Hà Nội
23°C / 22-25°C

Nỗi niềm mưu sinh trước nguy cơ “xóa sổ” làng nghề than tổ ong

Thứ sáu, 08:00 13/07/2018 | Xã hội

GiadinhNet - Nghề đóng than, vận chuyển than tuy nặng nhọc, độc hại nhưng đối với những người dân lao động ngoại tỉnh lên Hà Nội mưu sinh lại vô cùng thích hợp. Cái nghề đen nhẻm này giúp họ mưu sinh, nuôi các con ăn học và ổn định hơn làm ruộng...


Mỗi ngày, chị Phạm Thị Lý đẩy xe than hơn 50km để giao hàng và chào mời khách.     Ảnh: PV

Mỗi ngày, chị Phạm Thị Lý đẩy xe than hơn 50km để giao hàng và chào mời khách. Ảnh: PV

Khắc khoải về nghề

Nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về tác hại của việc sử dụng bếp than tổ ong, đồng thời thay đổi thói quen sử dụng của người dân để góp phần cải thiện chất lượng không khí, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội đang phối hợp với Tổ chức phi Chính phủ Hà Lan rà soát, thống kê các xưởng sản xuất than tổ ong và phấn đấu đến năm 2020 cơ bản thay thế bếp than tổ ong trên địa bàn thành phố.

Để tìm hiểu về công việc làm than tổ ong, chúng tôi tìm đến một số cơ sở ở phường Thượng Thanh, quận Long Biên. Rất dễ để nhận ra một nơi sản xuất than bởi nó có những đặc điểm rất riêng. Khoảng sân trước nhà và kho xưởng luôn đặc một màu đen kịt bởi bụi than và các viên than dự trữ chất thành từng dãy cao ngút. Trong khu vực sản xuất có mái che thấp nhằm hạn chế gió mưa, những nhóm thợ đang cần mẫn làm việc.

Anh Vũ Minh Tuân (41 tuổi) - Người đã có 26 năm kinh nghiệm trong nghề đóng than tổ ong, nhiệt tình dẫn chúng tôi đi tham quan xưởng và giới thiệu cách làm ra một viên than tổ ong. Qua lời kể tỉ mỉ của anh, chúng tôi nhận ra rằng để có được một viên than tròn trịa cũng thật cầu kì, nhiều khâu đoạn. Đầu tiên là nhập nguyên liệu than cám từ mỏ than ở đâu rồi đất thịt, đất sét lấy ở khu vực nào cho tốt. Sau đó trộn cùng chất phụ gia, chất kết dính rồi xúc vào máy trộn đều với một tỉ lệ nhất định, tiếp đến cho vào máy ép khuôn. Cuối cùng nhẹ nhàng nhấc từng viên xếp ra phơi dưới nắng hơn nửa ngày cho khô mới ra thành phẩm. Một viên than chất lượng tốt phải dễ bắt cháy, có thời gian đốt trên 2 tiếng rưỡi, ngọn lửa xanh bốc cao…

Theo lời của anh Tuân, vào thời kỳ hoàng kim của nghề, lượng người sử dụng than tổ ong nhiều vô kể, cung không đủ cầu. “Ngày đó công cụ còn thô sơ nên trung bình mỗi ngày chỉ đóng được 300 viên than, cơ sở nào làm năng suất lắm cũng chỉ đóng được khoảng 500 viên. Nhu cầu người sử dụng cao nên cứ làm được bao nhiêu là có chủ mối đến lấy bấy nhiêu. Dịp cao điểm, trung bình mỗi ngày chúng tôi làm ra cả nghìn viên than. Thu nhập từ nghề than của lao động còn cao hơn tiền lương của công nhân viên chức thời đó”, anh Tuân kể.

Trò chuyện cùng phóng viên, ông Nguyễn Khang miên man với những hồi ức về một thời quá khứ “hoàng kim” của những bếp than tổ ong và những người làm nghề này. Theo lời cụ ông 80 tuổi này vào năm 1990, than tổ ong bắt đầu xuất hiện nhiều ở Hà Nội. Ngày đó, dầu hỏa vẫn là chất đốt chính và mỗi gia đình sẽ được nhà nước cung cấp một lượng dầu nhất định vào mỗi tháng. Thế nhưng do giá than rẻ hơn và có công dụng thuận tiện hơn dầu hỏa nên người dân bắt đầu chuyển sang dùng. Suốt chục năm sau đó, bếp than tổ ong là công cụ chính phục vụ việc đun nấu đối với mọi tầng lớp trong xã hội. Hình ảnh bếp than tổ ong xuất hiện ở khắp nơi, len lỏi trong từng ngóc ngách, tràn lan trên mọi vỉa hè của các tuyến phố.

Chị Phạm Thị Lý (38 tuổi) một người từ tỉnh lẻ ra Hà Nội chở than thuê cho các cơ sở được 11 năm cũng tâm sự: Nếu như trước đây các mối khách tự tìm đến xưởng thì bây giờ mỗi ngày chị phải đi vòng quanh nội thành để giao hàng và chào mời hàng để duy trì nguồn thu. “Với cánh phụ nữ ít học như chúng tôi, công việc này tuy vất vả nhưng thu nhập ổn định. Mỗi tháng, trừ tiền ăn ở và chi phí sinh hoạt, tôi để ra được 4-5 triệu đồng để gửi về quê”, chị Lý bày tỏ.

