Hà Nội
23°C / 22-25°C

Thế kỷ già hoá: Tìm giải pháp thích ứng

GiadinhNet - Già hoá dân số đang diễn ra trên tất cả các khu vực và các quốc gia với các tốc độ khác nhau, trong đó nhanh nhất là ở các nước đang phát triển.

Thế kỷ già hoá: Tìm giải pháp  thích ứng 1

Rèn luyện thể thao - một trong những biện pháp nâng cao sức khỏe cho người già. Ảnh: P.V

Liên Hợp Quốc đã nhận định, thế kỷ XXI là thế kỷ của già hoá dân số. Thậm chí có chuyên gia còn ví von sự biến đổi mạnh mẽ này sẽ là một trận “sóng thần” tràn qua hành tinh của chúng ta.

Cứ 1 giây có 2 người bước vào tuổi 60

Trên thế giới hiện nay, cứ 1 giây có 2 người vừa bước vào tuổi 60, tức là trung bình mỗi năm có gần 58 triệu người tròn 60 tuổi. Trung bình cứ 9 người trên trái đất có 1 người là từ 60 tuổi trở lên và tỷ số này sẽ là 5:1 vào năm 2050. Năm 1950, toàn thế giới có 205 triệu người từ 60 tuổi. Năm 2012 là  810 triệu người, chiếm 11% dân số thế giới và thế giới đang ở giai đoạn già hoá dân số. Dự báo sẽ là 1 tỷ người trong vòng 10 năm nữa và 2 tỷ người vào năm 2050, chiếm 22% tổng dân số thế giới, thế giới bước vào giai đoạn dân số già.

Châu Á vẫn là khu vực có số lượng người cao tuổi lớn nhất thế giới (446.974 người, chiếm 55,2% dân số cao tuổi) bởi các siêu quy mô dân số trên thế giới đều tập trung tại châu Á như: Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Indonesia…Cho đến năm 2050, thứ hạng này vẫn thuộc về châu Á và khi đó, người cao tuổi châu Á chiếm tới 61,7% dân số cao tuổi trên thế giới. Tiếp theo châu Á là đến châu Âu, Bắc Mỹ, châu Mỹ La tinh và vùng Caribbean, châu Phi và cuối cùng là châu Úc.

Hiện tại, chỉ duy nhất châu Phi là chưa bước vào giai đoạn già hóa dân số bởi mức sinh của khu vực này còn rất cao (TFR 2013: 4.8) và đến năm 2050, khu vực này sẽ bước vào giai đoạn già hóa dân số trong khi đó cả thế giới đã bước vào giai đoạn dân số già, đặc biệt là tại các nước phát triển, châu Âu, Đông Á đã bước vào giai đoạn dân số siêu già.

Ở cấp quốc gia, Nhật Bản là nước có tỷ trọng người cao tuổi lớn nhất (32% tổng dân số và cũng là quốc gia siêu già). Tiếp đến là Italia, Đức (27%), Phần Lan (26%), Thụy Điển, Bulgaria, Hy Lạp (25%)… Đến năm 2050, có đến 63 quốc gia và vùng lãnh thổ ở giai đoạn dân số siêu già (30% tổng dân số). Nhật Bản vẫn là quốc gia già nua nhất thế giới với 41% tổng dân số. Tiếp đến là Bồ Đào Nha, Bosnia & Herzegovina (40%), Hà Lan, CuBa, Hàn Quốc (39%), Italia, Tây Ban Nha, Macao, Singapore (38%)…
 
Thế kỷ già hoá: Tìm giải pháp  thích ứng 2

Tranh minh họa

“Người cao tuổi - nguồn lực mới cho sự phát triển”

“Vì chúng ta bắt đầu định hướng chương trình phát triển Liên Hợp Quốc sau thời điểm năm 2015, chúng ta phải hình dung một mô hình mới để có thể cân bằng giữa già hoá dân số với tăng trưởng kinh tế và xã hội cũng như bảo vệ quyền của người cao tuổi. Tất cả chúng ta, mỗi cá nhân và tập thể có trách nhiệm đưa nhóm dân số cao tuổi vào xã hội bằng việc xây dựng hệ thống giao thông và cộng đồng thân thiện với người cao tuổi, đảm bảo chăm sóc y tế và các dịch vụ xã hội phù hợp với người cao tuổi”.

(Ông Ban Ki-moon- Tổng thư ký LHQ)

Nâng cao tuổi thọ vừa là niềm mơ ước và là thành tựu vĩ đại nhất của loài người. Con người sống lâu hơn nhờ các điều kiện tốt hơn về chế độ dinh dưỡng, vệ sinh, tiến bộ y học, giáo dục… Tuổi thọ trung bình của thế giới đã và sẽ tăng lên đáng kể.

Trong số các quốc gia đã và đang bắt đầu quá trình già hoá dân số hay đã chuyển sang giai đoạn dân số già đều triển khai nhiều chính sách, chương trình nhằm thích ứng với sự biến đổi nhân khẩu học lớn lao này. Năm 2009, tại Thái Lan, đã chuyển hệ thống trợ giúp NCT thành hệ thống lương hưu xã hội. Trước đó, từ năm 1992, chương trình chăm sóc miễn phí cho người nghèo đã mở rộng đối tượng sang người cao tuổi (NCT) nói chung.

