Dân số VN sau 25 năm đổi mới: Cách mạng trong lĩnh vực sinh sản
GiadinhNet - 25 năm qua, Việt Nam không chỉ quyết liệt đổi mới chính sách kinh tế và thu được những thành tựu to lớn trong lĩnh vực này mà còn quyết liệt trong chính sách dân số.
Đổi mới kinh tế, đẩy mạnh KHHGĐ thúc đẩy phát triển bền vững
25 năm qua, Việt Nam không chỉ quyết liệt đổi mới chính sách kinh tế và thu được những thành tựu to lớn trong lĩnh vực này mà còn quyết liệt trong chính sách dân số.
Nghị quyết Hội nghị lần thứ 4 - Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa VII) đã chỉ rõ: "Sự gia tăng dân số quá nhanh là một trong những nguyên nhân quan trọng cản trở tốc độ phát triển kinh tế - xã hội, gây khó khăn lớn cho việc cải thiện đời sống, hạn chế điều kiện phát triển về trí tuệ, văn hóa và thể lực của giống nòi. Nếu xu hướng này cứ tiếp tục diễn ra thì trong tương lai không xa, đất nước sẽ đứng trước những khó khăn rất lớn, thậm chí những nguy cơ về nhiều mặt".
Kết quả của Chương trình DS-KHHGĐ trong những năm qua đã tác động to lớn đến tăng trưởng kinh tế, tiến bộ xã hội và bảo vệ môi trường. Trong ảnh: Cán bộ dân số huyện Hoài Nhơn (Bình Định) truyền thông KHHGĐ cho ngư dân trong khuôn khổ Đề án 52).
Ảnh: Dương Ngọc |
Đóng góp to lớn của việc giảm mức sinh
Mục tiêu kinh tế cốt lõi ở các nước nghèo là nâng cao tốc độ tăng tổng sản phẩm trong nước (GDP) bình quân đầu người để nhanh chóng cải thiện đời sống nhân dân. Ở Việt Nam, mức sinh giảm đã đóng góp to lớn vào việc thực hiện mục tiêu này.
Sau 20 năm (1990 - 2010), GDP đã gấp 4,12 lần nhưng quy mô dân số chỉ tăng 1,32 lần, nên GDP bình quân đầu người tăng 3,12 lần. Nếu duy trì mức sinh như năm 1989 thì dân số năm 2010 sẽ là 104,4 triệu người, do đó GDP bình quân đầu người chỉ tăng 2,57 lần. Như vậy, kết quả Chương trình Mục tiêu Quốc gia trong 20 năm qua đã trực tiếp làm tăng GDP bình quân đầu người tới khoảng 2,8% mỗi năm. Rõ ràng cùng với đổi mới kinh tế, những nỗ lực KHHGĐ đã góp phần đáng kể đưa nước ta thoát khỏi tình trạng đói nghèo và trở thành nước có thu nhập trung bình.
Mức sinh giảm nên số dân trong độ tuổi học phổ thông giảm. Kết quả là từ năm 2001 đến 2010, số học sinh phổ thông giảm ở tất cả các cấp và tổng số giảm là 3.062,8 ngàn.
Mức sinh giảm không chỉ tạo ra khả năng tiết kiệm nhân lực, vật lực, tài lực mà còn góp phần tháo gỡ sức ép về dân số đối với ngành giáo dục, tạo điều kiện thu hẹp quy mô để nâng cao chất lượng giống nòi. Hơn nữa, do chỉ có 2 con nên các gia đình có thể tạo mọi điều kiện tốt nhất có thể để chăm lo cho con cái học hành.
Kết quả là tỷ lệ nữ sinh trong các trường phổ thông cũng như trong các trường trung học chuyên nghiệp, cao đẳng và đại học đã tương đương với học sinh nam. Bình đẳng giới trong giáo dục là cơ sở vững chắc để phụ nữ nâng cao năng lực và thực hiện bình đẳng toàn diện và đầy đủ.
