Hà Nội
23°C / 22-25°C

Uống thuốc sai giờ, thuốc lành thành độc

Thứ sáu, 13:24 28/05/2010 | Sống khỏe

Khi gặp những tai biến do dùng thuốc, nhiều người hay có thói quen đổ lỗi do thuốc kém chất lượng hoặc dùng sai thuốc, ít ai nghĩ đến chuyện đã uống thuốc không đúng giờ giấc. Ngay cả khi có chỉ định của dược sĩ thì nhiều người cũng không mấy bận tâm.

“Dùng thuốc đúng lúc tác dụng sẽ tốt nhất. Trái lại, dùng không đúng thì không những không làm khỏi bệnh mà có khi có hại vì làm rối loạn thêm cấu trúc sinh học theo thời gian của cơ thể”.

Một thứ thuốc đưa vào cơ thể, hiệu lực của nó tuỳ thuộc vào nhiều yếu tố, nhưng chủ yếu là do tính dung nạp (nói theo dân dã là tính “hạp” hay “chịu”) của cơ thể đối với thuốc và sự chuyển hoá thuốc trong cơ thể, đưa đến tác dụng.
Về tính dung nạp thuốc: tức là sức chịu đựng của cơ thể đối với thuốc, nếu cơ thể không dung nạp thuốc tốt thì thuốc sẽ có tác dụng xấu, thậm chí có thể gây độc. Nhiều nghiên cứu cho thấy tính dung nạp thuốc của cơ thể cũng biến đổi theo chu kỳ tương ứng với chu kỳ sinh học trong cơ thể có liên quan.
 
Thí dụ chu kỳ sinh học của sự tiết adrenalin nội sinh là đạt mức tối đa vào lúc chín giờ sáng trong ngày, nếu tiêm thuốc adrenalin vào thời điểm này hoàn toàn không có lợi vì cơ thể đã có sẵn adrenalin. Hay như người ta đã nghiên cứu cho thấy độc tính của thuốc chống ung thư 5-Fluoruracil nếu tiêm vào buổi sáng sẽ mạnh gấp đôi so với buổi chiều, tức là sự chịu đựng của cơ thể đối với thuốc chống ung thư này tốt hơn vào buổi chiều.

Về chuyển hoá thuốc: nhiều thuốc nếu được cơ thể chuyển hoá nhanh, tác dụng sẽ mạnh nhưng ngắn. Còn chuyển hoá quá chậm, tác dụng sẽ yếu và kéo dài. Không kể có trường hợp chuyển hoá chậm có thể tích luỹ lại trong cơ thể gây ngộ độc. Qua nghiên cứu người ta nhận thấy sự chuyển hoá thuốc không phải lúc nào cũng giống nhau mà có sự thay đổi theo chu kỳ hàng ngày, lý do là sự chuyển hoá thuốc tuỳ thuộc vào hoạt động của các enzyme, gọi là enzyme chuyển hoá thuốc. Bản thân các enzyme hoạt động theo chu kỳ và cả hệ nội tiết có ảnh hưởng nhiều đến điều hoà các enzyme cũng hoạt động theo chu kỳ.

Như vậy, rõ ràng là tác dụng của thuốc có tuỳ thuộc vào yếu tố thời gian. Dùng thuốc đúng lúc thì tác dụng sẽ tốt nhất. Dùng thuốc không đúng lúc không những không làm khỏi bệnh mà có khi có hại vì làm rối loạn thêm cấu trúc sinh học theo thời gian của cơ thể.
 
Ảnh minh họa.
 
Dùng thuốc phải đúng chỉ định

Cho tới nay, có nhiều thuốc được nghiên cứu để chọn thời điểm cho thuốc tối ưu trong ngày. Thí dụ như thuốc loại glucocorticoid được dùng trị hen suyễn thì có khuyến cáo nên dùng vào buổi sáng. Thậm chí để hạn chế tác dụng phụ nguy hiểm của glucocorticoid, có khi phải uống thuốc cách ngày, tức hai ngày dùng thuốc một lần. Trái lại, thuốc theophyllin thì khuyến cáo nên dùng vào chiều tối.

Đặc biệt đối với thuốc trị ung thư là thuốc có độc tính, khai thác hiện tượng cơ thể nhạy cảm với thuốc không đồng đều trong ngày, các nhà khoa học hiện cũng đang tìm cách nâng cao hiệu quả điều trị, bảo đảm người bệnh vẫn chịu đựng được những thuốc có độc tính cao. Nói cách khác, nếu chọn được thời điểm cho thuốc tối ưu thì có thể giảm được sự độc hại mà không cần phải giảm liều thuốc. Thậm chí, người ta còn hy vọng rồi đây sẽ sử dụng được tất cả những chất trước đây dùng trị ung thư nhưng sau đó phải loại bỏ vì quá độc.

Đối với người sử dụng thuốc, nên lưu ý dùng thuốc theo đúng chỉ định của thầy thuốc hoặc theo đúng bản hướng dẫn sử dụng. Không những theo đúng loại mà còn theo đúng cách uống, đặc biệt theo đúng số lần và theo đúng thời điểm dùng thuốc trong ngày.