Nhật Bản là quốc gia “siêu già” trên thế giới và cũng rất thành công trong việc thiết lập hệ thống cung ứng việc làm cho NCT bao gồm toàn thời gian hoặc bán thời gian. Điều tra cho thấy có tới 70% người từ 60 tuổi ở Nhật Bản mong muốn đi làm cho đến khi họ 70 tuổi. Liên Hợp Quốc đã nhận định “người cao tuổi-nguồn lực mới cho sự phát triển” và nhiều nước đã đề cập đến “GDP bạc”. Để chuẩn bị cho tuổi già, ngay từ khi 40 tuổi, người dân Nhật đã mua bảo hiểm y tế cho tuổi già.

Israel cũng rất thành công trong các dịch vụ cộng đồng như câu lạc bộ hưu trí, trung tâm chăm sóc ban ngày dành cho NCT già yếu hoặc có vấn đề về tâm thần, mô hình láng giềng hỗ trợ nhau... Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế OECD đã khuyến nghị các quốc gia thành viên nâng cao tuổi nghỉ hưu. Tại Israel, cách đây 2 năm, tuổi nghỉ hưu đã được nâng lên 67 tuổi đối với nam và 62 tuổi đối với nữ.  Đan Mạch, Anh, Phần Lan, Na Uy, Thuỵ Điển rất thành công với mô hình dịch vụ công phổ cập cùng với chăm sóc tại nhà. Tại Indonesia có mô hình Pusaka cung cấp các bữa ăn, hỗ trợ tiếp cận dịch vụ y tế xã hội cho NCT có hoàn cảnh khó khăn, goá phụ.

Được khởi động từ năm 2010, Đài Loan đã rất thành công với mô hình “thành phố thân thiện với NCT” nhằm đảm bảo quyền được tiếp cận, thụ hưởng của NCT đối với môi trường xung quanh như nhà ở, giao thông, địa điểm ngoài trời, thông tin liên lạc, sự tôn trọng, hỗ trợ của cộng đồng, dịch vụ y tế, việc làm… Dựa trên nền tảng các giá trị văn hoá của xã hội phương Đông, Đài Loan đã xây dựng chương trình “làm con phải hiếu thảo” để khơi dậy và củng cố các giá trị truyền thống trong việc chăm sóc, hiếu kính đối với NCT.

Già hoá năng động và chủ động

Trên toàn thế giới hiện nay, chỉ có 1/3 các quốc gia, chiếm 28% tổng dân số thế giới có hệ thống bảo trợ xã hội toàn diện bao phủ tất cả các khía cạnh của an sinh xã hội. Chi phí cho quỹ hưu trí toàn dân cho người 60 tuổi trở lên ở các nước đang phát triển chỉ chiếm từ 0,7% đến 2,6% tổng thu nhập quốc dân. Quy mô gia đình ngày càng giảm và các mạng lưới hỗ trợ liên thế hệ sẽ tiếp tục có những bước thay đổi đáng kể, nhất là trong những năm tới đây. Một số lượng lớn các hộ gia đình “khuyết thế hệ” bao gồm trẻ em và người cao tuổi, đặc biệt là ở các vùng nông thôn do kết quả của di cư từ nông thôn ra thành thị của nhóm thế hệ giữa.

Có thể nói hầu hết các quốc gia đều thể hiện sự cam kết chính trị mạnh mẽ qua việc ban hành các quy định của pháp luật đối với vấn đề này như tuổi nghỉ hưu, chế độ an sinh xã hội hay chăm sóc NCT. Nhiều chương trình phát huy vai trò và chăm sóc NCT được thực hiện như xây dựng hệ thống cung ứng việc làm, hệ thống lão khoa, phát triển các nhà dưỡng lão hay các mô hình chăm sóc NCT dựa vào cộng đồng, các câu lạc bộ, hội nhóm; Mở các khoá tập huấn trang bị kiến thức, kỹ năng cho NCT, người thân trong gia đình và cộng đồng cùng với sự tham gia của các tổ chức xã hội dân sự, các đơn vị sản xuất kinh doanh.

“Tương lai chúng ta mong muốn: Điều người cao tuổi đang nói”. Đó chính là chủ đề mà Liên Hợp Quốc đã đưa ra nhân Ngày Quốc tế Người cao tuổi năm nay, bởi lẽ NCT hôm nay chính là người trẻ hôm qua và người trẻ hôm nay chính là NCT trong tương lai. Xây dựng một xã hội “già hoá chủ động” hay “già hoá năng động” là điều không chỉ riêng chính phủ thực hiện mà còn cần sự chung tay của mỗi cá nhân và cả cộng đồng xã hội.

Tiếng nói của người cao tuổi

Một khảo sát về người cao tuổi do Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc tổ chức đã cho kết quả như sau:

- 43% cho biết họ lo sợ bạo lực cá nhân.

-  49% tin rằng họ được đối xử một cách kính trọng.

- 61% sử dụng điện thoại di động.