Mức sinh giảm ngăn chặn đà giảm sâu một số chỉ tiêu về tài nguyên, môi trường. Rừng có ý nghĩa lớn đối với phát triển bền vững nhưng rừng của nước ta đã bị suy giảm nghiêm trọng. Từ năm 1943 đến năm 1990 diện tích rừng bình quân đầu người ở nước ta giảm từ 0,64 ha/người xuống 0,14 ha/người. Tuy nhiên, 20 năm trở lại đây, tỷ lệ tăng dân số giảm xuống đồng thời đẩy mạnh việc trồng rừng nên chỉ tiêu này tại các thời điểm 1995 và 2009 vẫn giữ được ở mức 0,13 ha/người.
Như vậy, có thể khẳng định: Kết quả của Chương trình DS-KHHGĐ trong những năm qua đã tác động toàn diện, to lớn đến tăng trưởng kinh tế, tiến bộ xã hội và bảo vệ môi trường- tức là góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước.
Hiệu quả ấn tượng của việc thực hiện Chương trình Mục tiêu Quốc gia về dân số - Nếu mỗi lớp học có 35 học sinh, mỗi phòng học, học 2 ca thì đã có thể tiết kiệm khoảng 43.754 phòng học. - Bình quân 18 học sinh có 1 giáo viên dạy trực tiếp (như năm học 2010-2011) thì đã có thể tiết kiệm hơn 17 vạn giáo viên phổ thông. - Giả sử bình quân lương của giáo viên phổ thông là 3.000.000 đồng/người /tháng thì một năm Nhà nước tiết kiệm 6.120 tỷ đồng. Trong khi đó, kinh phí dành cho Chương trình mục tiêu Quốc gia trong suốt 20 năm qua chỉ là 8.400 tỷ. |
Trong khi đó 70% dân số nước ta ở nông thôn, hơn một nửa lao động làm nông nghiệp- tức là cơ sở kinh tế - xã hội của nhu cầu nhiều con vẫn còn nguyên giá trị, khả năng tiềm ẩn bùng nổ dân số vẫn khá lớn, không thể chủ quan buông lỏng quản lý.
Tuy mức sinh của Việt Nam đã giảm nhưng rất khác nhau giữa các tỉnh, các vùng. Sự mất cân đối giới tính ở trẻ em và trẻ sơ sinh có dấu hiệu nghiêm trọng và ngày càng tăng. Năm 2010, trong số trẻ em được sinh ra, cứ 100 bé gái sinh, tương ứng lại có tới 111,2 bé trai. Hậu quả dân số, xã hội của tình trạng này là không nhỏ.
Dân số nước ta phân bố không đều, các luồng vốn đầu tư tập trung vào Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Hồng. Biến đổi khí hậu và mực nước biển dâng cũng khác nhau giữa các địa phương nên di dân tự do diễn ra ngày càng mạnh mẽ. Số người di cư ngày càng tăng và đã tăng 50% trong 10 năm trở lại đây. Tình trạng này đã góp phần đẩy nhanh tốc độ đô thị hóa.
Những hiện tượng này đang tác động mạnh đến sự phát triển của cả nơi "xuất cư" và nơi "nhập cư". Quản lý các dòng di cư dường như vẫn còn yếu ngay ở khâu cơ bản nhất: Nắm được số liệu! Ở các tỉnh có số người nhập cư nhiều, cuộc Tổng điều tra Dân số và nhà ở năm 2009 cho thấy có sự "vênh lớn" giữa số liệu tổng điều tra dân số với số liệu của cơ quan chức năng trước đó.
Chất lượng dân số của chúng ta tăng lên nhưng chưa cao. Chỉ số phát triển con người (HDI) theo cách tính mới của Liên Hợp Quốc chỉ đạt 0,496 vào năm 1990, tăng lên 0,597 năm 2000 và 0,656 năm 2010. Việt Nam đã được xếp vào loại có HDI trung bình nhưng vẫn xếp thứ 92 trong số 136 nước so sánh. Để thoát khỏi "bẫy thu nhập trung bình" thì giải pháp nâng cao chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân lực mang tính quyết định.
Mỗi năm, có thêm khoảng 8.000 trẻ sinh ra mắc bệnh tan máu bẩm sinh
Dân số và phát triển - 9 giờ trướcGĐXH - Bệnh tan máu bẩm sinh (hay còn gọi bệnh Thalassemia) là một bệnh di truyền – bẩm sinh, có đặc điểm là gây tan máu nhiều và thường xuyên dẫn đến thiếu máu mãn tính.
