Người dân địa phương nói về nét đẹp của tàng thinh trong lễ hội “rước của quý”
GiadinhNet – Các nghi thức cung tiến lễ vật tàng thinh (sinh thực khí nam) và mặt nguyệt (sinh thực khí nữ) mang ý nghĩa cầu mong con đàn cháu đống, sinh sôi nảy nở.
Cầu mong sinh sôi nảy nở
Lễ hội Ná Nhèm của người Tày (hay còn gọi là Lễ hội rước của quý - tàng thinh) diễn ra tại xã Trấn Yên, huyện Bắc Sơn (Lạng Sơn) vào ngày 15 tháng Giêng âm lịch. Được biết, lễ hội được phục dựng từ năm 2012, đến nay đã thu hút sự quan tâm của rất nhiều người dân và du khách ngoài tỉnh.
Ná Nhèm trong tiếng Tày có nghĩa là “mặt nhọ”. Đây là lễ hội tưởng niệm 2 vị vua nhà Mạc là Mạc Thái Tổ và Mạc Thái Tông.
Nói về nguồn gốc của lễ hội, anh Hoàng Văn Tụ (người dân sống tại địa phương) cho hay, theo lời kể của các vị bô lão, xưa có một toán giặc Tấc Tài Ngàn, hay còn gọi là giặc răng đỏ, đến chiếm đóng tại ngôi miếu thờ Thành hoàng Đức Cao Sơn ở sườn đồi Khau Dạ Háy (xã Trấn Yên, Bắc Sơn, Lạng Sơn). Chúng bắt con gái của dân làng lên giặt giũ, nấu ăn, ban đêm thắt miệng túi cho bọn chúng ngủ.
Lũ giặc còn làm một cái trống to, đêm xuống, chúng bắt các cô gái dắt dê lên mặt trống để giẫm tạo ra âm thanh dồn dập như xông trận làm dân làng hoang mang lo sợ. Ban ngày, chúng xuống làng giết người, cướp bóc của cải khiến dân làng căm phẫn.
Để giết giặc, dân làng đã bày mưu cho các cô gái phục vụ buộc miệng túi thật chặt khi giặc ngủ rồi làm ám hiệu cho dân làng biết để lên diệt giặc, quăng xuống suối Phai Huấn.
Tàng thinh trong lễ hội Ná Nhèm 2017. Ảnh: Hoàng Tụ
Sau khi bọn giặc chết không lâu thì trong làng xuất hiện dịch bệnh lạ, làm nhiều người và vật nuôi bị chết, hạn hán xảy ra liên miên. Tại gần ngôi miếu Xa Vùn xuất hiện một tổ ong chúa rất lớn, hễ người và gia súc đi qua đều bị ong đốt chết. Thầy mo cho rằng giặc chết vào giờ linh không được cúng tế cho ăn nên chúng quậy phá.
Thời gian sau, dân làng đã tổ chức lễ hội Ná Nhèm cúng tế Thành hoàng và tục hèm đánh trận mô tả lại quá trình chống giặc của người dân.
Lễ hội diễn ra với nhiều nghi thức quan trọng, trong đó có nghi thức cung tiến lễ vật gồm hai là tàng thinh (sinh thực khí nam) và mặt nguyệt (sinh thực khí nữ) để cầu mong con đàn cháu đống, sinh sôi nảy nở.
Bên cạnh đó, còn có các lễ dâng lễ vật cúng tế gồm lúa, ngô, dâu... nhằm cầu cho người dân có một cuộc sống đầy đủ, ấm no. Ngoài ra, còn có nhiều hoạt động đặc sắc tại lễ hội là màn múa kiếm, đao của các trai làng nhằm tái hiện lại quá trình chống giặc ngoại xâm của nhân dân ta.
Đặc biệt, các thanh niên tham gia rước kiệu đều bôi mặt nhọ với ý nghĩa nhằm đánh lạc hướng những linh hồn giặc, cũng như chống gieo dịch bệnh, tai họa.
Tàng thinh thay đổi qua các năm
Vẫn tiếp tục hoàn thiện các tích trò phần lễ cũng như phần hội, mỗi năm nhà tổ chức sẽ có sự cải tiến với các màn diễn, đặc biệt sẽ sáng tạo thẩm mỹ hơn với tạo hình của tàng thinh.
Năm ngoái, tàng thinh được làm từ gỗ nghiến, có chiều dài 1 m, đường kính hơn 40 cm, nặng hơn 1 tạ với hình dáng giống bộ phận sinh dục của nam giới, được 4 trai tráng khiêng từ đình làng ra miếu Xa Vùn.
Tàng thinh - mặt nguyệt là thứ đồ lễ, dùng để cung tiến cho đức Vua chứ không phải trò chơi, trò đùa trong quan niệm phồn thực thông thường. Kết thúc lễ hội, người dân sẽ phải hóa để Vua nhận. Vì thế, sẽ không có mẫu thống nhất cho các kỳ lễ hội.
Tàng thing năm năm nay. Ảnh: kênh 14
Anh Tụ cho biết“Có nhiều ý kiến tranh cãi về lễ hội này. Có nhiều người bảo là phản cảm và bắt chước lễ hội của Nhật Bản. Nhưng, đây là một lễ hội nhân văn. Các nghi thức cung tiến lễ vật tàng thinh và mặt nguyệt mang ý nghĩa cầu mong con đàn cháu đống, sinh sôi nảy nở.
Còn các động đặc sắc tại lễ hội là màn múa kiếm, đao của các trai làng nhằm tái hiện lịch sử, nói về quá trình chống giặc ngoại xâm của dân tộc”,
Năm nay, tàng thinh được làm bằng gỗ dổi, có đường kính khoảng 22cm, chiều dài 1m30, trọng lượng trên 50kg. Điểm đặc biệt của Tàng thinh năm nay là sơn màu gụ giống màu đất.
