Hà Nội
23°C / 22-25°C

Phát huy vai trò uy tín của thầy mo, thầy cúng trong cải tạo tập quán đồng bào dân tộc thiểu số

Thứ năm, 15:54 15/07/2021 | Dân số và phát triển

GiadinhNet - Thực tế cho thấy, ông mai, bà mối, thầy mo, thầy cúng là người có vai trò rất quan trọng, am hiểu tâm tư, nguyện vọng của cộng đồng từng dân tộc, vì vậy sức ảnh hưởng, lan tỏa của đội ngũ này đối với cộng đồng rất lớn.

Từ tập tục cưới hỏi không thể thiếu ông mai, bà mối, thầy mo, thầy cúng

Có thể thấy trong đời sống, các phong tục tập quán của đồng bào các dân tộc thiểu số rất đa dạng và phong phú, những tập quán mang bản sắc dân tộc với những nét đẹp văn hóa truyền thống luôn được các cấp chính quyền và nhân dân bảo tồn, lưu giữ và phát huy.

Tuy nhiên, trên thực tế vẫn còn một số tập quán lưu truyền từ xa xưa trong cộng đồng các dân tộc thiểu số hiện không còn phù hợp với sự phát triển chung của xã hội cần được cải tạo như: Tục thách cưới, kéo vợ, tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, ốm đau không đi bệnh viện, trong đám tang người chết chưa được đưa vào áo quan và để quá thời gian quy định.

Phát huy vai trò uy tín của thầy mo, thầy cúng trong cải tạo tập quán đồng bào dân tộc thiểu số - Ảnh 1.

Các đại biểu thầy mo, thầy cúng, thầy then ở Lào Cai tham gia bàn giải pháp cải tạo tập quán. Ảnh: P.V


Trong đời sống của phần đông người DTTS, đám cưới tổ chức không thể thiếu ông mai, bà mối. Không có sự chứng kiến, đồng ý của ông mai, bà mối, dù đôi lứa có yêu thương nhau, về chung sống với nhau thì vẫn không được cộng đồng công nhận nên vợ, nên chồng.

Nét văn hóa đó của cộng đồng một số dân tộc vùng cao đã mở ra một "giải pháp mềm", đó là vận dụng vai trò của những ông mai, bà mối, thầy mo, thầy cúng để ngăn chặn tảo hôn.

Để phát huy vai trò của thầy mo, thầy cúng, thầy then trong cải tạo tập quán, thời gian tới, các ngành, các cấp và địa phương sẽ đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân cải tạo tập quán; xây dựng kế hoạch nhằm giữ gìn các giá trị truyền thống văn hóa của các dân tộc thiểu số. Phối hợp chặt chẽ giữa đoàn thể với đội ngũ thầy mo, thầy cúng, thầy then, ông mai, bà mối trong thực hiện cải tạo tập quán.

Đặc biệt, một trong những giải pháp hiệu quả đang được rất nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh áp dụng, đó là phát huy vai trò của những người có uy tín, trong đó có các ông mai, bà mối trong việc tuyên tuyền, góp phần làm giảm thiểu tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống.

Đến việc vận động ông mai, bà mối, thầy mo, thầy cúng tuyên truyền… Luật Hôn nhân và gia đình

Năm 2019, Ban Dân tộc tỉnh Lào Cai phối hợp với UBND các huyện Bảo Thắng, Bảo Yên và Văn Bàn tổ chức hội nghị gặp mặt thầy mo, thầy cúng, thầy then có uy tín bàn giải pháp cải tạo tập quán lạc hậu trong đồng bào dân tộc thiểu số. Hiện trên địa bàn tỉnh Lào Cai có 2.747 thầy mo, thầy cúng, thầy then, trong đó dân tộc Dao chiếm 52%, dân tộc Mông chiếm gần 40%; còn lại là các dân tộc khác như: Tày, Nùng, Giáy, Phù Lá, Xa Phó, Hà Nhì… Trên địa bàn 3 huyện nói trên thì huyện Bảo Thắng có 184 người, Bảo Yên có 322 người, Văn Bàn có 410 người.

