Những đứa trẻ bị “chia đôi”

Khi cha mẹ ly hôn, không chỉ người lớn chịu những bất hạnh mà đôi khi chính những đứa trẻ thơ ngây mới là người gánh chịu hậu quả nặng nề nhất nếu như cả cha lẫn mẹ đều chạy theo hạnh phúc của riêng mình.

Khi gia đình chỉ còn một nửa

Ba mẹ của cu Nhơn ly hôn đã hơn 6 năm nay. Nhơn là anh lớn được ở với mẹ, thằng Dũng em nó ở với ba. Nhơn tuy được ở với mẹ nhưng cũng chẳng sung sướng gì bởi mẹ nó tính hay bài bạc, đi sớm về khuya. Một mình nó thường xuyên ở nhà tự lo chuyện ăn uống, giặt quần áo cho cả hai mẹ con. Đi chợ, nấu ăn, tối nhiều khi ngủ một mình nó đều có thể đảm đương được tất mặc dù mới chỉ học hết lớp 7. Ở tuổi đó, nhiều đứa trẻ ở các gia đình bình thường khác chưa biết nấu cơm, dẫu là cơm điện. Thi thoảng Nhơn trốn nhà lên thăm em, có hôm ở lại đến hai ba ngày, bỏ cả học hành. Ba lại bận bịu mấy đứa con nhỏ với người vợ sau nên cũng chẳng hỏi han con cái học hành ra sao. Đến khi mẹ lên kiếm thì ông mới té ngửa là nó trốn học. Thế là hai vợ chồng cũ quay ra cãi nhau ỏm tỏi. Và sau mỗi lần như thế nó lại bị mẹ cho trận đòn nảy lửa.

Là hàng xóm ở gần nhà nên tôi biết cu Nhơn còn chơi thân với một đứa bạn nhỏ khác, tên là Duy Anh - thằng nhỏ có đôi mắt to, buồn như con gái. Hai đứa trẻ đồng cảnh ngộ "cha mẹ ly hôn" nên chúng thân thiết và quấn quýt với nhau lắm. Mỗi khi đến nhà bạn chơi, Duy Anh thường giúp bạn lau nhà, rửa chén. Thằng bé tính lành như con gái vẫn hay tâm sự với tôi: "Mẹ con thường nói đàn ông tóc nhiều khổ, con tóc dày cả đầu thế này nên con không sướng nổi. Ba mẹ con bỏ nhau từ hồi con tí xíu. Ba bỏ đi đâu, lâu rồi con không gặp ba nữa".

Những lần xuống tòa dự các phiên xử ly hôn, không ít lần tôi bắt gặp hình ảnh những đứa con cố bám lấy cha hoặc lấy mẹ vào trong phòng xử án. Đứa lớn tuổi, đã có suy nghĩ thì mặt cúi gằm, xấu hổ. Đứa nhỏ tuổi vẫn chẳng hay biết gì, cứ mè nheo ba mẹ mua cho thứ này thứ khác. Tôi nhớ mãi gương mặt cau có của cô bé chưa đến 8 tuổi nói với mẹ nó khi hai mẹ con vừa mới ra khỏi phòng xử án: "Mẹ khóc cái gì?". Mẹ nó đáp: "Mẹ khóc vì ba không chịu ở với mẹ con mình nữa". Rồi nó động viên mẹ hết sức người lớn: "Mẹ nín đi. Con còn chưa khóc nữa là người lớn như mẹ". Có những đứa bé khi chủ tọa hỏi: "cháu muốn ở với ai", đã khóc òa lên: "cháu muốn ở với cả ba lẫn mẹ".

Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, tình trạng ly hôn giữa các cặp vợ chồng ngày càng cao. Theo thống kê, nội thành TP Hồ Chí Minh, từ năm 2001 đến nay, trung bình cứ hai cặp kết hôn thì có một cặp ly hôn. Ở Bình Định tỷ lệ ly hôn cũng có chiều hướng gia tăng trong những năm gần đây, nhiều nhất là độ tuổi 30 - 50.  Đây cũng là độ tuổi cha mẹ có con là trẻ vị thành niên chiếm tỷ lệ khá cao. Một hội thẩm nhân dân ở TAND thành phố Quy Nhơn cho biết: nguyên nhân chính vẫn là nhậu nhẹt say sưa, rồi ngược đãi vợ con, ngoại tình, vợ chồng không hòa hợp. Người lớn đều có thể tự lo cho bản thân, tội nhất là những đứa trẻ...

Khoảng trống khó lấp

Đối với trẻ sống trong các gia đình ly hôn thường rất mặc cảm trong cuộc sống, ngại tiếp xúc, kín kẽ khi nói về bản thân và gia đình không tròn vẹn của mình. Thanh Phương, giáo viên cấp hai ở trường huyện tâm sự: "Tôi cũng là một đứa trẻ sống trong cảnh nỗi đau chia đôi. Ba mẹ ly hôn từ khi tôi mới học cấp một. Tôi sống với mẹ. Trong suốt những năm đi học tôi không bao giờ mời bạn bè về nhà chơi vì sợ họ biết hoàn cảnh thật của gia đình". Phương yêu một người con trai cùng trường nhưng lại ngại người ấy biết về hoàn cảnh gia đình của mình.

Một cán bộ phụ trách mảng Gia đình xã hội của Hội LHPN tỉnh nhận xét: "Khi cha mẹ ly hôn sẽ có những ảnh hưởng nhất định đến đời sống tâm lý tình cảm của con trẻ. Tuy nhiên ảnh hưởng đến mức nào thì còn tùy thuộc vào cách quan tâm, đối xử của cha mẹ hai bên".

Kết quả những cuộc nghiên cứu về các vấn đề có liên quan đến trẻ em trong gia đình xảy ra tình trạng ly hôn cho thấy khó khăn về tâm lý của trẻ tự dịu đi trong vài năm sau đó. Các khó khăn có thể là cảm giác không được an toàn hay bị bỏ rơi, sự suy nhược hay buồn bã... đều có khả năng chế ngự tinh thần của trẻ; kết quả học tập giảm sút, tính tình thay đổi, đôi khi trẻ chuyển sự thô bạo trong gia đình sang những mối quan hệ xã hội khác. Một số trường hợp nghiên cứu khác cho thấy, nhiều trẻ chọn thái độ của một người trưởng thành sớm. Cảm giác trưởng thành sớm so với tuổi thơ ấu có thể là lý do xung đột ở độ tuổi vị thành niên vì đứa trẻ đã vượt quá giai đoạn và đã đạt được sự tự chủ lớn, trừ phương diện tài chính...

Thực tế cho thấy, sau khi ly hôn nếu như cả cha và mẹ đều có trách nhiệm, quan tâm thăm hỏi, lo lắng cho con cái thường xuyên thì sẽ có những ảnh hưởng tích cực đến sự phát triển của trẻ sau này. Ngược lại, nếu bố và mẹ chỉ biết theo đuổi hạnh phúc riêng mà bỏ rơi con trẻ thì phần hậu quả để lại rất nặng nề, thậm chí nhiều trẻ đã rơi vào trạng thái tâm lý muốn phá phách, trả thù đời để rồi sa ngã vào con đường xấu.

Theo Thanh niên Online