Người “thổi hồn” vào đất thành những món đồ chơi Trung thu độc đáo
GiadinhNet – Ở tuổi ngoài thất thập, ông Giáp vẫn miệt mài “thổi hồn” vào đất để tạo lên những món đồ chơi dân gian không thể thiếu trong mâm cỗ “trông trăng” mùa Thu độc đáo.
Ở xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, Bắc Ninh từ lâu đã nổi tiếng là phát tích ra dòng tranh Đông hồ. Thế nhưng ít tai biết nơi đây cũng là bắt nguồn của Phỗng Đất, một trò chơi dân gian không thể thiếu trong những mâm cỗ "trông trăng" của nhiều thế hệ trẻ ngày xưa.
Qua thời gian loại đồ chơi dân gian này dần mai một khi thị hiếu của người dân thay đổi. Hiện nay cả xã chỉ còn mình ông Phùng Đình Giáp là nghệ nhân cuối cùng còn làm phỗng đất tại Việt Nam với mong muốn lưu giữ từng giá trị hòa cổ, lưu giữ cho đời sau.
Bước qua tuổi 70, ông Giáp vẫn hàng ngày miệt mài "thổi hồn" vào đất thành những món đồ chơi Trung thu độc đáo. Tận mắt chứng kiến đôi bàn tay khéo léo, đầy tài hoa của nghệ nhân Phùng Đình Giáp miệt mài dạy các em nhỏ trải nghiệm làm Phỗng Đất ở buổi "VỀ LÀNG - Vui Trung Thu tại NALA", chúng tôi càng khâm phục. Chỉ ít phút từ những nắm đất vô chi đã nhanh chóng biến thành những món đồ chơi đầy thú vị với đủ hình thù.
Sinh ra trong một gia đình có truyền thống làm phỗng đất, ông Giáp kể, ông chỉ biết được ông nội và cha truyền dạy khi mới 6 tuổi.
"Lần đầu tiên tôi biết mình làm phỗng cũng đẹp đó là lần học cấp 1, cô giao giao bài tập thủ công cắt xé giấy thành con vật, tôi lại nặn phỗng đất để nộp. Không làm theo yêu cầu của cô lúc ấy cũng sợ. Nhưng sau khi nộp bài cô chấm đã cho tôi 10 điểm và cộng thêm cho 10 điểm vì sáng tạo, tôi đã rất vui. Sau đó tôi đam mê với loại đồ chơi này".
Hơn 60 năm qua vào mỗi dịp Trung thu, ông lại đi tìm đất làm nguyên liệu tạo phỗng đất. Loại đất để làm phỗng đất vô cùng đặc biệt. Đây là loại đất thó được lấy ở độ sâu 2 - 3m dưới lòng đất và chỉ có khoảng 20-25 cm. Đất lấy về cần phơi nắng sau đập thật nhuyễn, sàng thật mịn. Khi thu được bột đất sẽ đem trộn với giấy được ngâm khoảng tuần mới tạo thành loại đất dẻo mang ra nặn.
Loại đất đặc biệt này kết hợp với các vật dụng thô sơ như que tăm, vài thanh sắt hay chỉ đơn giản là chiếc bút hết mực, nghệ nhân Phùng Đình Giáp đã biến cục đất đơn điệu thành những hình thù đặc biệt. Khi là con vật như con vịt, con chim, con gà…, khi lại là tượng Phật mang giá trị giáo dục rất cao.
Theo ông Giáp, mâm cỗ Trung thu xưa ngoài mâm ngũ quả, bánh kẹo… thường không thể thiếu đèn ông sao, ông tiến sĩ giấy và một bộ phỗng đất. Mâm cỗ sau khi được bày ở sân nhà, dưới ánh trăng sáng vằng vặc để chờ trẻ con đi rước đèn trong xóm về sẽ tập trung bên mâm cỗ trông trăng rồi cùng nghe người lớn giảng về ý nghĩa bộ phỗng đất.
Một bộ phỗng đất Trung Thu gồm 5 nhân vật với những biểu tượng khác nhau. Ở vị trí trung tâm của bộ 5 tượng phỗng chính là phỗng hình Phật nhắc nhở con cháu sống cần có lương tâm, đúng mực, đức độ thể hiện nét đẹp văn hóa tâm linh. Con chim thể hiện cho khát vọng hòa bình, tự do; con rùa tượng trưng cho sức sống mãnh liệt giữa biển lớn và sự tích thần Kim Quy; tượng phỗng người già và em bé như một sự nối tiếp truyền thống. Chính vì ý nghĩa giáo dục đặc biệt của bộ phỗng mà được các cụ truyền dạy, ông Giáp càng tâm huyết cố gắng lưu giữ.
Để tạo ra một phỗng đất rất mất thời gian và nhiều công đoạn. Giá mỗi phỗng khoảng 20 nghìn đồng không cao so với đồ hiện đại. Nhưng ông Giáp bảo ông thấy vui khi mấy năm gần đây người dân đã quan tâm trở lại nhiều hơn với đồ chơi dân gian. Hơn tháng nay chuẩn bị, những bộ phỗng sặc sỡ nhiều màu được trưng bày trên các sạp hàng và nhiều người đặt mua.