Phát huy vai trò uy tín của thầy mo, thầy cúng trong cải tạo tập quán đồng bào dân tộc thiểu số - Ảnh 2.

Một tiết mục biểu diễn hát then. Ảnh: T.L

Các thầy mo, thầy cúng, thầy then đã tham gia ý kiến, bàn giải pháp nhằm góp phần cải tạo tập quán lạc hậu trong đời sống của dân tộc mình; đồng thời, tìm biện pháp bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của các dân tộc. 

Với hiệu quả từ công tác vận động, tuyên truyền, rất nhiều các ông mai, bà mối, thầy mo, thầy cúng đã ký cam kết không xem ngày và tổ chức nghi lễ kết hôn cho các cặp đôi chưa đủ tuổi kết hôn; kết hôn cận huyết thống, ép cưới, lợi dụng tục bắt vợ, kéo vợ để buôn bán phụ nữ, thách cưới; không để người chết quá 48 tiếng trong nhà; giảm sự rườm rà trong việc cúng; vận động nhân dân không thả rông gia súc, đến cơ sở y tế khám bệnh khi ốm đau…

Những ông mai, bà mối, thầy mo, thầy cúng này đã trở thành những "tuyên truyền viên" tuyên truyền, giảng giải Luật Hôn nhân và Gia đình cũng như phân tích cho cộng đồng dân tộc tại địa phương những hệ lụy khi kết hôn sớm. Bên cạnh công tác vận động, tuyên truyền, những người có uy tín đứng ra "làm lý" cho các cặp kết hôn khi chưa đủ tuổi cũng sẽ bị xử phạt bằng chính quy ước, hương ước thôn, bản.

Cách làm trên cũng được huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh triển khai hiệu quả. Là huyện miền núi biên giới, Bình Liêu có tỷ lệ người dân tộc thiểu số cao, trình độ nhận thức về văn hóa, xã hội, am hiểu về pháp luật còn hạn chế, còn tồn tại một số phong tục lạc hậu cần được xóa bỏ như: tục thách cưới, tảo hôn, hôn nhân cận huyết, ốm đau không đi bệnh viện, đám tang để quá thời gian quy định.

Phát huy vai trò uy tín của thầy mo, thầy cúng trong cải tạo tập quán đồng bào dân tộc thiểu số - Ảnh 3.

Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm cùng các thành viên trong mô hình điểm tại xã Lục Hồn, huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh. Ảnh: T.L

Để ngăn chặn các hủ tục trên, thực hiện chỉ thị số 657 ngày 31/12/2019 của Ban Thường vụ Huyện ủy về xây dựng mô hình "Phát huy vai trò của thầy cúng, thầy mo trong tuyên truyền, vận động, giữ gìn an ninh trật tự tại cơ sở gắn với việc xóa bỏ tập quán lạc hậu trên địa bàn", UBND huyện Bình Liêu đã ra quyết định phê duyệt danh sách, ra mắt mô hình kèm theo quy chế hoạt động.

Mô hình thực sự đã hoạt động hiệu quả khi có 314 thầy mo, thầy cúng đều là dân tộc thiểu số tham gia bởi uy tín và vai trò của họ trong đời sống cộng đồng. Những người đứng đầu các dòng họ lớn, thầy mo, thầy cúng,…đều được những người trong dòng họ, thôn bản kính trọng. Họ có tiếng nói tác động đến tư tưởng và hành động của bà con trong một khu vực, địa bàn nhất định; vận động người dân cải tạo những tập quán lạc hậu không còn phù hợp với xu thế phát triển của xã hội và gìn giữ những giá trị bản sắc văn hóa, truyền thống tốt đẹp của dân tộc mình… 

Duy Minh

Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
2 thực phẩm "đầu độc" cậu nhỏ còn nhanh hơn hút thuốc nếu dùng nhiều

2 thực phẩm "đầu độc" cậu nhỏ còn nhanh hơn hút thuốc nếu dùng nhiều

Dân số và phát triển - 9 giờ trước

Không thể phủ nhận rằng hút thuốc gây hại tới sức khỏe sinh sản theo nhiều cách. Nhưng bên cạnh đó, còn có nhiều thói quen ăn uống khác cũng “đầu độc” cậu nhỏ của nam giới không kém.

