39 văn phòng công chứng tư ở Hà Nội hoạt động theo Luật Công chứng: Bức xúc chuyện “con đẻ - con nuôi”

 

Hà Nội hiện có 9 phòng công chứng (nhà nước) và 39 VPCC tư, chủ yếu tập trung ở các quận nội thành như Đống Đa, Hoàn Kiếm, Cầu Giấy... trong khi có những vùng hoàn toàn “trắng” VPCC như huyện Sóc Sơn, Mỹ Đức, Phú Xuyên, Ba Vì... Phó giám đốc Sở Tư pháp Trương Thị Nga khẳng định: “Hiện Sở đang soạn thảo đề án Phát triển tổ chức hành nghề công chứng tại Hà Nội, sẽ không có chuyện một quận tập trung đến 7 - 8 VPCC trong khi nhiều nơi khác không có nổi một VPCC. Đề án này sẽ khoanh vùng VPCC thành bản đồ phân bổ đều đặn trên các quận, huyện”.

 

Văn phòng công chứng tư ra đời đã giải quyết được tình trạng quá tải của các Phòng công chứng nhà nước.

Thực tế, VPCC ra đời đã giải quyết được tình trạng quá tải của các phòng công chứng Nhà nước, chỉ tính ở 19/39 VPCC trong vòng 6 tháng lại đây đã công chứng được tới hơn 15.301 hợp đồng, tổng số tiền lệ phí đã thu được gần 5 tỷ đồng. Tuy nhiên, qua gần 9 tháng đi vào hoạt động, mô hình này cũng nảy sinh không ít bất cập.

 

Đại diện VPCC Đống Đa cho rằng, do một công chứng viên không đủ tiềm lực tài chính để mở văn phòng nên thường kết hợp với một vài cổ đông khác góp vốn chung (hoạt động theo mô hình doanh nghiệp tư nhân) nên rất dễ xuất hiện mâu thuẫn. Có những hợp đồng cổ đông yêu cầu công chứng viên ký nhưng do thấy không đúng pháp luật nên công chứng viên không chịu ký; việc chia lợi nhuận cũng xuất hiện mâu thuẫn giữa người làm chuyên môn và người bỏ tiền đầu tư. Trưởng VPCC Đống Đa cho rằng, Sở Tư pháp nên khuyến khích thúc đẩy chuyển đổi sang mô hình VPCC hợp danh (hiện có 4/39 VPCC theo loại hình này).

Nhiều ý kiến còn cho rằng, hiện các phòng công chứng (nhà nước) vẫn được hưởng những “đặc quyền, đặc lợi” mà VPCC (tư) không có. Ông Nguyễn Việt Phương (PGĐ điều hành VPCC Hồng Hà) cho rằng: “Cùng là công chứng viên, cùng do Bộ trưởng Bộ Tư pháp bổ nhiệm, cùng hoạt động công chứng giao dịch như nhau nhưng nếu phòng công chứng có sai sót thì Nhà nước chịu, còn ở VPCC, công chứng viên hoặc Trưởng đại diện VPCC đó phải chịu trách nhiệm”.

 

Ông Phương còn dẫn chứng rằng, nếu công chứng viên của phòng công chứng có sai sót thì cũng chỉ bị phạt hành chính hoặc chuyển công tác là cùng; trong khi đó công chứng viên ở VPCC phải trực tiếp bỏ tiền ra bồi thường hoặc thậm chí bị truy cứu trách nhiệm hình sự. “Lẽ ra phải có cơ chế để chịu trách nhiệm như nhau, chứ không thể có sự phân biệt như vậy”, ông Phương nêu ý kiến.

Không chỉ bức xúc về sự phân biệt kiểu “con đẻ, con nuôi” trong việc chịu trách nhiệm mà ngay cả vấn đề bảo hiểm cũng trong tình trạng tương tự. Có những VPCC mời bảo hiểm đến tận văn phòng làm việc và “hứa” 100% hồ sơ được công chứng đều không có sai phạm nhằm đảm bảo độ rủi ro thấp cho phía bảo hiểm, nhưng chờ đến 3 tháng nay vẫn không thấy “tăm hơi” bảo hiểm đâu cả.

 

Thực tế, Luật Bảo hiểm đã quy định rõ về bảo hiểm nghề nghiệp nhưng nhiều ý kiến cho rằng bảo hiểm nghề nghiệp cho công chứng viên lại mơ hồ, khó xác định rủi ro cho nghề công chứng... Tuy nhiên, ông Phạm Thanh Cao (Trưởng phòng Hỗ trợ Tư pháp, Sở Tư pháp) khẳng định, việc mua bảo hiểm không chỉ là quyền mà còn là nghĩa vụ. Như vậy, việc Bảo hiểm Hà Nội “cố tình” không cho công chứng viên mua bảo hiểm nghề nghiệp, không những đi ngược lại chủ trương của Luật Bảo hiểm mà còn gây không ít khó khăn cho việc phát triển công chứng trên diện rộng.

 

PGĐ Sở Tư pháp Trương Thị Nga thừa nhận, việc mua bảo hiểm nghề nghiệp công chứng đang vướng ở chỗ phía bảo hiểm sợ rủi ro. “Sắp tới chúng tôi sẽ làm việc với bên Tổng công ty Bảo hiểm để giải quyết vấn đề này”, bà Nga khẳng định.

Cũng tại buổi làm việc ngày 28/5, phần lớn đại diện các VPCC đều nêu bức xúc về tình trạng “ém” thông tin nên xảy ra trường hợp một hồ sơ được công chứng ở hai văn phòng, một ngôi nhà được chủ nhà công chứng rồi lừa bán cho hai người... Thực tế, có những thông báo từ phía cơ quan nhà nước chỉ được gửi đến 9 phòng công chứng, 9 phòng này cũng “ỉm” luôn, không hề có thông tin trao đổi với các văn phòng khác.

Ông Nguyễn Tú (Trưởng VPCC Nguyễn Tú) kiến nghị: “9 phòng công chứng và 39 VPCC phải liên kết thành một mạng với nhau mới hiệu quả, tránh chồng chéo. Nếu có một bộ máy sinh ra để làm việc đó hiệu quả thì chúng tôi sẵn sàng đóng góp”.

 

Theo các VPCC, ngay khi có một “sàn” công chứng, tất cả các hoạt động, các hồ sơ công chứng, đề nghị công chứng sẽ được “đẩy” lên, khi nhận một hồ sơ được đề nghị công chứng, VPCC chỉ cần vào mạng nội bộ đó là biết ngay hồ sơ đó được công chứng ở văn phòng nào chưa, đang vướng mắc khâu nào... “Nếu các văn phòng có nhu cầu, sau này sẽ cử bộ phận hỗ trợ tư pháp giúp làm đầu mối liên lạc, phối hợp giữa các VPCC, các phòng công chứng. Tới đây sẽ đề nghị các VPCC và các phòng công chứng ngồi lại với nhau để tìm hướng liên kết”, bà Trương Thị Nga khẳng định.