Hương Khê phát động chiến dịch chăm sóc SKSS/KHHGĐ năm 2024
Dân số và phát triển - 17 giờ trướcGĐXH - Sáng ngày 6/5, tại Trạm y tế xã Hương Trạch, Trung tâm y tế huyện Hương Khê, Hà Tĩnh phối hợp với UBND xã, Trạm y tế tổ chức Lễ phát động Chiến dịch truyền thông, cung cấp dịch vụ chăm sóc SKSS/KHHGĐ, khám sàng lọc chăm sóc sức khỏe cho người dân và nâng cao chất lượng dân số năm 2024.
Nghệ An tuyên truyền hưởng ứng ngày Thalassemia thế giới
Dân số và phát triển - 1 ngày trướcGĐXH - Ngày Thalassemia thế giới được tổ chức hàng năm vào ngày 8/5, giúp những người mắc bệnh này sống khỏe mạnh hơn, lâu hơn và hiệu quả hơn. Thông qua ngày Thalassemia người bệnh chia sẻ kiến thức, trao đổi thông tin, tổ chức các hoạt động nâng cao nhận thức có mục tiêu và giáo dục chất lượng về bệnh Thalassemia.
7 dấu hiệu phụ nữ bước vào thời kỳ tiền mãn kinh
Dân số và phát triển - 3 ngày trướcthời kỳ tiền mãn kinh của phụ nữ (quá trình chuyển sang mãn kinh) thường bắt đầu ở độ tuổi 40. Giai đoạn này có thể bắt đầu ở bất kỳ thời điểm nào từ cuối độ tuổi 30 đến 50 và kéo dài trung bình 4 năm, thậm chí kéo dài đến 8 năm.
Cách xử lý khi bị dị ứng bao cao su
Dân số và phát triển - 3 ngày trướcNghe có vẻ rất hiếm gặp nhưng trên thực tế có một số người bị dị ứng khi sử dụng bao cao su. Vậy thực chất hiện tượng này là gì và cách xử lý như thế nào?
Thừa Thiên Huế tuyên truyền hưởng ứng ngày Thalassemia thế giới
Dân số và phát triển - 4 ngày trướcGĐXH - Theo Chi cục Dân số tỉnh Thừa Thiên Huế, tuyên truyền, giáo dục thay đổi hành vi, góp phần nâng cao ý thức và trách nhiệm của mỗi cá nhân trong việc thực hiện tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh, tật trước sinh và sơ sinh…giúp phát hiện và điều trị sớm bệnh tan máu bẩm sinh.
Cách xác định bạn có nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung không?
Dân số và phát triển - 4 ngày trướcUng thư cổ tử cung là loại ung thư phổ biến nhất gây tử vong ở phụ nữ.
Một số bài thuốc quý trị chứng hay cáu giận
Dân số và phát triển - 5 ngày trướcSKĐS - Cáu giận là cảm xúc mà hầu như ai cũng có nhưng có một số người đặc biệt hay cáu giận hơn so với người khác. Thực ra, hay cáu giận cũng là biểu hiện bệnh lý và có thể điều trị được.
Bí quyết giúp phụ nữ tuổi 50 giảm cân và các triệu chứng mãn kinh
Dân số và phát triển - 6 ngày trướcMãn kinh là một giai đoạn tự nhiên trong cuộc đời, thường ảnh hưởng đến phụ nữ trong độ tuổi từ 45 – 55, có thể gây tăng cân và các triệu chứng khó chịu khác.
Người bị loãng xương có nên tập thể dục?
Dân số và phát triển - 1 tuần trướcLoãng xương được đặc trưng bởi sự mất canxi trong xương, khiến xương dễ bị gãy. Tập thể dục thường xuyên làm giảm tỷ lệ mất xương và bảo tồn mô xương, giảm nguy cơ gãy xương và té ngã…
7 dấu hiệu phụ nữ bước vào thời kỳ tiền mãn kinh
Dân số và phát triểnthời kỳ tiền mãn kinh của phụ nữ (quá trình chuyển sang mãn kinh) thường bắt đầu ở độ tuổi 40. Giai đoạn này có thể bắt đầu ở bất kỳ thời điểm nào từ cuối độ tuổi 30 đến 50 và kéo dài trung bình 4 năm, thậm chí kéo dài đến 8 năm.