3 kỹ năng giáo dục trí tuệ trẻ từ 0 đến 6 tuổi
Giáo dục qua thị giác là dùng các hình ảnh trực quan sinh động để trẻ quan sát. Giáo dục qua thính giác là cho bé nghe âm thanh vui tươi. Giáo dục qua hành vi là cho con bắt chước những hành động của cha mẹ.
Giáo sư - tiến sĩ Vũ Gia Hiền, cố vấn chuyên môn Hội quán các bà mẹ TP HCM ví trí não của trẻ thuở ban đầu như miếng bọt biển thấm hút mọi thứ xung quanh, như chiếc đĩa CD lần đầu thu tín hiệu. Vì vậy, cha mẹ hoặc người nuôi dạy cần phải có kỹ năng phát các tín hiệu tốt lành, có tính nhân văn để bé tiếp nhận. Để làm được điều ấy phụ thuộc vào tình yêu thương thật sự dành cho trẻ, chứ không phải là trình độ học thức của người nuôi dạy. "Chỉ những ai học làm người suốt đời mới có thể có kỹ năng giáo dục rèn luyện trẻ nên người", theo ông Hiền.
Ở độ tuổi từ 0 đến 6, trẻ chưa biết biểu lộ mong muốn bằng hành vi nên người lớn thường cho rằng bé không biết gì. Thực ra, theo nghiên cứu, ở giai đoạn này trẻ tiếp nhận mọi thứ rất nhạy, vì thế bé rất cần một môi trường trí tuệ trung thực, trong sáng để phát triển lành mạnh.
Về điểm này giáo sư Gia Hiền cho rằng, chính lối sống trung thực, trong sáng, tử tế của những người xung quanh là cơ sở để giáo dục đứa trẻ nên người. Xuất phát từ quan niệm đó, người xưa thường không cho kẻ lạ hoặc người không đáng tin cậy thăm trẻ sơ sinh. Thậm chí nhiều gia đình không cho người lạ vào phòng bé trong tháng đầu tiên và kiêng kỵ việc khen nịnh trẻ trong vòng một năm. Bởi, họ cho rằng “vía dữ” có thể ảnh hưởng tiêu cực đến trẻ. Quan niệm về vía dữ ấy nghe có vẻ duy tâm nhưng theo các nhà nghiên cứu, trẻ nhỏ có thể nhận tín hiệu qua sóng não, nên tâm lý của người lớn có thể tác động đến bé. Theo đó, người có tâm xấu sẽ tạo ra sóng dữ; trái lại, người có tâm tốt sẽ tạo ra sóng lành.
Trí của mỗi đứa trẻ khác nhau. Cho đến nay, người ta chưa thể giải thích năng khiếu của con người ở đâu mà có, và đâu là nguyên nhân khiến trí của người này khác người kia. Nhiều cha mẹ thấy con của người khác tài giỏi nên cũng ao ước con mình tài giỏi như thế. Họ tìm mọi cách để rèn luyện con mình cho bằng con người ta mà không nhận ra việc nhồi nhét ấy chẳng những không mang lại hiệu quả mà còn làm cản trở sự phát triển tâm sinh lý bình thường của trẻ.
Về vấn đề này, giáo sư Gia Hiền có lời khuyên: "Điều quan trọng là hãy dạy trẻ nên người, còn tài thì tùy thuộc vào trí của trẻ. Trước hết, cần dạy cách làm người và ứng xử trong việc làm người đối với từng trẻ một. Sau đó, cung cấp thông tin, tín hiệu phù hợp với khả năng tiếp nhận của trẻ, đồng thời theo dõi xem phần giáo dục nào có thể biến thành trí tuệ để điều chỉnh kỹ năng giáo dục trẻ hợp lý và hiệu quả".
Về cơ bản, trí tuệ của một con người được phân làm 3 cấp độ:
Cấp độ 1: Hiểu sự vật từ đơn giản đến phức tạp, có ngôn ngữ (có chữ), biết kỹ năng sống và lao động.
Cấp độ 2: Phát hiện ra các mối liên hệ của con người trong xã hội, tìm ra các mối liên hệ và phát triển của sự vật (đồ dùng, dụng cụ học tập…). Từ đó tạo ra nhận thức chủ quan mà thành trí tuệ cá nhân, thành kết quả lao động, sáng tạo, phát triển cuộc sống và xã hội.
Cấp độ 3: Đỉnh cao của trí tuệ là khả năng thấu hiểu giá trị làm người, giá trị vạn vật, biến hiểu biết thành trí thức, kết hợp được cảm xúc và trí tuệ trong sáng tạo, có thể sáng tạo ra khoa học kỹ thuật, làm cho sự vật có ý nghĩa đối với đời sống con người, làm cho đời sống con người đạt tới chân-thiện–mỹ.
