Học cách ứng xử với di sản
GiadinhNet - Mới đây, TP Hội An đã kiên quyết từ chối việc cho một doanh nghiệp xây dựng hệ thống cáp treo dài 7km vượt sông Thu Bồn. Lý do không gì khác là lấy việc bảo vệ di sản làm đầu, bởi Hội An là cảnh quan Di sản thế giới...
Công trình xâm phạm di sản ở Tràng An. Ảnh: TL
Bài học Tràng An
Câu chuyện về một số công trình được xây dựng trái phép, công khai ở ngay vùng lõi của Tràng An (Ninh Bình) đã cho thấy sự “hồn nhiên” trong việc ứng xử với di sản, không chỉ của người trực tiếp xây dựng, mà còn của các cấp chính quyền cơ sở tại địa phương này.
Một chi tiết khá thú vị khi chúng tôi đến tìm hiểu thông tin tại Tràng An, người xâm phạm di sản - ông Nguyễn Văn Son - Giám đốc Công ty cổ phần du lịch Tràng An cũng chính là người đầu tiên phát hiện ra khu Tràng An (khu du lịch hiện đang được Công ty Xuân Trường quản lý). Nói theo một cán bộ Phòng Văn hóa của huyện Hoa Lư (Ninh Bình) thì ở một nghĩa nào đó, ông Son là người có công rất lớn trong việc phục dựng khu Tràng An cổ ngày nay.
Vị cán bộ này cho biết, ông Nguyễn Văn Son vốn là một nông dân. Trong quá trình nuôi trồng, đánh bắt trên các ao hồ, đầm lầy… ông mò mẫm và phát hiện ra một vùng sơn thủy hữu tình nên đã có mong muốn phát triển khu vực này trở thành địa danh du lịch. Nhưng “lực bất tòng tâm” vì cần chi phí rất lớn để tôn tạo, phát triển nên sau này, ông dành công sức để gầy dựng khu “Tràng An cổ” từ chỗ hoang sơ đến bây giờ cũng đã có một hình hài khá hoàn thiện, là điểm đến yêu thích của khách du lịch trong hành trình khám phá danh thắng Tràng An nói chung.
Kể xong câu chuyện này, vị cán bộ Phòng Văn hóa thở dài: “Đến người tìm ra Tràng An còn vi phạm thì những người như chúng tôi, mới chỉ biết đến khái niệm di sản, còn đang mày mò học cách ứng xử với di sản thì đương nhiên sẽ có những sai sót khó tránh”.
Băn khoăn này không chỉ đối với một cán bộ cấp huyện mà ngay với một cán bộ ở cấp Sở là Sở Du lịch tỉnh Ninh Bình cũng chia sẻ những khó khăn, những bỡ ngỡ khi Ninh Bình vừa mới “lên hạng” Di sản thế giới được 4 năm. “Còn rất nhiều điều phải học, thậm chí là vừa học vừa làm”, vị cán bộ thuộc Ban quản lý di sản của Sở Du lịch nói.
Tuy nhiên, không phải Tràng An là trường hợp duy nhất. Năm 2013, tỉnh Quảng Ninh cũng đã phải “đau đầu” với câu chuyện tương tự. Tháng 12/2013, Công ty cổ phần Minh Anh đã tự ý xẻ núi, phá đá, bạt rừng ven biển làm một con đường dài khoảng 1km, rộng 3,5-8m chạy thẳng ra mặt nước Vịnh Hạ Long. Trong quá trình thi công con đường, đất đá được đổ lấn ra vụng Vông (một vụng nằm ở vùng đệm Di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long) hàng chục mét, tràn xuống cả bãi sú, vạt rừng ngập mặn ven vịnh. Vị trí con đường mới mở nằm chính giữa vùng đệm Di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long đã được UNESCO công nhận. Khi đó, địa phương đã giải thích rằng: “Hoạt động của Công ty cổ phần Minh Anh là giấu diếm, thường tổ chức làm ban đêm và vào các ngày nghỉ cuối tuần”...
