bảo trợ xã hội 3 đang chăm sóc 96 cụ già thuộc 2 nhóm đối tượng: Nhóm cụ già cô đơn không nơi nương tựa được chính quyền địa phương gửi và nhóm cụ già vào tự nguyện. Do mới thành lập, nguồn tài trợ từ các cơ sở từ thiện hầu như không có, chi phí phục vụ cho sinh hoạt của các cụ rất hạn hẹp với tiêu chuẩn 300.000 đồng/cụ/tháng. Như vậy, mỗi ngày các cụ có 10.000 đồng tiền ăn chia đều cho 3 bữa.

 

Phương Thuận