Đoàn nạn nhân chất độc da cam/dioxin: Kỳ vọng đòi công lý

Nhân dân quốc tế ủng hộ mạnh mẽ

* Những người dân VN, nhân dân quốc tế ủng hộ vụ kiện đòi công lý này đều đang mong chờ vào kết quả thắng cho phía VN. Ông nhận định như thế nào về khả năng thành công của đoàn VN trong phiên tranh tụng ngày 18/6 tới?

Ngay khi bắt đầu theo đuổi vụ kiện này, chúng tôi cũng đã thấy không dễ dàng chút nào. Có thể nói rằng có rất nhiều khó khăn cho đoàn VN, vì chúng ta lại kiện các công ty hóa chất của Mỹ ngay tại tòa án Mỹ. Vụ kiện này ai thắng - ai thua lại phụ thuộc nhiều vào vị thẩm phán quyết định. Vị thẩm phán này là người Mỹ, nên việc bênh vực các công ty hóa chất Mỹ là có thể xảy ra.

Mặc dù nhiều khó khăn như vậy, nhưng chúng ta tin vào lẽ phải, tin vào sự thật sẽ chiến thắng. Vì cả thế giới hiểu rằng: Chúng ta đòi công lý là hoàn toàn chính đáng, và những điều mà chất độc da cam/doxin gây ra cho con người là có thật. Thêm nữa, lần này đoàn VN được nhân dân Mỹ, Cựu chiến binh Mỹ ủng hộ nhiều hơn khi họ đã biết hết sự thật về vấn đề da cam/dioxin ở VN. Chính họ sẽ tạo ra một áp lực hơn buộc thẩm phán Mỹ phải xét xử theo công lý.

Đặc biệt, đoàn đi lần này có nạn nhân Nguyễn Mười, con trai một cựu chiến binh thuộc quân đội chế độ Sài Gòn cũ. Như vậy, phía VN khẳng định: Không chỉ đòi công lý cho các nạn nhân phía ta mà cả phía bên đối kháng (trong chiến tranh cũ) cũng được chăm lo. Điều này, càng tăng thêm sự ủng hộ từ chính cộng đồng người Việt ở Mỹ. 

Không thể chối bỏ trách nhiệm

* Như vậy, đợt tranh tụng lần này phía đoàn VN ngoài việc thêm nhiều bằng chứng chứng minh, còn có sự ủng hộ từ nhiều phía của cộng đồng quốc tế?

Lần này chúng ta được ủng hộ mạnh mẽ hơn. Ngoài các Tổ chức như: Chiến tranh giúp đỡ và có trách nhiệm đối với nạn nhân chất độc da cam, Tổ chức các Cựu chiến binh Mỹ và hòa bình, Quỹ Hòa giải và Phát triển đã tích cực ủng hộ phía VN từ những ngày đầu khởi kiện, thì thời gian này, đoàn VN đón nhận được sự ủng hộ từ người dân trên thế giới ngày càng nhiều. Thông tin từ phía đoàn VN sang Mỹ, ngay khi đến sân bay cũng đã chứng minh điều đó. Không ngờ lại có nhiều tổ chức, nhiều người dân Mỹ ra đón đoàn nồng hậu đến như vậy.

Khoảng hơn một năm gần đây, rất nhiều tờ báo lớn như Bưu điện Washington (Washington Post), Hội chợ phồn hoa (Vanity Fair), Tạp chí Khoa học (Sciensece)... đã viết những bài lên tiếng về sự thật về chất độc da cam ở VN. Mới đây, Quỹ Ford ở VN có động thái đã tiến hành điều tra giúp đỡ nạn nhân chất độc da cam ở VN. Hay Chính phủ Mỹ vừa quyết định bỏ ra khoản tiền 400 ngàn USD tiến hành tẩy độc chất dioxin tại Đà Nẵng. Những điều này cho thấy, vụ kiện chúng ta đang theo đuổi đã bắt đầu phát huy hiệu quả và các công ty hóa chất Mỹ không thể trốn tránh trách nhiệm được nữa.

* Ngay từ năm 1979, một nhóm các Cựu chiến binh Mỹ đã tiến hành khởi kiện các Công ty hóa chất Mỹ và đã chiến thắng bằng sự đền bù tiền từ phía các công ty hóa chất này. Như vậy, sự việc chất độc dioxin ảnh hưởng đến sức khỏe con người đã được thừa nhận. Sao họ còn chưa thừa nhận điều này đối với các Cựu chiến binh ở VN?

Vụ kiện của các Cựu chiến binh Mỹ đối với các công ty hóa chất Mỹ được giải quyết bằng thỏa thuận. Các công ty Mỹ đồng ý bỏ ra 180 triệu USD, để trợ cấp cho nhóm các Cựu chiến binh Mỹ tham gia kiện lúc đó. Chúng ta chưa được đền bù giống như các Cựu chiến binh Mỹ, vì phiên tòa sơ thẩm (năm 2005) Chánh án phiên tòa lúc đó đã bác bỏ vụ kiện vì lý do chất độc da cam không... độc. Lần này, các luật sư Mỹ đại diện phía VN đã tìm đủ 3 bằng chứng chứng minh, đây là chất độc.

Tại phiên tranh tụng lần này, Hội Cựu chiến binh Mỹ vì hòa bình và Trung tâm về quyền hiến định (bảo vệ công dân về các quyền trong hiến pháp) sẽ phát biểu ủng hộ nạn nhân VN. Luật sư mỗi bên sẽ được có 45 phút để bảo vệ lý lẽ của mình. Đây cũng sẽ là một cuộc đấu trí căng thẳng.

Ngoài tranh tụng tại phiên tòa, đoàn sẽ có các buổi diễn thuyết, gặp gỡ các chính khách, nghị sĩ, người dân Mỹ sống ở các thành phố San Francisco, New York, Washington, Chicago, Los Angeles. Chuyến đi sẽ kéo dài 20 ngày.

Cũng rất trùng hợp là trong ngày 18/6 tới, cũng tại tòa án xử vụ kiện của VN này sẽ diễn ra song song với vụ kiện khác của một nhóm Cựu chiến binh Mỹ, đã từng tham chiến tại chiến trường VN và một số chiến trường khác kiện các công ty hóa chất Mỹ. Đây cũng sẽ là một lợi thế cho đoàn VN trong thời điểm này.

* Nhóm luật sư người Mỹ bảo vệ quyền lợi cho đoàn VN nhận định thế nào về phiên tranh tụng ngày 18/6 tới?

Họ còn lạc quan hơn phía VN. Trước khi đoàn lên đường sang Mỹ, đoàn luật sư người Mỹ này đã sang VN rất nhiều lần để thu thập thêm bằng chứng, tiếp xúc và ghi ý kiến của các nạn nhân. Những luật sư Mỹ cũng hứa, sẽ theo đuổi vụ kiện này cùng VN đến cùng.

* Tâm tư của ông lúc này thế nào?

Hàng ngày, tôi vẫn nhận được tin tức từ thành viên trong đoàn từ Mỹ gửi về. Tôi đang kỳ vọng vào những bằng chứng mới phía VN đưa ra tại phiên tranh tụng. Mong đoàn VN chiến thắng trong phiên tranh tụng này. Sự thật và công lý sẽ thắng, những kẻ có trách nhiệm phải chịu trách nhiệm và đền bù.

* Xin cảm ơn ông!

Vân Khánh (thực hiện)

Tiến trình vụ kiện
(Nguồn: VnExpress)