Những làng quê không yên ả (3): Nhọc nhằn gánh cả hai vai

Ngoài vấn đề sức khỏe thì khoảng cách thế hệ quá xa khiến cho mối quan hệ "bố mẹ - con cái" bất đắc dĩ này gặp không ít trở ngại.

 

Vừa làm bà, vừa làm mẹ

Đối với bà Nguyễn Thị Nhẫn, ở xã Đông Giang, huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình  thì gánh nặng khi phải chăm sóc hai đứa cháu nội khiến bà kiệt sức. Bà Nhẫn quá yếu khi phải đảm đương vai trò "nội trợ" nhưng dù sao bà vẫn còn con trai làm trụ cột gia đình. Còn trường hợp bà Phạm Thị Nhâm, 70 tuổi ở xóm 10, thị trấn Đông Hưng, tỉnh Thái Bình lại một lúc gánh nhiều vai - vừa là bà, vừa là bố, vừa là mẹ của cháu ngoại. Cháu bà là Bùi Kim Cương, sinh năm 1993, có bố mẹ đi xuất khẩu lao động (XKLĐ) sang Tiệp Khắc năm 1996. Lúc đó, Cương mới hơn 3 tuổi, được bà Nhâm nuôi nấng dạy dỗ cho đến tận bây giờ.

Chồng bà là liệt sĩ Bùi Văn Tuyển, hy sinh ở chiến trường miền Nam năm 1970. "Ngày ông nhà tôi tham gia kháng chiến, chúng tôi mới cưới được 4 tháng. Sau đó chúng tôi chỉ được gặp nhau qua thư từ. Ông nhà tôi muốn đặt tên con là Thương, nhưng bố chồng tôi lại muốn đặt tên cháu là Ngọc. Ngọc là con gái tôi, là mẹ của cháu Cương", bà Nhâm bồi hồi kể lại.

Bà Nhâm là giáo viên, về hưu đúng năm cháu Cương ra đời. Khi Cương được 3 tuổi, vợ chồng chị Ngọc cùng đi XKLĐ sang Tiệp. Mấy năm sau vợ chồng chị Ngọc sinh thêm một cháu nữa rồi định cư  luôn ở đó, còn cháu Cương vẫn ở nhà với bà Nhâm.

Là con trai nên cháu Cương khá nghịch ngợm. Chỉ vào chiếc sẹo trên trán Cương, bà Nhâm nói: "Sẹo này là do cháu đu dây thép, bị ngã phải khâu 6 mũi. Cháu chết hụt mấy lần cô ạ. Năm cháu học lớp 1, tôi chở cháu đi học bằng xe đạp, bị xe công nông kéo lê một đoạn đường may mà không sao. Năm cháu học lớp 6, được bạn chở bằng xe đạp từ trường về nhà, trên đường về bị ngã xe. Bạn của cháu bị gãy chân, còn cháu thì bất tỉnh giữa đường. Những người đi đường tưởng cháu chết rồi nên vội vàng đưa bạn cháu đi cấp cứu trước. Ai ngờ cháu nhà tôi nằm một lúc rồi lồm cồm ngồi dậy, tự đi về nhà...".

 

Bà Nhâm đang kể về những ngày tháng cam go khi cháu Cương nghiện game. Ảnh: L.V

 

Nếu cháu nghiện thì chỉ còn nước… chết!

Hiện nay có khoảng hơn 6 triệu người di cư trong nước, gần chục triệu gia đình thiếu vắng bố hoặc mẹ. Ở những gia đình này, ông bà đảm nhiệm vai trò kép - vừa là ông bà vừa là bố mẹ của trẻ. Khoảng cách thế hệ quá xa giữa ông bà và cháu là một vấn đề nan giải trong giáo dục gia đình.   TS Nguyễn Bá Thịnh - Trung tâm Nghiên cứu Giới, gia đình và môi trường trong phát triển

Việc Cương nghịch ngợm, những tai nạn bất ngờ... đã là những điều khủng khiếp đối với bà Nhâm. Nhưng hồi ức những ngày khó khăn nhất của bà lại là những ngày tháng Cương "bập" vào Internet.  Đó là khi Cương 14 tuổi, học lớp 9, Trường THCS Bắc Đông Quan, thị trấn Đông Hưng, Thái Bình. Vì mê điện tử nên lực học của Cương giảm sút hẳn.