“Tàng thinh thì mỗi năm 1 kiểu, do các cao niên trong làng bàn bạc về kích thước và hình dáng. Có thể thuê thợ dưới xuôi vẽ nhưng năm nay thì các cụ tự làm”, anh Hoàng Văn Tụ cho hay.
Ngọc Thi
Thủ đoạn 'gọi vốn' bất động sản của siêu lừa đất Cảng
Pháp luật - 1 phút trướcGĐXH - Để lừa các nhà đầu tư chuyển tiền, Hòa đã đưa các thông tin gian dối về việc Công ty TNHH Pros Land có hợp tác với các chủ dự án lớn, mua được các suất bất động sản với giá ưu đãi, suất đối ngoại. Đây chính là cái bẫy khiến gần 40 nạn nhân bị lừa.
Tài xế ô tô đạp nhầm chân ga, húc đổ trụ bơm xăng cùng nhiều xe máy
Đời sống - 5 phút trướcĐổ xăng xong, tài xế H. lái xe đi nhưng đạp nhầm chân ga dẫn đến chiếc xe mất kiểm soát, gây tai nạn liên hoàn.
Vụ nam sinh lớp 6 đọc, viết chưa thạo: Rà soát học sinh toàn huyện
Giáo dục - 8 phút trướcSau khi một học sinh lớp 6 đọc, viết chưa thạo được phát hiện, Phòng GD-ĐT huyện Minh hoá đã chỉ đạo các trường tiểu học, THCS rà soát chất lượng học sinh yếu kém.
Hà Nội: Xót xa hàng loạt cây xanh bị tỉa trơ trụi
Đời sống - 1 giờ trướcGĐXH - Hàng loạt cây xanh ở ngõ 86 và 15 phố Duy Tân (phường Dịch Vọng Hậu, quận Cầu Giấy, Hà Nội) bị cắt trụi cành lá dù thời điểm này chuẩn bị bước vào nắng nóng đỉnh điểm, khiến người dân tiếc nuối.
Chiêu trò 'hút' hàng nghìn tỷ đồng của Công ty Tâm Lộc Phát
Pháp luật - 2 giờ trướcGĐXH - Chỉ trong một thời gian ngắn, Tâm Lộc Phát từ một công ty "bé xíu" bỗng nhiên "nổi đình, nổi đám" trên khắp các trang mạng xã hội bởi khả năng thu hút các nhà đầu tư trong việc huy động vốn...
Án mạng đau thương ở Lai Châu: Dùng dao sát hại mẹ con của người tình
Pháp luật - 2 giờ trướcGĐXH - Cho rằng mẹ người tình ngăn cấm chuyện tình cảm, Hồ đã dùng dao sát hại người phụ nữ này. Trong cơn say máu, Hồ sát luôn người yêu rồi dùng dao tự đâm vào bụng mình để tự sát.
Nhiều nạn nhân sập bẫy lừa đảo của kẻ môi giới bất động sản
Pháp luật - 2 giờ trướcGĐXH - Với thủ đoạn đưa thông tin gian dối cho rằng, bản thân đang đầu tư đất thuộc các dự án tại tỉnh Quảng Ninh và Thanh Hóa, đối tượng đề nghị các cá nhân góp vốn chung tiền mua đất. Tiếp đó, Hà yêu cầu các nạn nhân đưa tiền để chi phí tách thửa, sang tên...
Gió mùa Đông Bắc sắp tràn xuống miền Bắc sau chuỗi ngày nắng nóng đỉnh điểm
Thời sự - 2 giờ trướcGĐXH - Theo dự báo thời tiết, sau kỳ nghỉ lễ 30/4, Bắc Bộ đón khối không khí lạnh yếu từ lục địa Trung Quốc di chuyển xuống. Thời tiết sẽ có sự thay đổi, trời có mưa sau chuỗi ngày nắng nóng.
Người dân hối hả về quê nghỉ lễ 30/4 - 1/5, bến xe, phố phường Hà Nội bắt đầu đông đúc
Đời sống - 3 giờ trướcGĐXH - Ngay từ đầu giờ chiều 26/4 (ngày làm việc cuối cùng trước kỳ nghỉ lễ 30/4 - 1/5), các bến xe, tuyến đường cửa ngõ trên địa bàn Hà Nội đã bắt đầu đông đúc, người dân hối hả "khăn gói" lên đường về quê.
Phát hiện vật thể nghi là người trong đám cháy nhà xưởng, nơi 2 phóng viên tố bị hành hung
Pháp luật - 3 giờ trướcGĐXH - Theo lãnh đạo xã Ngũ Hiệp, huyện Thanh Trì, trong quá trình khám nghiệm hiện trường vụ cháy nhà xưởng, lực lượng chức năng phát hiện một vật thể đã than hoá, nghi là người. Hiện địa phương đang chờ thông tin kết luận từ cơ quan pháp y.
Tin sáng 26/4: Phát hiện tiệm vàng bán sản phẩm vàng giả nhãn hiệu Gucci, Dior, Louis Vuitton; nghỉ lễ 30/4-1/5, cả nước nắng nóng chưa từng có
Xã hộiGĐXH - Đoàn kiểm tra phát hiện doanh nghiệp đang bày bán 13 sản phẩm là trang sức kim loại màu vàng có dấu hiệu giả mạo các nhãn hiệu nổi tiếng; 10 năm qua, chưa có năm nào cả 3 miền Bắc - Trung - Nam cùng xảy ra nắng nóng trong giai đoạn 30/4-1/5.