Khoảng lặng... "gia đình số"

Ông bà, cha mẹ cần làm gương cho con trẻ về đạo đức, lối sống, quan hệ tình cảm trên dưới, hướng dẫn chúng cách tiếp cận, sử dụng những phương tiện cá nhân một cách hợp lý

Mươi, mười lăm năm trước đây, cậu con trai chậm có mặt trong bữa ăn, bố mẹ sẽ phái chị gái gõ cửa phòng và gọi: "... ra ăn cơm nhé!". Còn giờ đây, cách xử lý trong không ít gia đình là nhấc điện thoại gọi tới phòng cậu.

Chẳng cần di chuyển, tiện quá. Cậu con trai ngày trước đang cắm đầu đọc tờ báo hay nghe nhạc bằng băng cát-sét, thì những cậu con trai hôm nay có thể đang đọc báo, nhưng cũng có thể tai đeo i-pod, lắc lư theo nhạc, mắt dán vào màn hình vi tính say sưa hóa thân vào một nhân vật nào đó trong "Võ lâm truyền kỳ", "Con đường tơ lụa" hay "Độc bá giang hồ"...

Cô chị gái trước kia nhanh nhảu ra giúp mẹ nấu cơm, dọn bát đũa, gọi em... hôm nay cũng là người chậm trễ. Cô đang bận bịu với mấy cửa sổ chát. Cửa sổ này của cô bạn cùng lớp, cửa sổ này cô lại chát bằng tiếng Anh với cậu bạn người Mỹ quen qua Chatroom... Cửa phòng đóng kín, mỗi người say sưa làm việc riêng, tất nhiên mẹ lại réo gọi bằng máy điện thoại.

Bố là người gương mẫu, năm, bảy phút sau có mặt bên bàn ăn, tay cầm bút từ "chọc chọc" vào chiếc máy điện thoại màn hình cảm ứng. Bố vừa gửi xong vài email cho đối tác. Trong thời gian chờ đợi lũ trẻ, bố tiếp tục tranh thủ gọi cú điện hỏi xem tình hình anh bạn buôn bán cổ phiếu lời lỗ thế nào. Rồi lũ trẻ cũng xuống. Cậu con trai và cô con gái có chuyện muốn nói với bố mẹ.

Trước kia, cô bé, cậu bé ấy sẽ nhanh nhảu hoặc đắn đo đề cập chuyện cần nói tùy thuộc vào nội dung câu chuyện, trong bữa ăn, còn hôm nay, thấy bố đang say sưa trò chuyện điện thoại, các cô bé, cậu bé sẽ lặng thinh, ngước mắt lên chiếc ti vi LCD to tướng treo trên góc phòng ăn theo dõi chương trình truyền hình kỹ thuật số.

Để thông báo với bố mẹ vấn đề cậu sẽ đi dã ngoại hai ngày cùng lớp, cậu bé đã gửi cho hai người một email nội dung rất đầy đủ, ngắn gọn về thời gian, địa điểm, phương tiện di chuyển, lệ phí đóng góp... Cậu biết rằng, chỉ tí nữa thôi, cậu sẽ nhận được Reply của bố mẹ. Cậu muốn trao đổi với cô chị một chút về chuyến đi dã ngoại sắp tới vì chị cậu đã đến nơi này rồi, cậu sẽ nói chuyện qua Chat. Như vậy, cô chị vừa có thể chuyện trò được với cậu em, lại vừa có thể cập nhật tin tức qua các tờ báo trên mạng. Thật là "nhất cử lưỡng tiện".

Chẳng ai có thể chối bỏ được những thành tựu mà khoa học công nghệ mang lại với những tiện nghi phục vụ cuộc sống, sinh hoạt gia đình được "số hóa" tới tận răng. Công nghệ giúp con người trở nên gần gũi nhau hơn, khoảng cách dần trở nên ít ý nghĩa. Ở nửa trái đất bên này, bố mẹ có thể chuyện trò với con, ngắm nhìn con qua voice chat, webcam,... đang ở nửa bên kia trái đất cho thỏa nỗi nhớ mong chứ chẳng phải mỏi mắt trông chờ những bức thư viết tay hay cú điện thoại không hình ảnh như trước kia.

Tiện ích đến vậy nhưng "kỹ thuật số" lại đang khiến khuôn mẫu, nền nếp gia đình thay đổi, biến động. Sống chung dưới một mái nhà nhưng có khi cả ngày chẳng nói với nhau được một câu chuyện có đầu có đuôi, thậm chí một câu đầy đủ chủ - vị.

Bữa cơm gia đình mất dần không khí đầm ấm, chia sẻ với nhau những niềm vui, nỗi buồn một ngày đã qua. Bố mẹ bận tối mắt tối mũi với việc cơ quan, xã hội nên giải quyết vấn đề, trò chuyện với con qua điện thoại, email. Những đứa trẻ lớn lên mất dần khả năng chia sẻ tình cảm bằng ngôn ngữ lời hay ý đẹp mà thay bằng những câu ngắn ngủi, những biểu tượng được lập sẵn trên các chương trình chat, email... Câu chuyện trao đổi giữa hai vợ chồng nhanh đi đến hồi kết thúc bởi cả hai đều muốn trở về với chiếc laptop của mình...

Thật ra, chẳng thể đổ lỗi hay "kết tội" cho khoa học công nghệ, "kỹ thuật số" bởi chính con người đã nghiên cứu khoa học, công nghệ, tạo ra những thiết bị số hóa hiện đại đến mức độ tinh vi kia mà. Điều quan trọng là mỗi chúng ta phải biết nâng niu, trân trọng những giá trị truyền thống tốt đẹp của gia đình để từ đó biết điều chỉnh sở thích, nhu cầu cá nhân, không làm sợi dây tình cảm gia đình bị kéo giãn.