Các bậc phụ huynh có thể vận dụng tri thức "Ba cấp độ trí tuệ" trên để giáo dục trẻ về cách làm người và làm việc. Ba cấp độ trí tuệ phổ biến này không tách rời nhau và việc dạy trẻ chứa cả ba cấp độ ấy từ thấp đến cao. Theo đúc kết của các nhà tâm lý, tương ứng với 3 cấp độ trí tuệ có 3 kỹ năng giáo dục trí tuệ cho trẻ mà cha mẹ có thể vận dụng như sau:
- Kỹ năng giáo dục qua thị giác: Là dùng các hình ảnh trực quan sinh động để trẻ quan sát. Phụ huynh có thể dán hoặc treo những bức tranh đẹp, ảnh đẹp hoặc bình hoa, tượng thiên thần, con vật đẹp để thu hút sự chú ý của trẻ.
- Kỹ năng giáo dục qua thính giác: Cho bé trẻ nghe các âm thanh được chọn lọc và có tính giáo dục, nói chuyện nhẹ nhàng với trẻ, kể truyện cổ tích, cho bé nghe những bản nhạc êm dịu, hát ru ngủ, hát cho trẻ nghe bằng giọng điệu vui nhộn, dí dỏm…
- Kỹ năng giáo dục qua hành vi: Trẻ bắt chước hành động của người lớn rất giỏi. Vì thế cha mẹ có thể tập cho bé cử động chân tay hoặc múa những động tác đơn giản. Kỹ năng giáo dục qua hành vi này có sự kết hợp của kỹ năng giáo dục qua thị giác và thính giác. Cha mẹ cần tác động để trẻ không chỉ hiểu mà phải thực hiện được các hành vi được dạy và rèn luyện.
'Phát điên' vì mẹ vợ thường xuyên đến chơi rồi cằn nhằn, soi mói, con rể làm 1 việc khiến bà khiếp đảm
Gia đình - 8 phút trướcGĐXH - "Tôi không bao giờ được nghỉ ngơi khi mẹ vợ thường xuyên cằn nhằn, soi mói và không có được sự riêng tư cho mình".
Tuyệt chiêu khiến chồng không bao giờ tơ tưởng đến người thứ 3
Chuyện vợ chồng - 5 giờ trướcBỏ túi 5 tuyệt chiêu này, các ông chồng không bao giờ có thể nghĩ về người thứ ba.
Lây nhiễm ngoại tình
Chuyện vợ chồng - 8 giờ trướcGĐXH - Sự tiếp xúc với sự không chung thủy có thể thuyết phục não bộ một người bình thường hóa hành vi đó và khiến bạn ít coi trọng sự chung thủy, mong muốn có đối tác thay thế.
Cặp vợ chồng bạo lực trả thù nhau đáng sợ khiến cảnh sát vào cuộc điều tra
Chuyện vợ chồng - 11 giờ trướcLý do cô vợ Trung Quốc dội nước sôi vào chồng được cho là để trả thù vì xin tiền mua nhà cho em trai không được, diễn biến phức tạp sau đó khiến cảnh sát vào cuộc.
Bị con dâu chê bai việc trông cháu, bố chồng quát lên: 'Tôi đã nhịn cô rất lâu rồi'
Gia đình - 12 giờ trướcGĐXH - Cãi nhau với bố chồng về vấn đề chăm sóc trẻ nhỏ, cô con dâu tuyên bố: 'Bố trông con cũng chẳng yên tâm. Con của con, con sẽ tự mình chăm sóc'.
Bạn sẽ không biết được cảm xúc thật của 6 cung hoàng đạo nam này khi tiếp xúc
Gia đình - 12 giờ trướcGĐXH - Có những chàng trai bề ngoài luôn tỏ ra cực bình thản, vô sự nhưng lại giấu trong lòng những xúc cảm vô cùng "dậy sóng".
Trẻ em Việt được dùng điện thoại sớm 4 năm so với thế giới: Tỷ phú Bill Gates khẳng định đây mới là độ tuổi an toàn nhất để trẻ sử dụng smartphone
Nuôi dạy con - 23 giờ trướcTrung bình cứ 9 tuổi, trẻ em Việt Nam được sở hữu điện thoại di động, trong khi độ tuổi tương tự trên thế giới là 13.
7 việc làm của cha mẹ hôm nay sẽ khiến con có một tương lai thất bại
Nuôi dạy con - 1 ngày trướcGĐXH - Cha mẹ đang dọn sẵn sự thất bại cho con nếu vẫn đang nuôi dạy con theo cách này.
Cuộc sống của mỹ nhân Hà Nội U40 từng "đổi đời" nhờ một bức ảnh: Lấy chồng doanh nhân, nhan sắc luôn ở top đầu
Gia đình - 1 ngày trướcBạn còn nhớ người đẹp đình đám một thời này chứ?
Phụ nữ sinh tháng này có số làm mệnh phụ phu nhân, lấy chồng giàu có
Gia đình - 1 ngày trướcGĐXH - 5 cung hoàng đạo nữ này sinh ra đã có số kết hôn với người giàu sang, cả đời ăn sung mặc sướng.
Đi hơn nghìn km đến thăm con gái lấy chồng xa, thái độ của con rể khiến người bố bỏ về luôn
Chuyện vợ chồngGĐXH - Lúc rời đi cũng không ai chào hỏi, đưa tiễn khiến người bố cảm thấy lạnh lẽo, đau buồn.