Giáo sư Hà Minh Đức và tình yêu với Hà Nội
GiadinhNet - Sinh sống và học tập ở Hà Nội từ năm 20 tuổi, với 60 năm trải nghiệm, GS Hà Minh Đức đã dung nạp cho mình một "gia sản giàu có" kiến thức và sự hiểu biết về Hà Nội. Với gần 300 trang sách, “Hà Nội – Gặp gỡ với nụ cười” - như đánh giá của nhà thơ Hữu Thỉnh: "Phải dụng công và phải giàu tiềm lực lắm mới có thể viết được như vậy".
Hà Nội đẹp còn bởi nụ cười
Tập bút ký là những câu chuyện về Hà Nội được GS Hà Minh Đức viết chủ yếu trong giai đoạn từ 1954 đến 1986. Có một số bài viết mới hoàn thành gần đây, nhưng không nhiều. Có vẻ như ông muốn giữ cho mình một Hà Nội nguyên sơ và hào hoa thuở trước nhiều hơn là sự tráng lệ của hiện tại. Là người đã trải qua nhiều thăng trầm và gian nan, nhưng GS Hà Minh Đức đã giữ cho mình góc nhìn đẹp đẽ và lãng mạn như vậy về Hà Nội. "Ta hãy nghe người Pháp nói đến Paris, người Paris nói lên được sự yêu quý ấy đến mức nào. Chúng ta cũng có một Hà Nội với nhiều vẻ đẹp, vì Hà Nội đẹp thật (chúng ta chỉ cần tìm những vẻ đẹp đó ra) và cũng vì chúng ta yêu mến Hà Nội, tấm lòng của người Hà Nội cũng như người Paris yêu mến Paris... Hà Nội có một sức quyến rũ với người ở nơi khác".
Có người sống nhiều đời ở Thủ đô, thân thuộc đến từng chân tơ kẽ tóc, nhưng rồi cũng khó gọi tình yêu đó thành con chữ. Vậy mà, GS Hà Minh Đức lại "cụ thể hóa" những cảm xúc cá nhân thành hơn 40 bài viết sinh động (gồm cả ký và thơ), mà cũng chỉ là một phần trong "kho tàng độ sồ" của trải nghiệm 60 năm qua.
Để có những chất liệu sống động ấy, ông đã phải "chăm chú học tập, tìm hiểu, ghi chép cảnh đời qua năm tháng với niềm say mê trong những trang viết chân thực, ân tình". Khi bộc lộ, khi thầm thì kín đáo, khi là những tư liệu khảo cứu, nhưng đều xuất phát từ sự nặng lòng với mảnh đất này. Ông bảo, "Là một thầy giáo sống và làm việc lâu năm ở Hà Nội, tôi trân trọng những giá trị lịch sử, văn hóa của Hà Nội. Tôi yêu Hà Nội từ con người trung thực, hào hoa đến thiên nhiên tươi đẹp". Và vì yêu nên "Hà Nội cần có thêm những bài ca, trang thơ và những áng văn xuôi hay, cảm động và ám ảnh người đọc". Sau những "Hà Nội 36 phố phường" (Thạch Lam), “Sống mãi với Thủ đô” (Nguyễn Huy Tưởng), “Hà Nội ta đánh Mỹ giỏi” (Nguyễn Tuân)... giờ đây, những ai yêu mảnh đất ngàn năm văn hiến này có thêm "Hà Nội - Gặp gỡ với nụ cười" như một tư liệu đẹp để tìm hiểu và yêu.
Bút pháp của nhà báo và sự tinh tường của nhà văn hóa
Nhìn vào các "danh mục" bài viết cũng đủ thấy sự đa dạng và hiểu biết của tác giả. Những chủ đề quen như Văn Miếu, về mùa hoa sấu rụng, về Hồ Tây, hồ Gươm, hồ Bảy Mẫu... được viết chân thực, không đánh bóng hay tô vẽ. "Giữa Hà Nội có nhiều hồ đẹp như những tấm gương nước trong lòng thành phố, hồ Gươm, hồ Thiền Quang, hồ Bảy Mẫu, hồ Tây, từng ấy gương nước đã đủ tự hào về lộc của trời đất trao cho thành phố. Những hồ đẹp có các hàng cây xanh ven hồ làm cho Thủ đô thêm lộng lẫy và con người hào hoa và lãng mạn".
