Dự kiến trình Quốc hội Luật Dân số vào năm 2014: Luật sẽ giải quyết được các vấn đề mới phát sinh

Dân số nước ta bước vào giai đoạn chuyển đổi nhân khẩu học chưa từng có trong lịch sử: Giai đoạn chuyển từ mức sinh cao sang mức sinh thấp; từ mô hình sinh sớm sang mô hình sinh muộn; từ mức chết cao sang mức chết thấp (đặc biệt là mức chết trẻ em); từ cơ cấu dân số trẻ sang giai đoạn già hóa dân số; từ cơ cấu dân số phụ thuộc sang cơ cấu dân số vàng.

Bên cạnh đó, theo TS Dương Quốc Trọng- Tổng cục trưởng Tổng cục DS-KHHGĐ, chất lượng dân số nước ta hiện thấp, chưa thể đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. “Trong tương lai, chúng ta không thể cạnh tranh mãi với các nước bằng một nguồn nhân công rẻ mạt được. Muốn “đi tắt đón đầu” buộc chúng ta phải nâng cao chất lượng dân số, do đó, đây là nhiệm vụ hàng đầu trong Chiến lược DS-SKSS giai đoạn 2011-2020 mà Thủ tướng Chính phủ đã nêu ra...” – Tổng cục trưởng nhấn mạnh.

Ngay cả vấn đề kiểm soát quy mô dân số hiện nay, chúng ta cũng gặp phải những thách thức không nhỏ. Từ năm 2006 đến nay, chúng ta luôn đạt mức sinh thay thế. Tuy nhiên có sự khác biệt rất lớn giữa các vùng miền và các tỉnh, thành phố. Hiện nay, Bộ Y tế, cụ thể là Tổng cục DS-KHHGĐ được giao nhiệm vụ quản lý nhà nước về 3 lĩnh vực là quy mô, cơ cấu và chất lượng dân số. Tuy nhiên trong lĩnh vực quản lý Nhà nước còn 2 lĩnh vực là phân bố dân số, quản lý dân cư. Cùng với quá trình CNH-HĐH, di cư và đô thị hóa – vấn đề tất yếu xảy ra trong quá trình phát triển – diễn ra ngày càng mạnh mẽ, ồ ạt, nhanh chóng với cường độ lớn; Tuy nhiên hiện chưa một bộ, ngành nào cụ thể quản lý về vấn đề này.

Dẫn chứng về vấn đề này, Tổng cục trưởng Dương Quốc Trọng phân tích: Kết quả Tổng điều tra dân số 2009 cho thấy: Mặc dù có 5 tỉnh tỷ suất sinh thô còn khá cao nhưng tốc độ tăng dân số lại thấp, chứng tỏ có sự xuất cư rất lớn ở các địa phương này. Hoặc có những nơi có lực hút nhân lực rất lớn như Bình Dương, sau 10 năm, dân số tăng gấp đôi với tỷ lệ tăng dân số là 7,3%...

TS Dương Quốc Trọng cho rằng, thực trạng quản lý dân cư của Việt Nam hiện đang rất phân tán. Nhiều ngành cùng tham gia (công an, hộ tịch, tư pháp, thậm chí các ngành đoàn thể khác), nhưng không có một ngành nào chuyên trách. Do vậy, theo TS Dương Quốc Trọng, dữ liệu dân cư không thống nhất. Hiện nay, ngành Dân số cả nước vẫn có cơ sở dữ liệu dân cư có từ trước Tổng điều tra dân số 2009. “Sau khi đối chiếu, số liệu chỉ chênh trên dưới 1%. Chúng tôi tự hào vì kho dữ liệu này” – TS Trọng phấn khởi.