Thị trường đồ chơi trẻ em TPHCM: Hàng ngoại “đểu” bóp chết hàng nội thật

Đồ chơi gỗ do doanh nghiệp Việt Nam sản xuất. Ảnh: Tuấn Vương.

90% thị trường là đồ chơi Trung Quốc

Vẫn biết nhiều mẫu đồ chơi nhựa của Trung Quốc có hàm lượng chất gây nguy hiểm cao, đã được các cơ quan chức năng khuyến cáo… nhưng không ít phụ huynh vẫn mua cho con em mình. Đi một vòng chợ Bình Tây, các KCN-KCX, không khó để thấy các loại đồ chơi Trung Quốc như kiếm, đao, súng, thú nhún, máy bay, xe hơi, búp bê… bày bán tràn lan, chẳng hề có một nhãn mác, tem kiểm định chất lượng nào. Một cán bộ ở Trung tâm Tiêu chuẩn đo lường chất lượng 3 (Quatest 3) cho biết, các loại mặt hàng này, để tăng độ cứng, độ bóng… đều có chất phthalates, như là một phụ gia bắt buộc trong quy trình sản xuất.

Về nguồn gốc, anh Tuấn - cán bộ Chi cục Quản lý thị trường TP HCM tiết lộ, gần như 100% các lô hàng đồ chơi Trung Quốc tuồn vào Việt Nam có xuất xứ từ các “lò” nổi tiếng là “thủ phủ” sản xuất đồ chơi trẻ em toàn cầu như: Giang Tô, Sơn Đông, Chiết Giang, Quảng Đông, Phúc Kiến và TP Thượng Hải.

Dưới vai một chủ tiệm tạp hóa, tôi hỏi chị Xuyến ở chợ Bình Tây, một chủ chuyên đánh hàng từ Trung Quốc thì được biết, nếu có mẫu mã, đặt hàng số lượng vài ngàn trở lên thì chỉ trong vòng một tuần, hàng sẽ về đến địa chỉ người đặt hàng, theo đúng mẫu mã đã đặt với giá chỉ bằng 50% hàng trôi nổi trên thị trường. Còn mua hàng theo lô, mỗi mẫu vài chục cái thì có thể cung cấp ngay, loại nào cũng có, bán lẻ thì sẽ lời khoảng 30%.

Anh Minh Trường, giáo viên ở quận 6, đang tìm mua đồ sinh nhật cho cô con gái 8 tuổi của mình tâm sự: “Vẫn biết là đồ chơi Trung Quốc có chất độc gì đó nhưng mua đồ chơi cao cấp của Lego, Mattel… thì quá sức với lương giáo viên của mình. Đành nhắm mắt cho con nó vui trong ngày sinh nhật vậy”.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, chất dẻo có chứa lượng phthalates có trong nhựa dù ở mức độ nào cũng gây ra những ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe của trẻ. Nguy hiểm hơn, chất phthalates còn có thể tác động làm biến đổi ADN của tinh trùng. Với những trẻ có tật nhai đồ chơi bằng nhựa thì còn có thể bị ảnh hưởng tới chức năng sinh sản sau này.

Hàng Việt yếu thế

Doanh nghiệp đứng đầu trong sản xuất đồ chơi gỗ tại Việt Nam là Nam Hoa với thị phần chiếm 30% thị trường. Tuy nhiên, giống như các doanh nghiệp sản xuất đồ chơi lớn khác, Nam Hoa đang chú trọng xuất khẩu. Gia nhập thị trường từ năm 2007, Đức Thành đã sớm trở thành doanh nghiệp chiếm thị phần lớn trên thị trường đồ chơi gỗ tại TP HCM với thương hiệu Winwintoys. Trong khi đó, Veesano khống chế thị trường đồ chơi gỗ tại Hà Nội. Năm 2011, doanh thu từ mảng sản xuất đồ chơi gỗ của Đức Thành đạt 40 tỉ đồng (14 tỉ đồng bán trong nước, 26 tỉ đồng từ xuất khẩu).

Đồ chơi gỗ đòi hỏi phụ huynh phải chơi cùng trẻ để hướng dẫn cho trẻ. Thêm vào đó, đồ chơi gỗ không có nhiều tính năng như đồ chơi nhựa, không có đèn sáng nhấp nháy, âm thanh vui tai, nút điều khiển… nên cũng là một hạn chế khi ra thị trường. Thực tế cho thấy, đồ chơi gỗ hiện nay vẫn chủ yếu nhắm vào khách hàng thu nhập trung bình khá trở lên ở các thành phố, việc mở rộng thị trường tới nông thôn quá khó khăn, dẫu rằng 70% dân số Việt Nam sống ở đó. Một doanh nghiệp như Veesano mỗi năm sản xuất khoảng vài triệu sản phẩm đồ chơi gỗ nhưng được bán chủ yếu tại các thành phố, thị xã. Tại các vùng nông thôn, đồ chơi Trung Quốc vẫn chiếm lĩnh thị trường với ưu thế mẫu mã đa dạng và giá rẻ.