Vừa đi đẩy xe than vừa trò chuyện với chúng tôi, chị Lý thể hiện sự trân trọng đặc biệt với nghề. Mặc dù công việc tuy có vất vả, độc hại nhưng nó giúp chị giao tiếp với nhiều người, nhiều hoàn cảnh, mọi ngóc ngách trong xã hội để từ đó có một cái nhìn sâu sắc hơn trong cuộc sống.

Mong muốn được hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp

Ghi nhận thực tế của phóng viên cho thấy, nghề làm than tổ ong mang tính độc hại cao trong khi đó hầu hết các cơ sở đều không mua bảo hiểm lao động, bảo hiểm y tế cho người lao động do mang tính thời vụ. Chưa kể, bản thân người lao động cũng không trang bị các thiết bị bảo hộ như khẩu trang, nón bảo hộ, găng tay vì sợ ảnh hưởng đến tiến độ làm việc. Không chỉ vậy, có rất nhiều hộ dân sinh sống xung quanh các cơ sở làm than tổ ong cũng rất lo lắng bởi khói bụi bám đầy nhà cửa, ruộng vườn, ảnh hưởng trực tiếp sức khỏe của cộng đồng.

Trước chủ trương từ nay đến năm 2020 sẽ xóa sổ hoàn toàn bếp than tổ ong, nhiều cơ sở sản xuất than nhỏ lẻ ở Hà Nội đã đóng cửa để chuyển đổi nghề nghiệp. Tuy nhiên, ở một số xưởng sản xuất than lớn, việc chuyển đổi sang một số ngành nghề khác của những người lao động tại đây đã gặp phải không ít khó khăn.

Trước kia, cơ sở sản xuất kinh doanh than tổ ong của ông Nguyễn Văn Dũng (đóng tại huyện Thanh Trì) tiêu thụ ra thị trường khoảng 20 tấn than mỗi ngày. Nhưng cho đến nay chỉ còn 4 tấn một ngày, bởi nhiều hàng quán kinh doanh không còn sử dụng bếp than tổ ong nữa. Để mở xưởng sản xuất than tổ ong và kinh doanh cho đến hiện tại, ông Dũng phải đầu tư một khoản tiền khá lớn.

“Đầu tư một cơ sở như thế này không phải chuyện dễ, tôi cũng phải thu hút tất cả các nguồn vốn ở các nơi, từ nguồn vốn của gia đình đến việc vay ngân hàng. Giờ phải dỡ bỏ cơ sở thật sự là một điều khó khăn với bản thân tôi và người lao động”, ông Dũng cho hay.

Việc xóa sổ cơ sản xuất than tổ ong không chỉ khiến chủ cơ sở lo lắng, người lao động cũng không tránh khỏi nỗi hoang mang. Với nhiều người từ lâu đã gắn bó với nghề này, đây là nghề mưu sinh và phù hợp với khả năng của họ.“Để có tiền cho con ăn học, tôi đã lên Thủ đô làm nghề bán than hơn 5 năm nay. Giờ bỏ nghề này có lẽ tôi sẽ về quê làm ruộng, bởi khó mà tìm được công việc nào khác”, anh Hoàng đến từ Bắc Kạn chia sẻ.

Những công nhân, chủ cơ sở sản xuất than tổ ong trên địa bàn thành phố hơn lúc nào hết mong muốn song song với lộ trình xóa sổ bếp than tổ ong sẽ là những định hướng, chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp cho mình.“Chúng tôi mong muốn Sở TN&MT Hà Nội nghiên cứu chuyển đổi sản xuất than sạch, để người lao động tiếp tục được gắn bó với nghề”, ông Dũng cho hay.

Liên quan đến vấn đề trên, bà Lưu Thị Thanh Chi (Phó Chi cục trưởng Chi cục môi trường, Sở TN&MT Hà Nội) cho hay: Hiện tại, Sở Tài nguyên và Môi trường đã có những phương án kết nối những cơ sở sản xuất bếp than sạch với cơ sở sản xuất than tổ ong để cùng hợp tác, tạo ra một hệ thống phân phối bếp sạch và nguyên liệu sạch. “Sở TN&MT sẽ làm cầu nối để người sản xuất bếp than và than tổ ong làm các kênh phân phối cho các nhà sản xuất bếp sạch. Từ đó, giúp người tiêu dùng dễ dàng mua được những bếp đun thân thiện với môi trường. Việc hỗ trợ người dân chuyển đổi nghề nghiệp cũng đang được cơ quan chức năng tính toán kỹ để lộ trình này phát huy hiệu quả”, bà Chi nhấn mạnh.