- 53% cho biết họ gặp khó khăn hoặc rất khó khăn trong việc chi trả các dịch vụ cơ bản.

- 44% nhận định tình trạng sức khoẻ hiện tại của họ là ổn.

- 34% cho biết họ gặp khó khăn hoặc rất khó khăn trong việc tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khoẻ khi họ cần.

ThS. Lương Quang Đảng
baoin
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn

Qua ứng dụng S-Health, bất ngờ trước những căn bệnh người già gặp phải (kỳ 2): Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi nói riêng trong thời đại công nghệ số 4.0

Qua ứng dụng S-Health, bất ngờ trước những căn bệnh người già gặp phải (kỳ 2): Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi nói riêng trong thời đại công nghệ số 4.0

Dân số và phát triển - 2 năm trước

GiadinhNet - Thoái hóa đốt sống lưng tình trạng nặng có thể gây liệt nửa người, nhiều người bệnh rồi mà không biết rèn luyện thể lực, cũng không biết "Ứng dụng chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi (S-Health)" để được nhắc nhở, hướng dẫn, hay cấp cứu kịp thời.

Dùng thuốc trị động kinh khi mang thai, tăng nguy cơ trẻ mắc bệnh tự kỷ

Dùng thuốc trị động kinh khi mang thai, tăng nguy cơ trẻ mắc bệnh tự kỷ

Dân số và phát triển - 3 năm trước

Phụ nữ dùng thuốc trị động kinh acid valproic trong thời kỳ mang thai có nguy cơ sinh con mắc bệnh tự kỷ cao hơn gấp đôi, một nghiên cứu mới đây cho thấy.

Lộ sự thật về chứng "lên đỉnh" dồn dập ở chị em

Lộ sự thật về chứng "lên đỉnh" dồn dập ở chị em

Dân số và phát triển - 4 năm trước

Các nhà khoa học Harvard cuối cùng đã tìm ra nguyên nhân và chữa khỏi cho một số phụ nữ khổ sở bấy lâu nay vì cả trăm cơn "lên đỉnh" dồn dập mỗi ngày.

Tạo phôi thai chuột không cần trứng và tinh trùng

Tạo phôi thai chuột không cần trứng và tinh trùng

Dân số và phát triển - 4 năm trước

Các tế bào gốc này có khả năng tạo ra cả ba loại tế bào được tìm thấy trong phôi sớm.

Bao cao su đầu tiên được thiết kế để tiêu diệt virus HIV

Bao cao su đầu tiên được thiết kế để tiêu diệt virus HIV

Nghiên cứu - Trao đổi - 9 năm trước

Kết quả kiểm tra đã cho thấy bao cao su VivaGel có hiệu quả trong việc khử 99,9% virus HIV, herpes và các virus u nhú ở người.

Cho tương lai phát triển bền vững

Cho tương lai phát triển bền vững

Nghiên cứu - Trao đổi - 9 năm trước

GiadinhNet - Báo cáo số liệu Thanh niên Thế giới năm 2013 của Văn phòng Tham chiếu Dân số Hoa Kỳ (PRB) cho thấy, trên thế giới hiện nay, thanh niên (nhóm dân số từ 10-24 tuổi) là hơn 1,8 tỷ người, chiếm 25% tổng dân số thế giới.

Thử nghiệm mới giúp tăng tỉ lệ thụ tinh trong ống nghiệm thành công

Thử nghiệm mới giúp tăng tỉ lệ thụ tinh trong ống nghiệm thành công

Nghiên cứu - Trao đổi - 9 năm trước

Theo các nhà nghiên cứu từ Đại học Oxford (Anh), các tế bào sản xuất năng lượng sản sinh ra nhiều DNA trong phôi thai là một tín hiệu có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi khiến người phụ nữ được thụ tinh trong ống nghiệm nhưng không thành công.

Thêm một nguyên nhân khó thụ thai bị nhiều người bỏ qua

Thêm một nguyên nhân khó thụ thai bị nhiều người bỏ qua

Nghiên cứu - Trao đổi - 9 năm trước

Phụ nữ có lượng cholesterol cao sẽ mất nhiều thời gian để thụ thai hơn những người có lượng cholesterol bình thường.

Thuốc ngừa thai không giết chết khoái cảm tình dục

Thuốc ngừa thai không giết chết khoái cảm tình dục

Nghiên cứu - Trao đổi - 9 năm trước

Nghiên cứu mới của các nhà khoa học Anh, Scotland và Cộng hòa Czech cho thấy thuốc ngừa thai không giết chết ham muốn tình dục nhưng chính việc ngưng sử dụng thuốc có thể ảnh hưởng lên khoái cảm của người phụ nữ.

Những bí mật liên quan đến hệ thống sinh sản của phụ nữ

Những bí mật liên quan đến hệ thống sinh sản của phụ nữ

Chất lượng cuộc sống - 10 năm trước

Màng trinh là phần vô ích, tử cung có khả năng siêu đàn hồi, trong âm đạo có tính axit, không thể xác định chính xác lúc thụ thai... là những điều có thể bạn chưa biết về bộ máy sinh sản nữ giới.

Top