8 điều nên làm để phục hồi sức khỏe sau sinh

8 điều nên làm để phục hồi sức khỏe sau sinh

Dân số và phát triển - 10 giờ trước

Sau sinh, khu vực xung quanh hậu môn, âm đạo (đáy chậu) của người mẹ thường sưng đau và cần một thời gian để lành lại. Vì vậy, người mẹ cần được chăm sóc, nghỉ ngơi đầy đủ trong vài tuần sau khi sinh để hồi phục sức khỏe hoàn toàn.

Hai con sinh đôi không giống nhau, bố lập tức đi xét nghiệm ADN

Hai con sinh đôi không giống nhau, bố lập tức đi xét nghiệm ADN

Dân số và phát triển - 1 ngày trước

Thấy con trai song sinh không giống nhau, anh Kiên đi xét nghiệm ADN, kết quả được chuyên gia đánh giá cực hiếm gặp.

Người yêu cũ mang con đến nhà, người đàn ông quyết đi xét nghiệm ADN: Kết quả được hé lộ

Người yêu cũ mang con đến nhà, người đàn ông quyết đi xét nghiệm ADN: Kết quả được hé lộ

Dân số và phát triển - 2 ngày trước

Người đàn ông tên Dũng (*) đã quyết định đến Trung tâm Phân tích ADN và Công nghệ di truyền để xét nghiệm quan hệ huyết thống cùng đứa trẻ được người yêu cũ đặt trước cửa nhà anh.

Thói quen của hàng triệu nam giới Việt có hại cho chuyện sinh con

Thói quen của hàng triệu nam giới Việt có hại cho chuyện sinh con

Dân số và phát triển - 3 ngày trước

Bên cạnh làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch hay ung thư, hút thuốc lá còn tác động tiêu cực lên khả năng sinh sản của nam giới và bộ gene của tinh trùng.

Bài tập xua tan nỗi lo mất ngủ, khó ngủ

Bài tập xua tan nỗi lo mất ngủ, khó ngủ

Dân số và phát triển - 4 ngày trước

Mất ngủ, khó ngủ thường gây cảm giác khó chịu, lo lắng... ảnh hưởng tới năng suất lao động và học tập. Thực hiện một số bài tập hiệu quả dưới đây giúp bạn ngủ nhanh và thức dậy sảng khoái hơn.

Ung thư vú tiến triển như thế nào?

Ung thư vú tiến triển như thế nào?

Dân số và phát triển - 4 ngày trước

Cho dù đã được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vú, việc tìm hiểu tất cả thông tin có sẵn có thể khiến người bệnh hiểu hơn. Dưới đây là tổng quan đơn giản về ung thư vú và các giai đoạn bệnh, phân tích về cách ung thư vú lây lan, chẩn đoán và điều trị.

Người phụ nữ ở Đồng Nai nặng 100kg mang thai bé 4,6kg, nhập viện với nhiều biến chứng nguy hiểm

Người phụ nữ ở Đồng Nai nặng 100kg mang thai bé 4,6kg, nhập viện với nhiều biến chứng nguy hiểm

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

Một bệnh viện ở Đồng Nai đã tiếp nhận trường hợp đặc biệt của sản phụ 35 tuổi, nặng 100 ký, thai trên 38 tuần, em bé to, nặng 4,6kg.

Biện pháp điều trị nấm Candida âm đạo

Biện pháp điều trị nấm Candida âm đạo

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

Nấm Candida âm đạo gây kích ứng, ngứa dữ dội và tiết dịch nhiều ở âm đạo và âm hộ, bệnh rất dễ tái phát.

Phổ biến kiến thức về sàng lọc trước sinh, sơ sinh cho cán bộ y tế, dân số

Phổ biến kiến thức về sàng lọc trước sinh, sơ sinh cho cán bộ y tế, dân số

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

GĐXH - Ngày 20/3, ông Phan Nam Bình, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh Quảng Bình cho biết, đơn vị vừa tổ chức hội nghị tập huấn về chương trình sàng lọc trước sinh, sơ sinh cho đội ngũ cán bộ y tế, dân số cơ sở tại huyện Lệ Thủy.

Top