Ngoài những phỗng đất dân gian với các hình tượng quen thuộc, để phù hợp với thị hiếu của khách hàng và mẫu mã bắt mắt hơn, ông Giáp đã sáng tạo thêm những hình tượng mới. Với nghệ nhân Phùng Đình Giáp, phỗng đất không chỉ là món đồ chơi con trẻ ngày xưa mà nó còn gửi gắm những giá trị truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc.
Trải qua nhiều năm thăng trầm khi thu nhập của nghề không đủ sống nhưng chưa bao giờ, ông Giáp có ý định bỏ nghề. Ông luôn cố gắng giữ nghề truyền thống và truyền dạy cho con cháu của mình cách làm phỗng, ý nghĩa của từng hình tượng. Giờ đây cháu của ông cũng có thể nặn thành thạo phỗng để lưu giữ truyền thống gia đình. Và để lan tỏa những kiến thức về làm phỗng đất, chính cháu nội của ông Giáp cũng đã lập lên 1 fanpage trên mạng xã hội với mong muốn lưu giữ loại đồ chơi truyền thống đầy ý nghĩa này.
Thu nhập 40 triệu/ tháng, trả góp mua nhà tới 20 triệu nhưng vẫn còn tiền dư - Tiêu sao hay vậy?
Xu hướng - 12 giờ trướcNhờ biết hạ mức sống phù hợp với thu nhập, cặp đôi này vẫn còn dư tiền tiết kiệm hàng tháng dù đang phải trả góp mua nhà.
Độc đáo chén, đĩa làm bằng mo cau, xuất khẩu khắp 5 châu
Xu hướng - 1 ngày trướcTừ những chiếc mo cau tưởng chừng như phế phẩm bỏ đi, một người đàn ông ở xứ Quảng đã "hô biến" thành chén, đĩa và xuất khẩu khắp 5 châu.
Giá vé DIFF 2024 có giá chính thức theo 5 hạng khán đài
Xu hướng - 3 ngày trướcGĐXH - Hiện nay, BTC đã chính thức công bố giá vé tham dự Lễ hội Pháo hoa Quốc tế 2024 (DIFF 2024) theo 5 hạng khán đài. Trong đó, mức vé cao nhất là 3.000.000 đồng.
Anh giám đốc 29 tuổi bỏ nghề đi làm gia sư, thu nhập gần 3 tỷ đồng/năm: Tôi thành công hơn, làm việc ít hơn!
Xu hướng - 4 ngày trướcSau 5 năm làm 2 công việc cùng một lúc, anh chàng quyết định bỏ lương giám đốc, đi theo đam mê.
Chuyện lạ ở nền kinh tế thuộc G7: BĐS 'rẻ như cho', cầm chưa đến 100.000 đồng có thể mua đứt 3 căn nhà, cư dân khẳng định giá trị đáng sống nằm ở một điều
Xu hướng - 1 tuần trướcNgười phụ nữ 50 tuổi đã quyết định bay xuyên lục địa để tìm hạnh phúc tại đất nước này.
Chuyên gia: Giá chung cư Hà Nội sắp qua thời tăng 'nóng', quay đầu hạ nhiệt
Xu hướng - 1 tuần trướcTheo nhiều chuyên gia, giá chung cư Hà Nội sau một thời gian tăng "nóng" sẽ hạ nhiệt do vượt quá sức hấp thụ của người mua và nguồn cung tăng lên trong tương lai.
Cho vịt nghe nhạc, lắp camera theo dõi, kỹ sư điện thu 3 tỷ đồng/năm
Xu hướng - 1 tuần trướcVốn là một kỹ sư điện, năm 2018, anh Nam xin nghỉ về quê mở trang trại nuôi vịt ứng dụng công nghệ cao, doanh thu mỗi năm hơn 3 tỷ đồng.
Những chuyến bay đắt đỏ nhất thế giới, chỉ dành cho giới siêu giàu
Xu hướng - 1 tuần trướcCó những chuyến bay mà chỉ giới siêu giàu mới dám"xuống tiền" để mua vé bởi mức giá đắt đỏ đến mức khó tưởng tượng nổi.
Dân mạng đua nhau lùng mua đặc sản bánh trứng kiến độc lạ
Xu hướng - 1 tuần trướcTrứng kiến, thứ đặc sản dân dã được làm thành bánh, mỗi ngày tiểu thương tiêu thụ hết cả vài trăm chiếc bánh loại này.
Vườn dừa 25.000 cây, có thể thu 25.000 USD từ bán tín chỉ carbon
Xu hướng - 2 tuần trướcKhông chỉ lúa, những ngày này cây dừa – thế mạnh tỷ USD của nước ta cũng bắt đầu bước vào cuộc đua chuyển đổi để bán tín chỉ carbon trong thời gian tới.
'Đột nhập' vườn ca cao trĩu quả đang vào vụ thu hoạch
Xu hướngNhững quả ca cao xanh, đỏ, vàng lúc lỉu trên cây điểm xuyết những bông hoa trắng li ti, mang đến cảm giác mới lạ, thú vị khiến nhiều người xao xuyến. Thời điểm này giá ca cao tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái khiến người trồng phấn khởi.