Đầu xuân nhớ chuyện nhà văn đi xin chữ
GiadinhNet - Bây giờ đầu xuân ít thấy các nhà văn đi xin chữ, vì người có thể cho chữ nhà văn hết rồi. Thập niên cuối cùng của thế kỷ XX vẫn còn hai cụ (ở Hà Nội) có thể cho chữ các nhà văn. Đó là cụ lang Bách ở Tràng Tiền và cụ Lê Xuân Hòa ở phố Mơ.
Cụ lang Bách quê gốc Hải Dương làm nghề bốc thuốc Bắc ở một con hẻm nhỏ tại phố Tràng Tiền (Hà Nội) nên người ta gọi là cụ lang Bách. Cụ là con cháu một dòng họ Nho học, tuổi Ất Sửu (năm 1915). Lúc nhỏ tính nết ngờ nghệch, nhớ nhớ quên quên, vì thế mà cậu Bách được bà nội gọi là cu Tộ. Cu Tộ biết thân nên chịu khó học hành, sớm biết làm thơ, làm câu đối, dịch cả sách cổ. Sau này nhớ đến bà nội thuở xưa, anh Tộ chọn cho mình cái tên hiệu là Lỗ Công. Chữ Lỗ ở đây chỉ có nghĩa là một thằng đần. Chữ Lỗ trên là bộ ngủ, dưới là bộ nhật, con cá lững lờ bơi trong nước, lững lờ bơi trên trời, thế cũng đã đủ để phải hiểu là rất hâm rồi. Cụ lang Bách hay tự giễu mình như thế.
Ngoài việc viết chữ cho Văn Miếu năm 1962, cụ lang Bách còn hay cho chữ vào ngày đầu năm mới. Các vị chức cao vọng trọng thường hay đến xin chữ của cụ về treo. Chữ của cụ Bách chỉ cho chứ không bán như các ông đồ thế kỷ XXI bây giờ. Các nhà văn đàn anh của nước ta cũng thường đến xin chữ cụ lang Bách. Đây là những người trọng chữ thật sự. Cụ lang Bách cho chữ thường khái quát cuộc đời của người xin để viết. Nhà văn Nguyễn Đình Thi đến xin chữ, cụ lang Bách phóng bút viết 5 chữ trên lụa bạch – “Tài tình thiên cổ lụy”. Tôi nghĩ chữ cụ Bách cho ông Thi như thế là đúng rồi.
Các vị chức cao vọng trọng thì cụ Bách cho chữ thế nào mang về treo thế đó. Còn các nhà văn, vì biết chữ, biết đời nên hơi khó tính. Nhà văn Đỗ Chu kể chuyện ông Kim Lân đến xin chữ cụ Bách. Cụ Bách cho một bài thơ cổ có tên “Tầm ẩn giả bất ngộ”:
“Tùng hạ vấn đồng tử/Ngôn sư thái dược khứ/Chỉ tại thử sơn trung/ Vấn thâm bất tri xứ”.
Cụ Bách dịch là: “Hỏi học trò dưới gốc tùng, rằng thầy đi hái thuốc, chỉ ở trong núi này, mây mù không thấy được”. Đây là bài thơ tìm người ở ẩn mà không gặp của Giả Đảo. “Không dám, không dám. Tôi đâu có được như vậy. Cụ tìm cho mấy chữ nghe tầm tầm thôi. Có thế tôi mới dám mang về. Tôi là đứa nghịch từ nhỏ, 11–12 tuổi đã theo ông anh, nhập vào đoàn người toàn là con nhang đệ tử đội bát hương tuốt lượt. Chúng tôi đi trẩy hội Kiếp Bạc, nơi thờ Đức Thánh Trần. Tôi theo họ đi bộ qua hết làng này tới xóm nọ, lúc lội suối, lúc qua đèo, hai vai cắm chéo 2 lá cờ thần, nghĩ mình cũng đang là con thần, con thánh mất rồi”, Kim Lân nói. Cụ Bách bảo: “Ấy đấy, vẫn vui vẫn nghịch mà vẫn cứ là ẩn mình. Có câu: “Tiểu ẩn ẩn cư lăng tẩu, đại ẩn ẩn cư triều thị”, nghĩa là: “Kẻ tầm thường ở ẩn nơi gò đống. Đại trượng phu ở ẩn giữa chợ, giữa triều. Ông định mình thuộc loại nào trong đời thì bảo”.
“Tôi chẳng dám liệt mình vào đám người đó. Tôi làm đếch gì phải giấu mình. Tôi cứ sống như tôi đang sống, giữa thanh thiên bạch nhật, thích thì làm, lười thì đừng làm, nào có ai bắt, ai giục, mà bản thân mình thì cũng có thèm khát nỗi gì, như thế là thanh thản, là biết dừng. Tôi cũng chẳng cần một chữ “tâm”, một chữ “nhẫn” mà thiên hạ đang tìm như một cái mốt vậy. Ông cứ nghĩ kỹ đi đã. Nhất định ông sẽ có mấy chữ thật hay tặng cho tôi năm nay, viết cho thật phóng túng tít mù vào nom mới hả”.