Dường như ông muốn ghi lại "những thước phim bằng chữ" về Hà Nội, để lưu giữ, để nó chỉ bị "biến đổi" ở thực tại - qua thời gian- chứ không mất đi trong những trang sách: "Hà Nội trong chiến tranh nhưng vẫn có không khí thanh bình. Những viên đá trắng vẫn được lát dưới lòng đường phân ranh giới cho người đi lại. Hoa vẫn được chăm sóc nở đẹp trong công viên. Khi có còi báo động, tất cả lại chuẩn bị sẵn sàng trách nhiệm của mỗi người...". Một Hà Nội trong rối ren của thời chiến tranh nhưng vẫn trật tự đáng kinh ngạc: "Xếp hàng thời bao cấp là quy tắc, thông lệ và đạo đức" (Hà Nội - Bản hùng ca thời chống Mỹ cứu nước), hẳn sẽ khiến người đọc không khỏi suy ngẫm và cảm phục về Hà Nội đã qua.
Nói đến Hà Nội, không thể thiếu sắc màu ẩm thực. Dù tác giả chỉ điểm xuyết, nhưng thật trùng hợp và thú vị khi câu chuyện về nước mắm trong tập bút ký được gắn với sự "nóng hổi" của hiện tại. Ông bảo, ẩm thực Hà Nội trong mắt người nước ngoài chính là quà bánh bán rong và nước mắm, linh hồn của ẩm thực Việt... "Bếp trưởng khách sạn Sofitel, ông Cornou đã chỉ ra nhiều ưu điểm của nước mắm. Nước mắm tự nó không phải là một thứ thức ăn, mà là loại thực phẩm "mình vì mọi người", giúp các loại thức ăn khác tôn vinh thêm vẻ đẹp. Thịt lợn luộc chấm nước mắm ngon, bánh cuốn nóng cũng cần có nước mắm ngon, thật đậm đà, thú vị. Tài nghệ của các bà nội trợ thường được thử thách qua các món nước chấm. Pha nước chấm hỏng là làm hỏng bữa ăn ngon. Nước mắm ngon là thành phần chủ chốt của gia vị nước chấm" (Tìm thương hiệu cho ẩm thực Hà Nội).
Khi cầm trên tay tập bản thảo từ tay GS Hà Minh Đức, nhà thơ Hữu Thỉnh đã vô cùng cảm động vì được Giáo sư tin cậy chọn là người đọc đầu tiên và "được tiếp cận với hơi ấm một tâm hồn đôn hậu và đằm thắm". Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam nói rằng: "Tôi thật sự ngạc nhiên về sự giàu có đến bề bộn chi tiết đời sống Thủ đô trong tập sách này. Những trang viết đầy hứng khởi về các phố cổ kết hợp tài hoa bút pháp của nhà báo và sự tinh tường của nhà văn hóa học. Nhờ vậy người đọc dễ nhận ra những cách sống đặc trưng của từng đường phố vừa có thể thưởng ngoạn không khí cổ kính của Hà Nội trong quá khứ".
Nhưng trên hết, theo cảm nhận của nhà thơ Hữu Thỉnh, những trang viết về những con người "mới thực làm ta xúc động và thấm thía về chiều sâu của Thủ đô, những nét khuất lặng nhưng vô cùng sống động, tao nhã, làm nên hồn cốt của tập sách này...Viết về những con người ấy, tác giả vừa cặn kẽ vừa trang trọng và cái mà ông muốn truyền cảm đến chúng ta mang đầy vẻ cung kính của một nghi lễ văn chương".
Nhà thơ Hữu Thỉnh nhận xét: "GS Hà Minh Đức viết văn mà không muốn làm văn. Một người uyên thâm luôn coi trọng thực chất. Những trang văn như không hề có chút trang trí nào. Nó rất thật. Một sự thật nguyên khối, đôi khi còn chút xù xì. Tác giả không muốn làm văn - như đã nói - và không muốn đánh bóng sự thật, để cuộc sống hiện ra ở dạng đậm và mộc nhất".