Cao Tuân – Ngọc Tuấn

Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Đau lòng nam sinh lớp 8 tử vong do tự ngã khi điều khiển xe máy

Đau lòng nam sinh lớp 8 tử vong do tự ngã khi điều khiển xe máy

Xã hội - 1 giờ trước

GĐXH - Trước khi xảy ta sự việc, cháu T. điều khiển xe máy đi trên tuyến đường nội thị từ bãi tắm Bãi Cháy về hướng cầu Bãi Cháy. Khi lưu thông đến khúc cua, phương tiện do nam sinh điều khiển bất ngờ tự ngã xuống đường khiến nạn nhân không qua khỏi.

Vụ nam sinh lớp 8 bị đánh chết não: Điều tra nghi vấn có đồng phạm

Vụ nam sinh lớp 8 bị đánh chết não: Điều tra nghi vấn có đồng phạm

Pháp luật - 4 giờ trước

Cơ quan chức năng đang xác minh, điều tra, làm rõ vấn đề có đồng phạm hay không trong vụ việc nam sinh lớp 8 ở quận Long Biên bị đánh đến chấn thương sọ não.

Hôm nay (28/3) có tới 2 người trúng Vietlott, cùng chia nhau số tiền ai cũng mong ước

Hôm nay (28/3) có tới 2 người trúng Vietlott, cùng chia nhau số tiền ai cũng mong ước

Xã hội - 4 giờ trước

GĐXH - Tối 28/3, Công ty Xổ số Điện toán Việt Nam (Vietlott) thông báo đã tìm ra 2 tấm vé trúng giải Jackpot 2 của xổ số Power 6/55.

Lên mạng tìm 'của lạ' người đàn ông mất hơn nửa tỷ đồng

Lên mạng tìm 'của lạ' người đàn ông mất hơn nửa tỷ đồng

Pháp luật - 5 giờ trước

Một người đàn ông ở tỉnh Gia Lai lên mạng tìm "của lạ" đã bị các đối tượng lừa đảo chiếm đoạt số tiền hơn nửa tỷ đồng.

Thương tâm: Va chạm với ô tô đầu kéo, người phụ nữ đi xe máy tử vong

Thương tâm: Va chạm với ô tô đầu kéo, người phụ nữ đi xe máy tử vong

Xã hội - 5 giờ trước

GĐXH - Trong quá trình điều khiển xe máy lưu thông trên QL18 đoạn chạy qua địa phận phường Yên Thanh, chị T. bất ngờ va chạm với ô tô đầu kéo đi cùng chiều. Cú va chạm khiến chị T. cùng xe máy ngã ra đường và bị ô tô đầu kéo chèn qua tử vong.

Bắt một giám đốc doanh nghiệp lừa đảo chiếm đoạt gần 987 lượng vàng

Bắt một giám đốc doanh nghiệp lừa đảo chiếm đoạt gần 987 lượng vàng

Pháp luật - 5 giờ trước

GĐXH - Với thủ đoạn tinh vi, một giám đốc doanh nghiệp đã lừa đảo, chiếm đoạt gần 987 lượng vàng 18k, tương đương số tiền hơn 35 tỷ đồng của nhiều người.

Bắt thanh niên 18 tuổi lừa đảo hàng trăm người

Bắt thanh niên 18 tuổi lừa đảo hàng trăm người

Pháp luật - 6 giờ trước

GĐXH - Sau khi lập Facebook, Quý đăng tải bài viết về cho vay online với thủ tục đơn giản, giải ngân nhanh rồi yêu cầu người vay đóng phí. Bằng thủ đoạn này, đối tượng lừa đảo 162 nạn nhân.

Truy đến cùng thông tin xấu độc vụ nam sinh lớp 8 bị đánh chấn thương sọ não

Truy đến cùng thông tin xấu độc vụ nam sinh lớp 8 bị đánh chấn thương sọ não

Pháp luật - 6 giờ trước

GĐXH - Chiều 28/3, tại cuộc họp báo thông tin kinh tế - xã hội Quý I/2024 của Hà Nội, Phó Giám đốc Công an TP Hà Nội đã thông tin về vụ nam sinh lớp 8 bị đánh chấn thương sọ não xảy ra trên địa bàn quận Long Biên.

Công an vào cuộc vụ cây sao đen trăm tuổi bị chặt hạ trên phố Lò Đúc

Công an vào cuộc vụ cây sao đen trăm tuổi bị chặt hạ trên phố Lò Đúc

Đời sống - 6 giờ trước

GĐXH - Mới đây, UBND TP Hà Nội đã giao Công an TP làm rõ những vấn đề liên quan đến thông tin phản ánh 3 cây sao đen trăm tuổi trước các ngôi nhà mới xây trên phố Lò Đúc bị chết bất thường.

Kết quả xổ số (KQXS) hôm nay thứ Năm ngày 28/3/2024

Kết quả xổ số (KQXS) hôm nay thứ Năm ngày 28/3/2024

Xã hội - 6 giờ trước

GĐXH - Kết quả xổ số hôm nay - KQXS thứ Năm ngày 28/3/2024: Xổ số miền Nam - XSMN, xổ số miền Trung - XSMT, xổ số miền Bắc - XSMB, xổ số Vietlott - XS Vietlott.

Top