Cụ Bách cười lớn, hai mắt nhắm tít. Rồi ông đứng dậy, với chai rượu cúc trên tủ xuống, tìm hai chiếc chén hạt mít, màu sứ cũng sáng ngà màu hạt mít luộc, thành chén dựng, gọi là loại chén đông ẩm. Cụ Bách thong thả rót từng giọt rượu vào chén, tợp một hụm hết chén rượu, rồi cầm bút, viết rất nhanh bài thơ “Tầm ẩn giả bất ngộ”, không cần biết ông Kim Lân có thích hay không. Tính cụ lang Bách là thế. Chữ đã hiện lên trong đầu là viết và viết rất nhanh.
Lại một mùa xuân Ất Mùi. Người nườm nượp vào Văn Miếu. Không hiểu có ai nhớ thắp một nén nhang cho người đã viết chữ cho Văn Miếu 53 năm trước đây không!?
Khánh Hoàng
NSND Thu Hà trong 'Trạm cứu hộ trái tim' – Gừng càng già càng cay
Giải trí - 9 giờ trướcGĐXH - Nếu như vai nam chính, nữ chính đang nhận được nhiều phản ứng đa chiều thì vai bà Hạ Lan của NSND Thu Hà được khen chuẩn khí chất của người phụ nữ quyền lực.
Cuộc sống của Trần Bảo Sơn hiện ra sao sau 10 năm ly hôn Trương Ngọc Ánh?
Giải trí - 10 giờ trướcGĐXH - Trần Bảo Sơn hiện sống độc thân sau những cuộc tình đi qua trong đời còn vợ cũ Trương Ngọc Ánh đang vướng tin đồn chia tay tình trẻ.
Hoa hậu Vbiz vướng tin đồn bí mật sinh con cho đại gia: Từng lộ ảnh nghi đi khám thai, đồng nghiệp hé lộ thông tin bất ngờ
Giải trí - 10 giờ trướcCó giai đoạn, hoa hậu này phải liên tục lên tiếng vì xuất hiện nhiều thông tin cho rằng cô đã sinh con đầu lòng.
Hà Nội khai mạc hội sách trước ngày giỗ Tổ Hùng Vương, trẻ em hào hứng 'Ươm mầm tri thức, kiến tạo tương lai'
Xem - nghe - đọc - 11 giờ trướcGĐXH - Ngày 17/4, chuỗi sự kiện hội sách với chủ đề "Ươm mầm tri thức – Kiến tạo tương lai" chính thức được khai mạc.
Thanh Sơn nói gì khi bị 'soi mói' đời tư?
Giải trí - 12 giờ trướcGĐXH - "Đôi khi hơi khó chịu một chút vì bị soi mói quá nhiều. Đây là giai đoạn quan trọng tôi phát triển nghề vì thế tôi rất muốn mọi người tập trung mọi mối quan tâm vào công việc, vào những vai diễn của tôi", Thanh Sơn chia sẻ.
Tình hình mới nhất của Thương Tín: Còn 50 nghìn trong túi, đi lang thang tìm người thân
Giải trí - 13 giờ trướcGĐXH - Thương Tín mới đây đã gọi cho nhạc sĩ Tô Hiếu nhưng sau cuộc điện thoại, nam nghệ sĩ lại đi mất và không rõ hiện đang ở đâu.
Diễn viên vai tiểu thư nhà giàu gây ức chế nhất phim 'Trạm cứu hộ trái tim' ngoài đời là ai?
Giải trí - 14 giờ trướcGĐXH - Vào vai cô tiểu thư Ngân Hà lúc trẻ, Linh Chi đang là diễn viên gây ức chế nhất phim Trạm cứu hộ trái tim.
Con trai NSND Hồng Vân tài giỏi như thế nào mà 27 tuổi đã Phó giám đốc Sân khấu kịch?
Giải trí - 17 giờ trướcGĐXH - Con trai NSND Hồng Vân, đạo diễn Khôi Nguyên ở tuổi 27 đã trở thành Phó giám đốc sân khấu kịch của mẹ. Trước khi trở về nước phát triển sự nghiệp, Khôi Nguyên học ở Mỹ và có thành tích ra sao?
Nam thần số một 'Làn sóng xanh' thập niên 90-2000: Cát-sê gần chục cây vàng, tuổi U50 ly hôn vợ doanh nhân
Giải trí - 17 giờ trướcGĐXH - Đan Trường chính là nam thần số một trong giải "Làn sóng xanh" những năm cuối thập niên 90 đầu 2000. Hiện tại, cuộc sống của anh có biến đổi như thế nào?
Quang Lê sở hữu căn biệt thự 100 tỷ tại Mỹ, mở tiệc mời "vợ sắp cưới" tới thăm
Giải trí - 17 giờ trướcCăn biệt thự này được Quang Lê mua cách đây vài năm, nhưng đến giờ nam ca sĩ mới tiết lộ về giá trị của nó.
Nữ nghệ sĩ trẻ nhất vừa được trao danh hiệu NSND: Cả dòng họ, mọi người đều tự hào và hãnh diện về tôi
Giải trí"Thấy gia đình cứ loạn lên một thời gian rất dài thế là tôi thay đổi và tự nhủ mình sẽ phải phấn đấu để được NSND...", nữ nghệ sĩ Phạm Phương Thảo chia sẻ.