Theo SGTT
hoaianh
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Bức tranh toàn cảnh và xu hướng của thị trường dược phẩm toàn cầu

Bức tranh toàn cảnh và xu hướng của thị trường dược phẩm toàn cầu

Y tế - 9 giờ trước

Thị trường dược phẩm có liên quan chặt chẽ đến sức khoẻ và chất lượng cuộc sống của con người. Cùng tìm hiểu bức tranh toàn cảnh và những xu hướng mới nổi của thị trường dược phẩm toàn cầu.

8 người trong một gia đình nhập viện nghi do ăn phải nấm độc

8 người trong một gia đình nhập viện nghi do ăn phải nấm độc

Y tế - 9 giờ trước

GĐXH - Sau ăn nấm khoảng 2 tiếng, bốn cháu nhỏ từ 4-7 tuổi có biểu hiện buồn nôn, nôn nhiều lần, kèm theo đau bụng, đau đầu, chóng mặt...

7 thực phẩm có lợi cho sức khỏe phụ nữ mãn kinh

7 thực phẩm có lợi cho sức khỏe phụ nữ mãn kinh

Sống khỏe - 10 giờ trước

Mãn kinh là thời kỳ diễn ra nhiều thay đổi về thể chất và tâm sinh lý của phụ nữ. Giai đoạn này chị em cần chú ý điều chỉnh lối sống và chế độ dinh dưỡng phù hợp để cải thiện những vấn đề sức khỏe thường gặp sau mãn kinh.

9h ngày 15/5, Họp báo công bố Lễ trao danh hiệu 'Ngôi sao thuốc Việt' lần thứ 2

9h ngày 15/5, Họp báo công bố Lễ trao danh hiệu 'Ngôi sao thuốc Việt' lần thứ 2

Sống khỏe - 12 giờ trước

GĐXH - Theo Ban Tổ chức, đã có hàng trăm doanh nghiệp và sản phẩm thuốc nộp hồ sơ đăng ký tham gia bình chọn danh hiệu “Ngôi sao thuốc Việt” lần thứ 2.

3 khung giờ ăn vào sẽ khiến cân nặng của bạn tăng vù vù, ai muốn giảm cân nên tránh!

3 khung giờ ăn vào sẽ khiến cân nặng của bạn tăng vù vù, ai muốn giảm cân nên tránh!

Sống khỏe - 13 giờ trước

GĐXH - Để việc ăn kiêng để giảm cân hiệu quả, bạn không chỉ phải kiểm soát về loại thức ăn, lượng đồ ăn, cách ăn mà còn là cả thời gian ăn.

5 loại thịt cung cấp protein tốt cho việc giảm cân

5 loại thịt cung cấp protein tốt cho việc giảm cân

Sống khỏe - 13 giờ trước

Có nhiều người đã lựa chọn ăn chay để giữ sức khỏe và giảm cân. Tuy nhiên, thịt không chỉ có lợi cho sức khỏe mà còn là sự bổ sung tuyệt vời cho kế hoạch giảm cân.

Quy chế bình chọn danh hiệu 'Ngôi sao thuốc Việt' lần thứ 2

Quy chế bình chọn danh hiệu 'Ngôi sao thuốc Việt' lần thứ 2

Sống khỏe - 15 giờ trước

GĐXH – Các doanh nghiệp tham gia bình chọn danh hiệu “Ngôi sao thuốc Việt” lần thứ 2 phải đáp ứng các yêu cầu, tiêu chí khắt khe mà Ban Tổ chức đưa ra.

Bảo đảm người dân được tiếp cận thuốc kịp thời, có chất lượng, an toàn và chi phí hợp lý

Bảo đảm người dân được tiếp cận thuốc kịp thời, có chất lượng, an toàn và chi phí hợp lý

Y tế - 15 giờ trước

Chiến lược quốc gia phát triển ngành dược Việt Nam giai đoạn đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045 nhấn mạnh đến phát triển công nghiệp dược, dược liệu sản xuất trong nước đạt trình độ cao hướng tới sản xuất thuốc biệt dược gốc, thuốc có dạng bào chế mới, hiện đại, thuốc sinh học...

Những triệu chứng của bệnh tay chân miệng ở trẻ

Những triệu chứng của bệnh tay chân miệng ở trẻ

Sống khỏe - 16 giờ trước

Tay chân miệng là một bệnh truyền nhiễm do virus gây ra, thường gặp ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi. Vậy những triệu chứng tay chân miệng ở trẻ như thế nào?

Giải thưởng "Ngôi sao thuốc Việt": Vinh danh những doanh nghiệp sản xuất thuốc trong nước có nhiều sản phẩm chất lượng, hiệu quả

Giải thưởng "Ngôi sao thuốc Việt": Vinh danh những doanh nghiệp sản xuất thuốc trong nước có nhiều sản phẩm chất lượng, hiệu quả

Sống khỏe - 17 giờ trước

GĐXH – Các chuyên gia nhận định, “Ngôi sao thuốc Việt” không chỉ là một danh hiệu cao quý mà còn là một tầm vóc mới của doanh nghiệp và sản phẩm thuốc Việt trong khát vọng vươn cao, vươn xa, đưa ngành Dược Việt Nam bước ra thế giới.

Top