Trở lại câu chuyện Tràng An, PGS.TS Đặng Văn Bài - Phó Chủ tịch Hội Di sản văn hóa Việt Nam cho rằng: “Đây là sai phạm vô cùng nghiêm trọng. Nguyên nhân bắt nguồn từ sự buông lỏng quản lý của chính quyền địa phương. 2.000 bậc cầu dài 1.000m thì không thể là cái kim mà bảo là có thể giấu kỹ, xây trộm để không ai phát hiện được. Đây là vi phạm ảnh hưởng đến uy tín quốc gia chứ không chỉ địa phương”.
Di sản cần được nuôi dưỡng
Một nghịch lý là khi các địa phương làm hồ sơ đệ trình lên UNESCO đề nghị công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới đã đề ra rất nhiều giải pháp, chứng minh có một hệ thống quản lý để bảo vệ giá trị của di sản. Nhưng khi đã đạt được thì lại buông lỏng, để một số tổ chức, cá nhân xâm phạm.
Cũng may là không phải ở đâu người ta cũng ứng xử với di sản như vậy. Mới đây, thành phố Hội An đã từ chối việc cho một doanh nghiệp xây dựng hệ thống cáp treo dài 7km tại khu vực Thanh Hà, Cẩm Kim vượt sông Thu Bồn nối với xã Duy Nghĩa (huyện Duy Xuyên). Trước đó, người dân đã nêu ý kiến. Họ cho rằng nếu xây cáp treo sẽ "phá nát phố cổ, phá nát cả Hội An". Ý kiến của người dân đã được lắng nghe. Sau khi khảo sát, lấy ý kiến, TP Hội An đã không đồng ý vì dự án lấy quá nhiều đất, trong đó có đất lúa. "Hơn nữa TP Hội An là cảnh quan di sản thế giới, không thể xây dựng cáp treo", ông Nguyễn Văn Dũng - Chủ tịch UBND TP Hội An (Quảng Nam) cho biết.
Đã có rất nhiều những mâu thuẫn nảy sinh trong bài toán phát triển du lịch với bảo tồn di sản như: Nếu du lịch phát triển, đồng nghĩa với việc cần phải xây dựng hệ thống khách sạn, tôn tạo danh thắng… sẽ kéo theo đó việc làm ảnh hưởng đến cảnh quan, môi trường và hơn hết là xâm hại đến di sản một cách trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua việc tăng trưởng khách du lịch. Sẽ không có một giải pháp thấu đáo nào cho cả hai lĩnh vực tưởng rất chung mà thực chất lại rất riêng ấy. Chính vì vậy, kinh nghiệm của các nước phát triển đó là cần phải ưu tiên cho di sản, nuôi dưỡng di sản chứ không chỉ nhăm nhăm nghĩ đến khía cạnh khai thác.
Hiện Việt Nam có 8 di sản thế giới được UNESCO ghi danh, gồm: 5 di sản văn hóa (quần thể di tích cố đô Huế, khu phố cổ Hội An, khu di tích Mỹ Sơn, khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội, Thành nhà Hồ); 2 di sản thiên nhiên (Vịnh Hạ Long, Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng); một di sản thế giới hỗn hợp (quần thể danh thắng Tràng An).
Thanh Hà
Vụ 7 công nhân tử vong thương tâm khi bảo dưỡng, sửa chữa máy nghiền xi măng ở Yên Bái: Bắt tạm giam 1 đối tượng
Pháp luật - 3 giờ trướcGĐXH - Liên quan tới vụ tai nạn lao động đặc biệt nghiêm trọng khiến 10 công nhân thương vong tại nhà máy xi măng ở Yên Bái, công an tỉnh này đã khởi tố vụ án, đồng thời bắt tạm giam 1 đối tượng.
