Bạo hành học đường và những nguy hiểm đối với trẻ

GS.TS Nguyễn Ngọc Phú, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Tâm lý - Giáo dục Việt Nam cho biết như vậy.

Trước tình trạng bạo hành học đường diễn ra nghiêm trọng trong thời gian gần đây, sắp tới, Hội Khoa học Tâm lý Giáo dục Việt Nam sẽ tổ chức một hội thảo liên quan đến sức khoẻ tinh thần với sự tham gia của gần 100 nhà khoa học hàng đầu liên quan đến lĩnh vực này.

Trẻ sang chấn tâm lý nếu bị ngược đãi

Câu chuyện đã để lại nhiều bức xúc trong dư luận thời gian qua là việc một học sinh lớp 5 ở Trường Tiểu học An Hiệp 2, huyện Châu Thành, Tỉnh Đồng Tháp trở nên hoảng loạn đến mức không dám đến lớp sau khi bị thầy giáo bắt đem giao cho công an xã ép cung vì bị nghi ngờ lấy 47.800 đồng tiền quỹ lớp. Sau đó, mỗi lần thầy giáo hoặc có người lạ đến nhà, em đều ôm chầm lấy mẹ, khóc nức nở, không thể giao tiếp cùng ai. Gia đình phải cho em nghỉ học và đưa vào bệnh viện tâm thần chữa trị.

Ông Hoàng Gia Trang, Viện Chiến lược và Chương trình giáo dục tiết lộ một con số hết sức đáng lo ngại: Kết quả khảo sát mới đây cho thấy gần 20% số học sinh trong độ tuổi từ 10- 16 gặp vấn đề về sức khỏe tâm thần! Một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng này là do áp lực tâm lý trong học tập với khối lượng kiến thức và bài vở đồ sộ, ngày một khó, áp lực về điểm số, về thi đua, về thành tích... mà nhà trường và gia đình đặt lên vai các em.

Một nghiên cứu khác cũng của Viện này tại TP. Hồ Chí Minh cho thấy, không ít học sinh bị sang chấn tâm lý do bị thầy cô quát mắng! Tình trạng “sợ thầy cô một phép” đã trở thành hết sức phổ biến, đôi khi khiến các em làm theo lời thầy cô như một cái máy, mà trong thâm tâm không hiểu mình đang làm gì. Những trục trặc trong quan hệ với thầy cô khiến phần lớn các em rơi vào tình trạng lo âu, khủng hoảng.

Theo GS. TS Nguyễn Ngọc Phú, trên thế giới hiện có khoảng 37% trẻ em bị bệnh tâm thần. Ở Việt Nam, con số này cũng tương tự mà nguyên nhân chủ yếu là do áp lực học tập và tình trạng giáo viên bạo hành học sinh cả về thể xác lẫn tinh thần.

Tình trạng bạo lực học đường dẫn đến những tổn hại tinh thần cho học sinh. Trước mắt, việc sử dụng vũ lực trong nhà trường sẽ gây cho học sinh sự hoảng loạn suốt một thời gian dài. Khi học sinh - đặc biệt là học sinh tiểu học - sợ hãi thì sẽ bị ảnh hưởng đến khả năng tư duy, suy nghĩ của trẻ.

Từ một học sinh ngoan, nếu bị giáo viên bạo hành trong nhiều ngày, có em sẽ trở thành nên hư hỏng, lầm lì, cục cằn vì luôn phải nghĩ cách đối phó và dối trá. Đối với những em bị sang chấn tâm lý nặng, nếu không được chữa trị kịp thời thì sẽ mắc bệnh tâm thần.

Nguyên nhân bạo bệnh học đường

Tôi nghĩ, có tình trạng này là do một phần môi trường học đường của chúng ta đã bị ảnh hưởng bởi những gì phức tạp đang diễn ra hàng ngày trong xã hội: tình trạng bạo lực, trên phim ảnh, báo chí và các phương tiện truyền thông khác”. GS Phú đã nhận xét như vậy khi được hỏi vì sao có tình trạng bạo hành tràn lan như hiện nay.

Ngoài ảnh hưởng của văn hoá bạo lực, sự xáo trộn trong đời sống tinh thần cũng dẫn đến những hệ lụy đáng tiếc nói trên. GS Phú giải thích, con người vốn có một đời sống tinh thần ổn định. Nhưng nếu có một yếu tố nào đó trong cuộc sống bị xáo trộn, con người sẽ mất thăng bằng và rơi vào trạng thái không kiểm soát nổi, nhất là đối với những đứa trẻ với tâm hồn trắng trong và dễ tổn thương.

Tất nhiên, người giáo viên cũng không nằm ngoài quy luật này. Hiện tại, giáo viên của chúng ta đang phải chịu nhiều áp lực trong mưu sinh, phải đối mặt với vô vàn khó khăn, phải tìm cách để sống bởi trên thực tế chẳng thể sống được chỉ bằng đồng lương cơ bản. Không ít thầy cô giáo thú nhận rằng, những lúc đứng trên bục giảng, tâm hồn họ vẫn “treo ngược” với “cơm áo gạo tiền”, vẫn vật vã nghĩ cách cải thiện cuộc sống.

Những giáo viên đó thường có sức chịu đựng kém, lại cũng dễ tổn thương, dễ nổi giận, dễ thất vọng, vì thế khi gặp những học sinh vô lễ với mình, mọi ức chế lập tức bùng phát và xung đột xảy ra. Thông thường thì sau đó, người chịu hậu quả nặng nề hơn cả chính là học sinh!

Cần có giải pháp từ khâu tuyển dụng giáo viên

Hiện nay, ở một số nước trên thế giới, tiêu chuẩn tuyển giáo viên khá khắt khe. Ngoài việc phải đáp ứng chiều cao chuẩn, giáo viên phải trải qua một đợt thi trắc nghiệm mức độ chịu đựng tâm lý đủ để kiềm chế và có cách ứng xử khi có những xung đột hay mâu thuẫn xảy ra. Ở Việt Nam chúng ta, vấn đề này chưa được quan tâm đúng mức.

Thế nên theo ông Phú, có thể sẽ vẫn còn tiếp diễn cảnh vì thiếu kiềm chế, vì muốn “khẳng định uy quyền” của mình, giáo viên sẵn sàng vung tay tát học sinh, nhiếc móc, bạo hành tinh thần lẫn thể xác học sinh...

Bộ Giáo dục & Đào tạo cũng như các đơn vị vẫn biết rất rõ điều này, và chắc chắn là biết trước cả khi báo chí vào cuộc, nhưng vẫn loay hoay, chưa tìm ra được cách xử lý nào mang tính đồng bộ và triệt để.

Mỹ Hà