Ngôi đền cổ và truyền thuyết ông Lành, ông Cụt
GiadinhNet - Kỳ lạ và linh thiêng, người dân xã Đức Thành (Yên Thành, Nghệ An) bao đời nay vẫn nói như vậy về đền Canh. Điều lạ kỳ trước tiên, đó là ngôi đền này thờ một “ngài” rắn…
Trong khuôn viên đền Canh, ngoài đền thờ “thần rắn”còn có một miếu nhỏ thờ bố mẹ rắn. |
Đền Canh – nơi thờ “thần rắn” nằm tại xóm Tây Canh, xã Đức Thành – một nơi có địa thế rộng rãi, thoáng đãng, phong cảnh hữu tình của huyện Yên Thành. Con đường đất nhỏ ngoằn nghoèo như con rắn từ đầu xã dẫn chúng tôi vào đền. Đó là một ngôi đền đã bạc màu thời gian. Những gốc đa chẳng biết có từ bao giờ đâm rễ tua tủa, ôm chặt lấy cổng tam quan. Một dãy nhà ngang 3 gian được bài trí các bàn thờ, trên đó khói hương do ai đó vừa lễ còn chưa cháy hết.
Bước qua cổng tam quan cũ kỹ, chúng tôi vào sân trong của đền Canh. Một không gian rộng rãi, vắng vẻ hiện ra trước mắt. Tôi chợt nhớ lại lời các cụ già ngồi phía đầu thôn vừa nói, tại đây đã có người nhìn thấy những “ngài” rắn khổng lồ, khiến bất giác mắt tôi cũng đảo quanh, dù trong thâm tâm cũng không tin điều đó có thể xảy ra.
Cho đến hiện nay, chưa có tài liệu nào nói rõ về gốc tích của đền Canh. Ông Hà Huy Quang, người 3 năm qua giữ chức Trưởng ban quản lý di tích đền Canh cho biết: “Đền Canh chúng tôi không thờ người mà thờ thần rắn”. Ông Quang cũng không biết ngôi đền được xây dựng từ thế kỷ nào.
Ông Quang dẫn chúng tôi ra ngoài cổng tam quan, chỉ lên hàng chữ nho và nói, nhiều khả năng, hai hàng chữ này sẽ giải đáp được câu hỏi đền ra đời thuở nào. Do ông không biết chữ nho, mà cũng chưa có ai dịch hai hàng chữ ở cổng tam quan nên đành chịu.
Ông Hà Huy Quang, Trưởng ban quản lý di tích: “Không ai biết đền Canh có từ bao giờ”. |
Để minh chứng cho điều mình vừa nói, ông Quang tiến đến bàn thờ, lật tấm nilon trải bàn lên tức thì lộ ra một con rắn. Đây là con rắn mối, một loài rắn rất hiền. “Rắn to như người ta kể thì tôi chưa bao giờ gặp, nhưng loại rắn thế này thì nhiều lắm”, ông Quang cho biết.
Có người bảo, ngoài đền Canh ở xã Đức Thành thì đền Đức Hoàng ở xã Phúc Thành (huyện Yên Thành, Nghệ An) cũng thờ “thần” rắn. Theo người dân địa phương, đây là hai “ngài” rắn anh em với nhau (tuy nhiên, đó là truyền thuyết, là chuyện dân gian, còn thực tế đền Đức Hoàng thờ ông Hoàng Tá Thốn - một tướng giỏi, có công lớn trong cuộc kháng chiến chống giặc Nguyên Mông ở thế kỷ XIII).
Hàng chữ nho tại tam quan. |
Nuôi được ba năm thấy hai con rắn rất hiền lành, đi đâu ông Hữu cũng cho đi theo. Một hôm, ông vác thuổng đi đắp bờ ruộng, hai con rắn bò quanh vướng chân ông, lúc xắn đất, ông vô tình làm đứt đuôi một con. Trời bỗng nổi cơn sấm sét, mưa gió kéo đến ầm ầm, ông Hữu không thấy hai con rắn đâu nữa. Khi ông Hữu vác thuổng về đến nhà, bất thình lình có con rắn xông vào chực cắn. Ông vội cầu xin, con rắn mang tên Hoàng Cảnh Kỳ bỗng lên tiếng nói: “Cha đã biết lỗi, nỡ nào dứt tình cốt nhục, chúng con là Long xà trên thượng giới, vì có duyên nợ kiếp trước, nên được đầu thai xuống nhà ta, không ngờ cha vô tình chặt đuôi em con, chúng con không thể ở với cha được nữa. Nay con về cư trú tại Bàu Canh, làm thần ở núi Hạc Linh, em con cư trú ở Bàu Ác, làm thần phù hộ vùng bàu Ác. Năm nào trời làm hạn hán, cha bảo nhân dân thắp hương khấn cầu, chúng con sẽ hiển ứng thần thông”. Nói xong hai con rắn biến mất.
Từ đấy trong dân gian có câu: “Ông Lành Bàu Canh, ông Cụt Bàu Ác”. Theo ông Quang, câu “ông Lành ở Bàu Canh” không chỉ để ám chỉ rắn anh còn lành lặn mà còn có ý nói rắn anh hiền lành hơn. Tương tự câu “ông Cụt ở Bàu Ác” không chỉ ám chỉ rắn em bị cha lỡ tay chặt mất đuôi, mà còn nói đến tính cách của rắn em.