Trinh sát đột kích, phát hiện bí mật khủng khiếp của nam thanh niên thường lục thùng rác lúc nửa đêm
Pháp luật - 4 giờ trướcQua quá trình theo dõi, lực lượng chức năng phát hiện nam thanh niên này thường đến khu vực thùng rác lúc nửa đêm mỗi khi về hoặc trước khi rời khỏi nhà...
Giải cứu cụ bà 92 tuổi thoát khỏi đám cháy, hai người dân ở Hải Phòng được khen thưởng
Xã hội - 5 giờ trướcGĐXH - Công an quận Hồng Bàng (TP. Hải Phòng) vừa tổ chức khen thưởng 2 công dân đã dũng cảm giải cứu cụ bà 92 tuổi mắc kẹt trong vụ cháy nhà dân.
Sai sót trong quy trình vận hành sửa chữa cướp đi sinh mạng 7 công nhân
Thời sự - 5 giờ trướcTheo báo cáo của Liên đoàn Lao động tỉnh Yên Bái, nguyên nhân ban đầu của vụ tai nạn được xác định do sai sót trong việc thực hiện quy trình vận hành sửa chữa.
Bắt Phó chủ tịch Vĩnh Phúc và các bị can do liên quan tới Hậu "Pháo"
Pháp luật - 6 giờ trướcGĐXH - Bộ Công an xác định, Phó chủ tịch tỉnh Vĩnh Phúc Nguyễn Văn Khước và một số cá nhân đã nhận tiền hối lộ của Hậu "Pháo" để tạo điều kiện cho công ty của bị can này.
Nữ Tiktoker ở Bình Dương bị đánh hội đồng
Pháp luật - 6 giờ trướcMột nhóm thanh niên đánh hội đồng cô gái trẻ ngay tại tiệm ăn vặt trên đường khiến dư luận bức xúc. Nạn nhân là một Tiktoker nổi tiếng tại Bình Dương.
Dự báo chi tiết các phương diện của tuổi Tý, Sửu, Dần, Thìn, Ngọ, Thân, Tuất, Hợi theo tử vi tuần mới 22/4 – 28/4/2024
Xã hội - 6 giờ trướcGĐXH – Dự báo tử vi tuần mới 22/4 – 28/4/2024, chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà đã dự báo chi tiết các phương diện về sự nghiệp, tài lộc, tình cảm... dưới đây các tuổi Tý, Sửu, Dần, Thìn, Ngọ, Thân, Tuất, Hợi
Hòa Bình: Sau va chạm giao thông nữ giáo viên tai nạn thương tâm
Thời sự - 7 giờ trướcGĐXH - Trên đường đi dạy học, một giáo viên đang công tác tại một trường học ở huyện Tân Lạc, Hòa Bình bất ngờ xảy ra va chạm dẫn đến tử vong.
Chi tiết lịch nghỉ lễ 30/4 - 1/5 năm 2024 mới nhất cho người lao động, học sinh, sinh viên
Đời sống - 8 giờ trướcGĐXH - Theo lịch hoán đổi ngày làm việc trong dịp lễ 30/4 - 1/5 năm 2024, người lao động sẽ được nghỉ sẽ kéo dài 5 ngày liên tục.
Hà Nội bắn pháo hoa tại 6 điểm 'đón chào' 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô
Thời sự - 9 giờ trướcGĐXH - Ngày 23/4, UBND TP Hà Nội ban hành Kế hoạch số 124/KH-UBND tổ chức bắn pháo hoa kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2024).
Đang đi nhậu cùng bạn, người đàn ông bất ngờ nhận được tin nhắn trúng Vietlott gần 70 tỷ đồng
Xã hộiGĐXH - Mới đây, Công ty Xổ số Điện toán Việt Nam (Vietlott) đã tiến hành trao thưởng giải Jackpot 2 của sản phẩm Power 6/45 có giá trị lớn nhất qua kênh điện thoại Vietlott SMS.