Thanh Hà - Đỗ Anh
NSND Thu Hà trong 'Trạm cứu hộ trái tim' – Gừng càng già càng cay
Giải trí - 7 giờ trướcGĐXH - Nếu như vai nam chính, nữ chính đang nhận được nhiều phản ứng đa chiều thì vai bà Hạ Lan của NSND Thu Hà được khen chuẩn khí chất của người phụ nữ quyền lực.
Cuộc sống của Trần Bảo Sơn hiện ra sao sau 10 năm ly hôn Trương Ngọc Ánh?
Giải trí - 7 giờ trướcGĐXH - Trần Bảo Sơn hiện sống độc thân sau những cuộc tình đi qua trong đời còn vợ cũ Trương Ngọc Ánh đang vướng tin đồn chia tay tình trẻ.
Hoa hậu Vbiz vướng tin đồn bí mật sinh con cho đại gia: Từng lộ ảnh nghi đi khám thai, đồng nghiệp hé lộ thông tin bất ngờ
Giải trí - 8 giờ trướcCó giai đoạn, hoa hậu này phải liên tục lên tiếng vì xuất hiện nhiều thông tin cho rằng cô đã sinh con đầu lòng.
Hà Nội khai mạc hội sách trước ngày giỗ Tổ Hùng Vương, trẻ em hào hứng 'Ươm mầm tri thức, kiến tạo tương lai'
Xem - nghe - đọc - 9 giờ trướcGĐXH - Ngày 17/4, chuỗi sự kiện hội sách với chủ đề "Ươm mầm tri thức – Kiến tạo tương lai" chính thức được khai mạc.
Thanh Sơn nói gì khi bị 'soi mói' đời tư?
Giải trí - 10 giờ trướcGĐXH - "Đôi khi hơi khó chịu một chút vì bị soi mói quá nhiều. Đây là giai đoạn quan trọng tôi phát triển nghề vì thế tôi rất muốn mọi người tập trung mọi mối quan tâm vào công việc, vào những vai diễn của tôi", Thanh Sơn chia sẻ.
Tình hình mới nhất của Thương Tín: Còn 50 nghìn trong túi, đi lang thang tìm người thân
Giải trí - 11 giờ trướcGĐXH - Thương Tín mới đây đã gọi cho nhạc sĩ Tô Hiếu nhưng sau cuộc điện thoại, nam nghệ sĩ lại đi mất và không rõ hiện đang ở đâu.
Diễn viên vai tiểu thư nhà giàu gây ức chế nhất phim 'Trạm cứu hộ trái tim' ngoài đời là ai?
Giải trí - 12 giờ trướcGĐXH - Vào vai cô tiểu thư Ngân Hà lúc trẻ, Linh Chi đang là diễn viên gây ức chế nhất phim Trạm cứu hộ trái tim.
Con trai NSND Hồng Vân tài giỏi như thế nào mà 27 tuổi đã Phó giám đốc Sân khấu kịch?
Giải trí - 15 giờ trướcGĐXH - Con trai NSND Hồng Vân, đạo diễn Khôi Nguyên ở tuổi 27 đã trở thành Phó giám đốc sân khấu kịch của mẹ. Trước khi trở về nước phát triển sự nghiệp, Khôi Nguyên học ở Mỹ và có thành tích ra sao?
Nam thần số một 'Làn sóng xanh' thập niên 90-2000: Cát-sê gần chục cây vàng, tuổi U50 ly hôn vợ doanh nhân
Giải trí - 15 giờ trướcGĐXH - Đan Trường chính là nam thần số một trong giải "Làn sóng xanh" những năm cuối thập niên 90 đầu 2000. Hiện tại, cuộc sống của anh có biến đổi như thế nào?
Quang Lê sở hữu căn biệt thự 100 tỷ tại Mỹ, mở tiệc mời "vợ sắp cưới" tới thăm
Giải trí - 15 giờ trướcCăn biệt thự này được Quang Lê mua cách đây vài năm, nhưng đến giờ nam ca sĩ mới tiết lộ về giá trị của nó.
Nữ nghệ sĩ trẻ nhất vừa được trao danh hiệu NSND: Cả dòng họ, mọi người đều tự hào và hãnh diện về tôi
Giải trí"Thấy gia đình cứ loạn lên một thời gian rất dài thế là tôi thay đổi và tự nhủ mình sẽ phải phấn đấu để được NSND...", nữ nghệ sĩ Phạm Phương Thảo chia sẻ.