Theo như truyền thuyết thì đền Canh thờ rắn anh, hàng năm cứ đến ngày 20/2 âm lịch là người làng lại tổ chức tế lễ trịnh trọng. “Không chỉ ngày rằm, mồng một hay lễ tết mà ngày thường vẫn có nhiều người đến đây hương khói. Người dân đến đây cầu nguyện được bình an, làm ăn phát đạt, con cái học hành tấn tới. Có người mất trâu mất bò đến xin “thần” rắn chỉ giúp. Thậm chí có gia đình mà người thân họ bị đuối nước mất tích, cũng đến thắp hương nhờ “thần” rắn đưa đường chỉ lối để tìm được người nhà...”, ông Quang kể.
Chúng ta đang sống ở thế kỷ XXI, thế kỷ của khoa học, công nghệ, vì vậy nghe qua những câu chuyện trên đây đã biết sự thực là thế nào. Tuy nhiên, ở khắp các làng quê của Việt Nam, có nơi đâu không tồn tại những truyền thuyết kiểu này? Truyền thuyết trong cánh võng của mẹ, trong câu chuyện của bà, truyền thuyết nuôi ta khôn lớn, để sau này ta chinh phục, lý giải được những hiện tượng từ ngàn xưa để lại!
Hà Phương
Việt Nam có hãng bay 'top' đúng giờ nhất Châu Á - Thái Bình Dương
Đời sống - 25 phút trướcVietnam Airlines lọt top 5 hãng hàng không có tỉ lệ đúng giờ cao nhất Châu Á - Thái Bình Dương. Kết quả này vừa được tổ chức Cirium công bố cho tháng 4-2024
Yên Bái: Thành viên trật tự cơ sở hy sinh khi làm nhiệm vụ có thể được xem xét công nhận là liệt sĩ
Pháp luật - 26 phút trướcGĐXH - Thành viên Tổ bảo vệ an ninh, trật tự bị thương, chết khi làm nhiệm vụ, nếu đủ điều kiện, tiêu chuẩn thì được xem xét hưởng chế độ, chính sách như thương binh, công nhận là liệt sỹ theo quy định của pháp luật về chính sách ưu đãi người có công với cách mạng.
Video: Phóng nhanh, chạy ngược chiều, người điều khiển xe máy nhận 'bài học' nhớ đời
Đời sống - 47 phút trướcGĐXH - Xe máy do người đàn ông điều khiển di chuyển với tốc độ cao, chiếc xe sau đó bất ngờ mất lái, khiến cả người điều khiển và phương tiện trượt dài trên đường, đúng lúc một xe tải đi tới.
Những điểm mới đáng chú ý trong dự thảo Luật Nhà giáo
Giáo dục - 56 phút trướcSKĐS - Bộ GD&ĐT đang lấy ý kiến đóng góp của các cơ quan, tổ chức, cá nhân về dự thảo Luật Nhà giáo để chuẩn bị cho việc trình Chính phủ vào tháng 7 tới. Dự thảo Luật có nhiều điểm mới đáng chú ý.
Bảng lương mới của sĩ quan quân đội từ 1/7/2024
Đời sống - 1 giờ trướcGĐXH - Khi thực hiện cải cách tiền lương, bảng lương mới của sĩ quan quân đội sẽ được thiết kế dựa trên các yếu tố cụ thể theo Nghị quyết 27-NQ/TW năm 2018. Từ 01/7/2024, bảng lương mới của sĩ quan quân đội thế nào?
Yêu cầu trung tâm đăng kiểm tạo mã QR để người dân không phải thanh toán tiền mặt
Thời sự - 1 giờ trướcNgành đăng kiểm đang dần thay đổi hình thức thanh toán dịch vụ, trong đó các loại lệ phí đăng kiểm, phí sử dụng đường bộ sẽ hạn chế thanh toán bằng tiền mặt.
Khởi tố tội 'giết người' đối tượng cố tình lao thẳng xe vào cảnh sát
Pháp luật - 1 giờ trướcĐối tượng tham gia giao thông không chấp hành hiệu lệnh, lao thẳng xe vào cán bộ CSCĐ làm nhiệm vụ, khiến người này bị thương tật 51%.
Vụ 2 học sinh bị sóng cuốn ở Hà Tĩnh: Tìm thấy 1 thi thể cách nơi gặp nạn 5km
Thời sự - 1 giờ trướcSau hai ngày tìm kiếm 2 học sinh bị sóng biển cuốn trôi, đến sáng nay, các lực lượng ở Hà Tĩnh đã tìm thấy thi thể em P.N.T.L cách vị trí gặp nạn 5km.
Lật tẩy chiêu trò của 'Hải Idol' vụ dàn 4 xe rước dâu giữa đường chụp ảnh
Pháp luật - 2 giờ trướcNhân đám cưới của Nguyễn Văn Năm - nhân viên cũ của mình, “Hải Idol” đã lên kịch bản dàn 4 xe rước dâu ra giữa đường chụp ảnh, quay clip để đăng tải lên các trang mạng xã hội với mục đích cá nhân.
Tử vi ngày 20/5/2024: Giờ tốt, màu sắc cát tường và con số may mắn hôm nay cho 12 con giáp
Đời sống - 2 giờ trướcGĐXH - Theo tử vi ngày mới của 12 con giáp, thứ hai ngày 20/5/2024 hôm nay, đây là thời điểm mà các con giáp nên làm việc quan trọng.
Điểm danh những nơi sẽ có mưa rất to do không khí lạnh tràn về
Thời sựGĐXH - Theo dự báo thời tiết hôm nay, ảnh hưởng không khí lạnh tăng cường, Hà Nội và nhiều khu vực Bắc Bộ tiếp tục có mưa rào và dông. Cục bộ có mưa rất to.