Trước khi Cương vào lớp 10, bà Nhâm mua cho cháu một chiếc xe đạp trị giá 1 triệu đồng. Mấy hôm sau, Cương đi học về rất muộn, bảo mất xe. Một phần vừa tiếc xe, một phần lo cháu nghiện ngập... nên bà Nhâm cứ đi hết tiệm cầm đồ này đến tiệm cầm đồ khác để tìm. Khi tìm được xe trong một quán net, có người nói với bà Nhâm rằng "cháu bà chơi với thằng Bình, thằng này nghiện (nghiện ma túy-PV) rồi", bà Nhâm bủn rủn tay chân. Lúc này, bà chỉ lo Cương bị nghiện, quên mất cả việc đi tìm xe.

Trong đầu bà chỉ nghĩ, nếu Cương nghiện ngập thì bà chỉ còn nước là tự vẫn. Công lao của bà bao nhiêu năm như thế đổ sông đổ biển hết. Cương mà nghiện hút thì bà chẳng còn thiết sống để làm gì nữa.

Được hàng xóm và một bác sĩ làm việc ở BV Đông Hưng tư vấn, giúp đỡ nên bà Nhâm bớt lo đi phần nào. "Nghe mọi người bảo nghiện thì lười tắm nhưng cháu Cương nhà tôi thì không. Cứ cách một ngày cháu lại tắm một lần, kể cả những hôm trời rét cắt da cắt thịt. Tôi đòi lấy nước tiểu của cháu mang đi thử nhưng cháu không cho. May mà cháu không nghiện cô ạ", bà Nhâm kể.

Ngày Cương mới bập vào game, bà Nhâm đã nhờ cô giáo chủ nhiệm, nhờ hàng xóm, nhờ cán bộ UBND thị trấn huyện giúp đỡ khuyên bảo nhưng Cương vẫn không bỏ được chơi game. Bà Nhâm chỉ biết bất lực, đau khổ nói với Cương rằng "cháu có thương bà không?". Lúc vui vẻ thì Cương bảo là có thương. Nhưng phải hôm vừa đi chơi điện tử về là cháu gắt um lên. Không hiếm lần bà Nhâm phải chịu thua, vì bà sợ cháu bà bỏ nhà đi bụi.

"Có những đứa bạn mà Cương đưa về nhà, gia đình có điều kiện hẳn hoi, bố mẹ làm ở ngân hàng mà cũng bị nghiện hút. Có đứa mê chơi game mà không khác gì nghiện ma túy. Không có tiền chơi game là cứ nằm tại quán net, người lúc nào cũng cứ ngẩn ngẩn ngơ ngơ chả khác gì nghiện... Xã hội bây giờ lạ lùng thật", bà Nhâm thắc mắc.

Không biết bám víu vào đâu, bà Nhâm đã "bán" Cương lên chùa để mang lại sự bình an cho đứa cháu của mình. Ngày lo chợ búa cơm nước, theo dõi kiểm soát Cương, đêm về bà Nhâm thắp hương cầu khẩn chồng giúp đỡ bà qua cơn hoạn nạn. Đến bây giờ bà Nhâm vẫn không thể giải thích được là nhờ đâu mà cháu Cương tự động bỏ game khi gần hết học kỳ 1 của năm lớp 11. Cương thì bảo với tôi rằng "lúc đó tự nhiên cháu thấy chán, không muốn chơi nữa" (?!).

Không chỉ bỏ game vào giữa năm học lớp 11 mà vừa qua, Cương đã thi đỗ vào Đại học Nông nghiệp với số điểm khá cao. Tôi mừng cho bà cháu bà Nhâm đã vượt qua được những khó khăn tưởng như không thể vượt qua đó.

Từ đầu năm nay, do khó khăn về tài chính, vợ chồng chị Ngọc đã quyết định về nước. Tâm nguyện nuôi dạy cháu Cương nên người của bà Nhâm cũng đã trở thành hiện thực. Giờ bà chỉ có một mong muốn duy nhất là tìm lại được hài cốt của chồng mình.